Uproszczenia w polityce rolnej. Co się zmieni dla rolników od 2026 roku?
Unia Europejska planuje uproszczenie Wspólnej Polityki Rolnej, by lepiej dostosować ją do realiów życia rolników. Projekt rozporządzenia z 14 maja 2025 r. wprowadza szereg zmian, które mają zredukować biurokrację, zwiększyć elastyczność i zapewnić bardziej efektywne wsparcie. Nowe przepisy mają wejść w życie w latach 2026–2027. Co konkretnie zmieni się dla rolników? Wielkopolska Izba Rolnicza zebrała najważniejsze zmiany.
Warunkowość i normy GAEC – mniej obowiązków:
- dostosowanie wymagań do warunków lokalnych – mniej sztywnych przepisów.
- rolnictwo ekologiczne automatycznie zwolnione z niektórych norm – certyfikat ekologiczny wystarczy.
Korzyść: mniej biurokracji, większa swoboda działania, zwłaszcza dla gospodarstw ekologicznych.
Płatności bezpośrednie – większa elastyczność:
- nowe, prostsze formy wsparcia finansowego, lepiej dostosowane do różnych typów gospodarstw
- większa rola monitoringu satelitarnego i uproszczonych wskaźników efektywności
Korzyść: łatwiejsze uzyskanie dopłat, lepsze dopasowanie płatności do realnych potrzeb.
Małe gospodarstwa – dwa razy wyższy ryczałt:
- dwa razy wyższe płatności (zwiększone do 2 500 euro, czyli ponad 10 tysięcy zł ryczałtu)
- zwolnienie z wymagań warunkowości i z części kontroli
Korzyść: prostsze rozliczenia, mniej stresu i inspekcji, więcej pieniędzy.
Sprawozdawczość i kontrole – rzadziej i bardziej sensownie:
- kontrole nie corocznie, a co dwa lata – tylko w przypadkach ryzyka
- kary finansowe tylko przy poważnych naruszeniach
Korzyść: mniej kontroli, więcej zaufania, mniej ryzyka pomyłek i kar.
Systemy cyfrowe – mniej papierologii:
- lepsza współpraca systemów cyfrowych (np. ARiMR, aplikacje mobilne, Komisja Europejska)
- dane raz wpisane używane automatycznie w różnych systemach
Korzyść: koniec z wielokrotnym wypełnianiem tych samych formularzy.
Rolnictwo ekologiczne i torfowiska – dodatkowe wsparcie:
- ekogospodarstwa otrzymają więcej zachęt i automatyczne uznanie praktyk środowiskowych
- producenci z obszarów torfowisk będą mogli liczyć na dodatkowe płatności
Korzyść: lepsze warunki dla rolników działających zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Nowy system dopłat – płatności kryzysowe szybciej i łatwiej:
- nowy system szybkich płatności dla rolników dotkniętych klęskami żywiołowymi
- brak konieczności spełniania wszystkich warunków warunkowości
Korzyść: szybka pomoc bez zbędnych formalności.
Jak rolnik może zgłosić swoje uwagi?
Projekt jest w fazie konsultacji. Rolnicy i organizacje branżowe mogą zgłaszać uwagi do 1 sierpnia 2025 r.:
Rolnicy mogą stracić miliardy przez czołgi
Z drugiej jednak strony na rolników czai się zagrożenie w postaci mniejszego budżetu na WPR i uzależnienie dopłat i dotacji od praworządności w danym kraju. Więcej na ten temat w poniższym artykule:
oprac. Kamila Szałaj, na podst. WIR
