Spóźnialscy mogą złożyć wnioski do 10 czerwca 2019 r., jednak za każdy dzień roboczy opóźnienia, licząc od 16 maja 2019 r., będą mieli pomniejszone płatności o 1% należnej kwoty. Natomiast do 31 maja br. można wprowadzać (bez konsekwencji finansowych) zmiany do złożonych dokumentów. W przypadku bydła zmiana może jednak polegać wyłącznie na zastąpieniu zwierzęcia zadeklarowanego do płatności. Przy czym nowe zwierzę przed poinformowaniem Agencji o zmianie powinno spełnić wymogi identyfikacji i rejestracji zwierząt, czyli musi być zarejestrowane u tego rolnika w systemie na dzień ubiegania się o płatność.
Ostateczny termin zgłaszania zmian do wniosku upływa 10 czerwca 2019 r. Wprowadzenie zmiany do wniosku po 31 maja 2019 r. skutkuje pomniejszeniem płatności do powierzchni objętej tą zmianą o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia. Warto zaznaczyć, iż jeżeli wnioskodawca nie może zrealizować praktyki zazielenienia w zakresie utrzymania obszarów proekologicznych (EFA), może dokonać zmiany elementu proekologicznego w każdym momencie w zakresie wszystkich rodzajów elementów EFA. Musi jednak utrzymać odsetek powierzchni zadeklarowanej jako EFA. Jeśli więc beneficjent zadeklarował 5% obszarów EFA, zmiana jest możliwa tylko w tym obszarze i tylko w ramach działek będących w jego posiadaniu i zadeklarowanych przez niego we wniosku o przyznanie płatności na 2019 r.
Miododajne ugory
Gospodarze posiadający więcej niż 15 ha i w związku z tym utrzymujący obszary proekologiczne EFA będą mieli od tego roku do dyspozycji nowy element EFA. Są to grunty ugorowane z roślinami miododajnymi bogatymi w pyłek i nektar, oznaczone jako EFA1a. Za taki obszar uznaje się grunty ugorowane z roślinami miododajnymi, na których w okresie od 1 stycznia do 30 września danego roku nie prowadzi się produkcji rolnej, ale wolno zasiać rośliny miododajne, które należy utrzymywać minimum przez 6 miesięcy. Na takim ugorze wolno postawić ule, ale nie można wypasać zwierząt. Warto zwrócić uwagę, iż współczynnik ważenia dla EFA1 (gruntów ugorowanych) wynosi 1, a dla EFA1a – 1,5 (1 ha = 1,5 ha). EFA1a tworzy się przez wysianie mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych objętych wykazem takich gatunków (zamieszczamy go na końcu atykułu). Obowiązuje tutaj zasada: gatunki roślin miododajnych, które są określone w wykazie nr 2, są dopuszczone jedynie w mieszance z gatunkami zawartymi w wykazie nr 1 i nie mogą dominować w mieszance. Mieszanka może zawierać trawy lub inne zielne rośliny pastewne, pod warunkiem że będą ją tylko uzupełniać. Grunty ugorowane z roślinami miododajnymi mogą być zaliczone jako uprawa w ramach praktyki dywersyfikacji upraw. Należy jednak pamiętać, że grunty ugorowane (EFA1) i grunty ugorowane z roślinami miododajnymi (EFA1a) traktowane są w tym przypadku jako jedna uprawa. Rolnicy, którzy są zmuszeni do dywersyfikacji upraw (czyli mają co najmniej 10 ha gruntów ornych), od 2019 r., przy wyliczaniu udziału upraw w gospodarstwie uwzględniają te uprawy, które będą prowadzić w okresie od 1 czerwca do 31 lipca roku, w którym wnioskują o dopłaty.
EFA bez ochrony
Od tego roku za obszary proekologiczne (EFA) nie będą uznawane grunty zalesione po 2008 r. w ramach PROW, które kwalifikowały się do jednolitej płatności obszarowej w 2008 r. Przypominamy rolnikom, iż od ubiegłego roku obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin na obszarach produkcyjnych EFA, tj. w przypadku ugorów, międzyplonów, upraw wiążących azot oraz pasów gruntów kwalifikujących się do płatności wzdłuż obrzeży lasu, na których prowadzona jest produkcja. Zakaz środków ochrony roślin obejmuje również zaprawę nasion.
Okres stosowania zakazu dostosowany jest do czasu trwania elementu EFA. W przypadku natomiast wsiewki trawy w uprawę główną zakaz obowiązuje od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej. Agencja uczula rolników posiadających w gospodarstwie ugór z okrywą roślinną należącą do traw, aby wykazywali takie obszary we wniosku jako uprawę – trawy na ugorze. Nieprzerwana deklaracja trawy na ugorze na tej samej powierzchni spowoduje, że grunt ten po 5 latach stanie się trwałym użytkiem zielonym.
Nowe ONW
Jak już pisaliśmy na naszych łamach (TPR nr 48/2018 oraz nr 10/2019), od tego roku płatności ONW będą wypłacane według nowych zasad. Zmieniają się kwalifikacja do ONW oraz rodzaje ONW. Rolnicy mogą sprawdzić na stronie internetowej ARiMR, czy miejscowość, w której posiadają grunty rolne, nadal należy do ONW, a jeśli tak – do jakiego typu. Można to zrobić, klikając na zakładkę: „Dopłaty bezpośrednie”, a następnie „Obszary ONW w Polsce od 2019 r.” Znajduje się tam ramka, w której należy wybrać województwo, powiat oraz gminę, wtedy pojawią się miejscowości, w których ustalony jest ONW wraz z oznaczeniem jego typu. Na grunty, które zostały wyłączone z ONW, w tym oraz w przyszłym roku będą przysługiwały płatności przejściowe. Za ten rok będzie to 85% dotychczasowej stawki płatności, a w przyszłym – 25 euro za wyłączony hektar.
Nie pomyl się we wniosku - uwaga na zmiany w przepisach!
Przypominamy, iż od ubiegłego roku okres 5 lat, na jaki przyznawana jest płatność dla młodego rolnika, nie jest skracany o liczbę lat, które upłynęły między rozpoczęciem przez niego działalności rolniczej a pierwszym złożeniem wniosku o płatność dla młodych rolników. W praktyce oznacza to, że rolnicy, którzy otrzymali płatność dla młodych rolników po raz pierwszy: - w 2015 r. – mogą ubiegać się o tę płatność także w bieżącym roku, nawet jeżeli płatność taka nie przysługiwała im w latach 2016–2017,
- w 2016 r. – mogą ubiegać się o tę płatność także w latach 2019– 2020, nawet jeżeli płatność taka nie przysługiwała im w 2017 r.
System dla małych – zostać albo wyjść
Nasi Czytelnicy pytają często, czy jeśli zostali automatycznie wciagnięci do systemu dla małych gospodarstw, mogą z niego wyjść. Przypominamy, iż rolnicy, których w 2015 r. włączono do tego systemu, mogą z niego wystąpić, składając w tym roku wniosek, zaznaczając odpowiednie pole w aplikacji eWniosekPlus lub składając stosowne oświadczenie do ARiMR w terminie do 30 września. Należy jednak pamiętać, iż w przypadku wystąpienia z systemu dla małych gospodarstw rolnik nie będzie mógł skorzystać z przywilejów, jakie wiążą się z posiadaniem statusu małego gospodarstwa. Chodzi o zwolnienie z obowiązku realizacji praktyk zazielenienia bez utraty prawa do uzyskania płatności za zazielenienie oraz z kontroli w ramach zasady wzajemnej zgodności.
Jeżeli jednak w gospodarstwie zmieniła się powierzchnia, struktura zasiewów czy liczba zwierząt, co skutkuje zwiększeniem w 2019 r. kwoty płatności ponad równowartość 1 250 euro, warto rozważyć wycofanie się z systemu dla małych gospodarstw. Inaczej rolnik – mimo że mógłby otrzymać wyższe płatności – nie dostanie więcej niż równowartość 1250 euro. Należy jednak mieć na uwadze, iż podjęcie decyzji o wystąpieniu z systemu ma konsekwencje w przyszłości. Rolnik nie będzie mógł uczestniczyć w tym systemie również w kolejnych latach.
Decyzja jest do wglądu
Od kilku już lat jeżeli wniosek o dopłaty bezpośrednie jest kompletny oraz płatności, o które wnioskuje rolnik, nie podlegają zmniejszeniom, odliczeniom, wykluczeniom lub na rolnika nie zostaną nałożone inne kary administracyjne, decyzja o przyznaniu dopłat jest doręczana tylko na żądanie. Taki dokument jest jednak w każdym przypadku wydawany. W sytuacji gdy rolnik nie odbiera decyzji, ma prawo zarówno do zapoznania się z jej treścią, jak i jej weryfikacji w trybach przewidzianych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Wniosek o udostępnienie decyzji na miejscu, czyli w powiatowym oddziale Agencji, rolnik może złożyć w każdym terminie. Natomiast z żądaniem doręczenia decyzji występuje się w terminie 14 dni od dnia uznania przyznanej pomocy na rachunku bankowym. Wniosek i żądanie składa się do kierownika biura powiatowego.
Rośliny miododajne (EFA1A)
- Wykaz nr 1: astry (z wyłączeniem astra nowobelgijskiego i wierzbolistnego), bodziszki, chabry, czarnuszki, cząber ogrodowy, czyściec prosty, driakwie, dzielżan jesienny, farbownik lekarski, kłosowce, kocimiętki, kolendra siewna, kosmos pierzastolistny, krwawnica pospolita, lebiodka pospolita, lubczyk ogrodowy, łyszczec wiechowaty, macierzanka piaskowa, marzymięta grzebieniasta (orzęsiona), mierznica czarna, mięty, mikołajek płaskolistny, ogórecznik lekarski, ostropest plamisty, ożanka nierównoząbkowa, przegorzany, pszczelnik mołdawski, rezedy, rukiew siewna, serdecznik pospolity, stulisz sztywny, szałwie (z wyłączeniem szałwii błyszczącej), szanta zwyczajna, szczecie, ślaz zygmarek, ślazówka turyngska, świerzbnica polna, trędownik bulwiasty, werbena krzaczasta, wielosił błękitny, wierzbownica kosmata, wierzbówka kiprzyca, żeleźniak pospolity, żmijowiec grecki, żywokost lekarski.
- Wykaz nr 2: facelia błękitna, gorczyca jasna, gryka zwyczajna, komonica zwyczajna, koniczyny (z wyłączeniem koniczyny odstającej), lucerny, nostrzyk biały, rzodkiew oleista, słonecznik zwyczajny, sparceta piaskowa, sparceta siewna, wyka kosmata.
Tegoroczny nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie nie jest tak przełomowy, jak ubiegłoroczny. Jako EFA można deklarować ugory z miododajnymi roślinami, na których wolno stawiać ule
Magdalena Szymańska
fot. Pixabay, zdjęcie główne: archiwum TPR
