Wraz z zamieszaniem, jakie spowodowało wprowadzenie przepisów o monitorowaniu transportu paliw płynnych, o czym już pisaliśmy, pojawił się temat przechowywania paliw. W obu przypadkach tak na dobrą sprawę nic się nie zmieniło, chyba że rolnik prowadzi dodatkowo działalność gospodarczą. Wbrew jednak powszechnym praktykom, paliwa nie można przechowywać w byle jakim pojemniku.
Ustawa z 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, która obowiązuje od kwietnia br. nic w tym zakresie nie zmienia. Nie narzuca również obowiązku na dostawców paliw, aby lali je gospodarzom do atestowanych zbiorników.
To jednak rolnik, gdyby się coś stało, poniesie odpowiedzialność. W razie np. pożaru, który będzie spowodowany używaniem instalacji, urządzeń i narzędzi niepoddanych wymaganej kontroli lub niesprawnych technicznie podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. Podobnie jest z nieprzestrzeganiem zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo. Wynika to z art. 82 § 1 Kodeksu wykroczeń.
W garażu
Od 30 czerwca 2010 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Ten akt prawny reguluje zasady przechowywania zarówno benzyn (paliw klasy II o temperaturze zapłonu poniżej 55°C) oraz oleju napędowego (paliw klasy III o temperaturze zapłonu poniżej 100°C). Określa sposób przechowywania tych cieczy w garażach i poza nimi.
Garaże dzieli na takie powyżej 100 m2 oraz mniejsze. Tak więc, wg przepisów przeciwpożarowych paliwa o temperaturze zapłonu poniżej 100°C czyli zarówno benzynę, jak i olej napędowy można przechowywać w garażach o powierzchni powyżej 100 m2 pod warunkiem, że są magazynowane w jednostkowych opakowaniach stosowanych w handlu detalicznym. W przypadku mniejszych garaży, gdy są one wolnostojące i wykonane z materiałów niepalnych, można w nich przechować maksymalnie 200 dm3 (200 l) benzyny, w innych zaś niż wolnostojące – do 60 dm3 (60 l) zarówno benzyny, jak i oleju napędowego.
Bez względu na to, czy w gospodarstwie jest dwupłaszczowy zbiornik na paliwo czy nie, najważniejsze jest zachowanie zasad bezpieczeństwa
Jest też wspólna zasada dla obu paliw – powinny być one przechowywane w naczyniach metalowych lub innych dopuszczonych do tego celu, posiadających szczelne zamknięcia. To istotna uwaga, zwłaszcza dla rolników, którzy mają spalinowe kosiarki do trawy, motorowery i często przechowują do nich paliwo w różnych małych pojemnikach.
W zbiornikach
W paragrafie § 11 wymienionej ustawy znajduje się zapis, który odnosi się bezpośrednio do przechowywania oleju napędowego poza garażem. To bardzo ważny z kolei zapis dla rolników magazynujących większą ilość paliw. Według niego dopuszcza się przechowywanie paliw płynnych klasy III (oleju napędowego), na potrzeby własne użytkownika, w zbiorniku naziemnym dwupłaszczowym o pojemności do 5 m3 (5 tys. l). Przepis ten określa również odległości usytuowania takiego zbiornika względem budynków. I tak należy je sytuować z zachowaniem następujących odległości:
- 10 m – od budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej;
- 5 m – od innych obiektów budowlanych i od granicy działki sąsiedniej.
Odległości te mogą być zmniejszone o połowę, pod warunkiem zastosowania pomiędzy budynkiem lub obiektem a zbiornikiem ściany oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 120 zasłaniającej zbiornik od strony budynku lub obiektu. Można również wykonać ścianę zewnętrzną budynku lub obiektu od strony zbiornika jako ścianę oddzielenia przeciwpożarowego.
Tak więc rolnik może przechowywać olej napędowy w garażu, ale tylko w określonych opakowaniach i w ograniczonych ilościach, każdorazowo w przeznaczonych do tego celu i szczelnie zamkniętych pojemnikach. Gdy chce magazynować większą ilość paliwa, może to robić tylko i wyłącznie w zbiornikach dwupłaszczowych, umieszczonych poza budynkami. Jeśli ma to być więcej niż dozwolona pojemność zbiornika (5 tys. litrów), powinien mieć odpowiednio więcej zbiorników. Gdy mniej, może kupić mniejszy zbiornik, co rodzi niej formalności.
Konieczne zgłoszenia
Nasi Czytelnicy przypominają może sobie artykuł sprzed trzech lat, opisywaliśmy w nim rolnika, który zakupił do gospodarstwa przenośny, dwupłaszczowy zbiornik do oleju napędowego o pojemności 5 tys. litrów. Przeprowadzono u niego kontrolę spełniania wymagań ochrony środowiska i nałożono na niego karę, ponieważ nie zgłosił informacji dotyczącej eksploatacji instalacji do magazynowania paliw płynnych.
Za taki bowiem uznano jego zbiornik. Jeżelim zbiornik magazynowy ON wyposażony jest w odpowietrzenie (emitor), przewód zalewowy (przesył paliwa i przeładunek paliwa z cysterny do zbiornika), dystrybutor (przesył paliwa i przeładunek paliwa ze zbiornika do baku pojazdu), to w przypadku lokalizacji w jednym miejscu w zakładzie spełnia definicję „instalacji”. Nie ma tutaj znaczenia, że można go przestawiać.
Taki zbiornik z kolei według art. 378 ust. 1, 2 i 2a Prawa ochrony środowiska, należy zgłosić do starosty, marszałka województwa albo RDOŚ.
Warto też wiedzieć, że zbiornik paliwa, niezależnie od tego, czy jest instalacją czy nie, trzeba również zgłosić do Urzędu Dozoru Technicznego. Ich siedziby znajdują się w miastach wojewódzkich. To, czy na samym zgłoszeniu kończą się formalności zależy od pojemności zbiornika. Zbiorniki do pojemności 2,5 tys. l włącznie objęte są uproszczonym dozorem technicznym, dzięki czemu do urządzeń tego typu nie wydaje się decyzji zezwalającej na jego eksploatację.
Natomiast zbiorniki o pojemności powyżej 2,5 tys. l objęte są „ograniczonym” dozorem technicznym, co wiąże się z odpłatnym (250 zł) badaniem przeprowadzanym co dwa lata.
Nikt nic nie wie
Niezależnie od wymienionych przepisów, rolnicy pobierający dopłaty bezpośrednie są zobowiązania do przestrzegania wymogów cross-compliance. W obszarze pierwszym dotyczącym przestrzegania norm w zakresie ochrony środowiska zwraca się uwagę na ochronę wód podziemnych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne. Wśród nich wymienia się produkty naftowe, takie jak: oleje napędowe i opałowe, benzynę, oleje przekładniowe i hydrauliczne oraz smary. Znajduje się tam wymóg przechowywania ich tak, aby nie przedostawały się do wód gruntowych w sposób bezpośredni lub pośredni, czyli poprzez glebę.
Niestety wiedza doradców rolnych na temat szczegółowych wymogów przechowywania paliw jakie powinien spełniać rolnik nie jest duża, przekonaliśmy się o tym na własnej skórze, pytając o nie. Graniczy z cudem znalezienie cokolwiek na ten temat, śledząc informacje publikowane przez rządowe instytucje odpowiedzialne za obsługę rolnictwa. Może świadczyć to o tym, iż na razie nie ma wzmożonych kontroli w tym zakresie. Trudno się jednak dziwić rolnikom, którzy są wygłupieni i nie wiedzą, czy wydać kilka tysięcy złotych na dwupłaszczowy zbiornik, czy pozostać przy innych, sprawdzonych u siebie rozwiązaniach.
dr Magdalena Szymańska
