Przyczyny powstawania ochwatu nie są do końca znane i obok chorób metabolicznych, głównie kwasicy, wymienia się również zmiany hormonalne na początku laktacji, schorzenia infekcyjne np. mastitis oraz niekorzystne środowisko utrzymania (zbyt mało ruchu, nieodpowiednia nawierzchnia, zbyt mało ściółki). Bardzo często przyczyną występowania ochwatu jest zahamowanie lub zmniejszenie syntezy keratyny lub zniszczenie jej wiązań chemicznych, co niszczy makrostrukturę rogu. Gorsza jakość rogu racicowego prowadząca do kulawizn spowodowana jest także niedoborem aminokwasów (cystyny, metioniny i histydyny), składników mineralnych oraz witamin, głównie A, D, E oraz biotyny.
Ochwatem określa się schorzenie, w którym wrażliwe struktury skórne i naczynia krwionośne pomiędzy kośćmi stopy i warstwą skóry a rogiem kopytowym są uszkodzone. Ochwat może przebiegać w postaci podostrej, ostrej lub przewlekłej. Choroba obejmuje równocześnie racice obu tylnych kończyn (rzadko wszystkich kończyn lub tylko przednich). Zwierzęta ciężej chore mają podwyższoną temperaturę i leżą na boku z wyprostowanymi kończynami. Spędzone, z trudnością wstają̨. Puszki racic są̨ bolesne. Na podeszwie, po zestruganiu widoczne są czerwonawe przebarwienia. Do charakterystycznych i często występujących objawów ochwatu zaliczyć można również żółte przebarwienie rogu racicowego, oddzielenie linii białej, podwójna podeszwa oraz pęknięcia piętki, w której tworzą się szczeliny. Choroba może występować także tylko w postaci przewlekłej, która powoduje nieodwracalne zniekształcenia racic i oczywiście kulawizny.
Jeżeli najważniejszą przyczyną powstawania ochwatu jest subkliniczna kwasica, to najskuteczniejszym sposobem ograniczenia pojawienia się schorzenia będzie oczywiście eliminacja przyczyn jej powstawania
Jeżeli najważniejszą przyczyną powstawania ochwatu jest subkliniczna kwasica, to najskuteczniejszym sposobem ograniczenia pojawienia się ochwatu w stadzie będzie oczywiście eliminacja przyczyn jej powstawania. Należą do nich: nadmierne pobranie przez krowy łatwo fermentujących węglowodanów, niedostateczne buforowanie płynu żwacza oraz niedostateczne wchłanianie lotnych kwasów tłuszczowych w żwaczu.
Najważniejszą bodaj witaminą wpływającą na powstawanie i odkładanie się keratyny jest biotyna. Bakterie żwaczowe najczęściej produkują wystarczającą ilość biotyny dla pokrycia zapotrzebowania krowy. Jednak, gdy zapotrzebowanie to wzrasta na skutek np. zwiększonej wydajności mleka, przy jednoczesnym barku apetytu, w organizmie następuje niedobór biotyny. Ponadto, gdy w żwaczu jest obniżone pH (dzieje się tak w przypadku kwasicy) to nawet 2–3-krotnie zmniejsza się ilość biotyny syntetyzowanej przez bakterie żwaczowe, co może prowadzić do niedoboru tej witaminy. Aby uzyskać poprawę rogu racicowego konieczne jest stosowanie dodatku biotyny w ilości 20 mg na dzień. Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, gdyż na efekty jej stosowania w poprawie rogu racicowego trzeba czekać minimum pół roku, od momentu regularnego stosowania. Dawki pokarmowe uzupełniamy biotyną przede wszystkim stosując premiksy lub mieszanki mineralno-witaminowe. Biotyna jest co prawda jedną z droższych witamin, ale jej stosowanie jest na pewno tańsze niż leczenie chorób racic czy straty związane z obniżeniem wydajności krów na skutek kulawizn.
Beata Dąbrowska
