Od 16 października 2024 roku ARiMR wypłaca rolnikom zaliczki na poczet dopłat bezpośrednich. Ich wysokość różni się od stawek, które rolnikom naliczano w 2023 roku. Z czego to wynika? Wszystkie zawiłości systemu naliczania dopłat bezpośrednich oraz wypłacania rolnikom zaliczek na ich poczet objaśnia szczegółowo ekspert ds. funduszy unijnych i Wspólnej Polityki Rolnej Grzegorz Ignaczewski. Zachęcamy do słuchania!
Dopłaty bezpośrednie za 2024 rok: za co rolnicy dostaną zaliczki?
Przypomnijmy, że wnioski o przyznanie płatności obszarowych i ekoschematów rolnicy składali w tym roku od 15 marca do 1 lipca. Następnie trwały kontrole administracyjne, satelitarne i na miejscu, a od środy 16 października ARiMR wypłaca rolnikom zaliczki na poczet płatności bezpośrednich, w tym ekoschematów obszarowych, płatności dla małych gospodarstw, przejściowego wsparcia krajowego (uzupełniającej płatności podstawowej i płatności niezwiązanej do tytoniu), płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, płatności ekologicznych, płatności ONW, premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych.
Wypłaty te potrwają do 30 listopada br. Nie będą, niestety, wypłacane zaliczki na poczet ekoschematu „Dobrostan zwierząt”. Pieniądze z tego tytułu ARiMR przekaże rolnikom dopiero w ramach płatności końcowych, które będą realizowane od 1 grudnia 2024 roku do 30 czerwca 2025 roku.
W ciągu czterech pierwszych dni ARiMR chce wypłacić rolnikom 2,5 mld zł zaliczek w ramach dopłat bezpośrednich i obszarowych oraz 300 mln zł zaliczek w ramach ekoschematów obszarowych.
Stawki dopłat bezpośrednich niższe niż w 2023 roku
Tegoroczne stawki płatności bezpośrednich różnią się od ubiegłorocznych, i to z dwóch powodów. Po pierwsze, kurs euro z Europejskiego Banku Centralnego przyjęty do naliczania dopłat jest niższy niż w 2023 roku (4,2788 zł wobec 4,6283 zł). Po drugie, stawki ekoschematów obszarowych zależne są od liczby osób o nie wnioskujących, ponieważ koperta finansowa na ten cel jest z góry ustalana. Gdy płatnościami objęta jest większa liczba hektarów, wówczas stawka do 1 ha jest niższa. Szczegółowe stawki zamieszczamy poniżej.
Podstawowe dopłaty bezpośrednie - o ile są niższe?
Przy stałym budżecie, który na poziomie unijnym jest dzielony we wspólnej walucie, niekorzystna różnica 35 groszy na każdym euro daje już odczuwalny spadek dopłat – i to widać w stawkach dopłat podstawowych za 2024 rok:
- podstawowe wsparcie dochodów – 483,20 zł/ha, czyli spadek jedynie o 19,15 zł/ha, czyli nieco miej, niż wynikałoby to niższego kursu. Relatywnie małą obniżkę tej stawki zawdzięczamy przede wszystkim znacząco wyższej puli środków zarezerwowanej w budżecie PS – w ubiegłym roku przeznaczono na nią 1,39 mld euro, na ten rok budżet wynosi 1,512 mld euro.
- płatność redystrybucyjna – 168,79 zł/ha, czyli mniej 12,17 zł/ha,
- płatność dla młodych rolników – 256,55 zł/ha, mniej o 23,78 zł/ha.
Płatność do produkcji: jak zostały ustalone stawki?
Nieco inaczej wygląda sprawa z płatnościami związanymi z produkcją.
- W ich przypadku na ostateczną stawkę wsparcia wpływa nie tylko kurs wymiany euro, ale i zainteresowanie konkretną płatnością – czyli liczba hektarów lub sztuk zwierząt zgłoszonych w skali całego kraju do poszczególnych rodzajów wsparcia. Do zmienności stawek wsparcia związanego z produkcją zdążyliśmy się już przyzwyczaić – choćby za sprawą dopłat do roślin strączkowych, które na przestrzeni lat zmieniały się znacząco w zależności od powierzchni uprawy tych roślin – mówi Grzegorz Ignaczewski.
W tym roku płatność do roślin strączkowych nie spadła na szczęście mocno, ale mamy inne istotne zmiany, także na plus – oto one:
Ekoschematy padły ofiarą własnego sukcesu
Odrębna kwestia to stawki płatności za ekoschematy – te padły niestety ofiarą własnego sukcesu. Ze względu na bardzo duże zainteresowanie zostały dotknięte nie tylko skutkami niższego kursu euro ale i zastosowanymi w kilku przypadkach wskaźniki redukcji. W rezultacie zmiany stawek za ekoschematy obszarowe są znanie większe niż w przypadku pozostałych płatności.
Stawki płatności w ramach ekoschematu „Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi”:
- Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt: 435,10 zł/ha (524,45 zł/ha za 2023)
- Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe: 435,10 zł/ha (524,45 zł/ha za 2023)
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy: 87,02 zł/ha (104,89 zł/ha za 2023)
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – 261,06 zł/ha (314,67 zł/ha za 2023)
- Zróżnicowana struktura upraw: 225,01 zł/ha (314,67 zł/ha za 2023)
- Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji: 174,04 zł/ha (209,78 zł/ha za 2023)
- Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo: 261,06 zł/ha (314,67 zł/ha za 2023)
- Uproszczone systemy uprawy: 251,94 zł/ha (419,56 zł/ha za 2023)
- Wymieszanie słomy z glebą: 134,60 zł/ha (209,78 zł/ha za 2023)
Stawki płatności za realizację pozostałych ekoschematów obszarowych:
- Obszary z roślinami miododajnymi - 898,66 zł/ha (1256,77 zł/ha za 2023)
- Integrowana Produkcja Roślin - 818,92 zł/ha (1363,77 zł/ha za 2023)
- Biologiczna ochrona upraw - 300,06 zł/ha (419,64 zł/ha za 2023)
- Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych - 244,57 zł/ha (292,27 zł/ha za 2023)
- Grunty wyłączone z produkcji - 422,34 zł/ha
Bartłomiej Czekała, Grzegorz Ignaczewski
