W wielu stadach występują problemy z ograniczonym pobieraniem paszy zarówno przed porodem, jak i po porodzie. Szczególnie w ostatnich 3 tygodniach przed wycieleniem i pierwszych trzech po wycieleniu. Wtedy to bowiem występuje największa dysproporcja pomiędzy zapotrzebowaniem a spożyciem pasz, głównie energetycznych.
Taka sytuacja powoduje u krów rasy hf ujemny bilans energii, który uruchamia rezerwy tłuszczowe ciała, co zazwyczaj kończy się występowaniem chorób metabolicznych. Jednym z wielu czynników wpływających na pobranie suchej masy jest niska jakość pasz objętościowych. Wiele badań wskazuje, że pasze zbierane z opóźnieniem są zbyt włókniste i gorzej trawione przez zwierzęta, co wpływa na gorsze ich tempo przepływu przez przewód pokarmowy. Przy pobieraniu przez krowy kiszonek nie tylko ważna jest ich fermentacja, termin zbioru i rozdrobnienie, ale także staranność wybierania z silosu. Obecność w kiszonce drożdży i pleśni sprzyja ich zagrzewaniu, co drastycznie ogranicza ich pobieranie przez krowy.
Analizując więc jakość kiszonek należy zwrócić uwagę przede wszystkim na zawartość kwasów octowego i masłowego, których nadmierna koncentracja zmniejsza spożycie paszy. Również zagrzewanie się kiszonki może ograniczyć ich spożycie nawet o 25%.
Częstym błędem żywieniowym jest także nadmierne rozdrobnienie TMR-u. Drobno pocięte kiszonki zmieszane w wozie paszowym z dużymi ilościami pasz treściwych, wysłodkami lub młótem nie są korzystne fizjologicznie dla krowy, ponieważ zwierzę wydziela wówczas zbyt mało śliny. Płyn żwacza nie jest więc dostatecznie buforowany, a zbyt kwaśne środowisko żwacza obniża apetyt. Objawem złej struktury dawki jest niski procent tłuszczu w mleku. Niskie pH żwacza wywołuje również schorzenia racic, co wpływa na gorsze pobranie paszy.
Jednym z czynników charakteryzujących prawidłowe żywienie jest pobranie suchej masy. Przyjmuje się, że wysokowydajna krowa w drugim miesiącu laktacji powinna spożywać 20–22 kg suchej masy dziennie. W praktyce, zwiększenie pobrania suchej masy o 1 kg powoduje zwiększenie produkcji mleka o 2 kg.
Bardzo ważnym warunkiem dużego pobrania paszy jest zapewnienie całodobowego do niej dostępu, nawet w nocy. Szczególnie w okresie jesienno-zimowym należy zadbać o odpowiednie oświetlenie umożliwiające zlokalizowanie paszy na stole paszowym czy żłobie
Krowa prawie połowę życia poświęca na pobieranie i przeżuwanie paszy i dlatego hodowca powinien zapewnić optymalne do tego warunki. W oborach uwięziowych należy zadbać o dobre systemy wiązania, długość stanowisk, budowę żłobów i funkcjonowanie poskromów. Dno żłobu powinno znajdować się 10–15 cm powyżej poziomu stanowiska, ponieważ wyższe usytuowanie powoduje mniejszą sekrecję śliny i obniżenie spożycia paszy. W oborach wolnostanowiskowych mniejsze pobranie paszy może mieć związek z ograniczonym dostępem do stołu paszowego (70–75 cm), wadliwie rozmieszczonymi poidłami lub śliską nawierzchnią stanowisk.
Beata Dąbrowska
