Agencja zaznacza, że celem kontroli terenowej lub foto na miejscu w ramach płatności bezpośrednich jest weryfikacja danych zadeklarowanych przez rolnika we wniosku o dopłaty i porównanie ich ze stanem faktycznym, a tym samym zapewnienie prawidłowego wykorzystania środków finansowych.
Jakie są kontrole ARiMR?
Kontrola terenowa
Kontrola terenowa polega na przeprowadzeniu wywiadu terenowego i pomiarów terenowych najczęściej w oparciu o technikę GPS, w odniesieniu do gruntów zadeklarowanych przez producenta we wniosku.
Kontrola FOTO lub satelitarna AMS
Agencja prowadziła w tym roku również kontrole metodą satelitarną trzykrotnie, dzięki temu rolnicy mieli możliwość wprowadzenia poprawek lub wyjaśnień we wnioskach.
Kontrola metodą FOTO jest przeprowadzana na podstawie ortofotomapy (cyfrowe odwzorowanie terenu wykonane na podstawie zdjęć lotniczych lub zobrazowań satelitarnych) i na podstawie wywiadu terenowego. Kontrole metodą FOTO są przeprowadzane na obszarach wybranych losowo oraz na podstawie analizy ryzyka. Należy dodać, że na obszarze FOTO (obszar FOTO jest to obszar objęty ortofotomapą i najczęściej obejmuje on jedną lub maksymalnie kilka gmin) kontroli poddawane są gospodarstwa, które posiadają wszystkie działki na tym obszarze.
Nie tylko pracownicy ARiMR. Kontrole prowadzą też firmy zewnętrzne
Trzeba pamiętać, że kontrole terenowe mogą być wykonywane przez pracowników ARiMR jak i na zlecenie ARiMR przez zewnętrznych wykonawców kontroli.
- Mając na uwadze prowadzone działania kontrolne w zakresie płatności bezpośrednich w odniesieniu do wniosków złożonych w roku 2025, koniecznym może być pozyskanie od rolników dokumentów dotyczących realizacji np. ekoschematów zadeklarowanych we wniosku o płatności bezpośrednie. Wobec powyższego, zarówno pracownicy ARiMR, jak i pracownicy firm wykonawczych działających na terenie poszczególnych województw (którzy zostali wymienieni w poniższej tabeli) mogą kontaktować się z rolnikami (osobiście, telefonicznie bądź drogą mailową) w celu pozyskania stosownej dokumentacji na potrzeby weryfikacji podjętych przez Państwa zobowiązań – wyjaśnia ARiMR. Lista firm znajduje się TUTAJ.
Wykryte błędy mogą oznaczać utratę dopłat i sankcje
Konsekwencjami wykrycia nieprawidłowości w czasie kontroli może skutkować:
- zmniejszeniem lub nieprzyznaniem płatności w danym roku,
- wieloletnimi sankcjami
- całkowitym wykluczeniem z ubiegania się o pomoc.
ARiMR dzięki kontrolom satelitarnym informowała już od sierpnia rolników o wykryciu nieprawidłowości i przypominała, że należy je poprawić we wniosku lub dosłać zdjęcia geotagowane do 15 września.
Czy kontrola ARiMR wstrzymuje wypłatę zaliczek? Agencja odpowiada
Zapytaliśmy również w tym roku ARiMR czy rolnicy poddawani kontrolom otrzymają zaliczki dopłat bezpośrednich.
- Zaliczki otrzymają rolnicy, dla których zostały zakończone kontrole administracyjne. Kontrola na miejscu nie wstrzymuje wypłaty zaliczek dla rolników. Cały czas biura powiatowe ARiMR przeprowadzają kontrolę i nie jest możliwa do określenia liczba rolników, dla których nie będzie zrealizowana zaliczka – wyjaśniła ARiMR.
Zaliczki dopłat bezpośrednich otrzymają rolnicy, którzy mają naliczone zaliczki (było 400 tys. naliczonych 15 października) i zakończona została kontrola administracyjna. Każdy złożony wniosek jej podlega. Obejmuje ona 100 proc. beneficjentów i ma na celu sprawdzenie poprawności i kompletności danych zawartych we wniosku. Agencja analizuje zgodność deklarowanych powierzchni z danymi referencyjnymi, kontroluje wymagane załączniki, weryfikuje spełnienie warunków kwalifikowalności do poszczególnych płatności. Kontrole na miejscu obejmują około 5 proc. rolników.
W 2025 r. Agencja planuje przeprowadzenie kontroli 83 tys. gospodarstw rolnych.
Dorota Kolasińska
