Wsparcie wypłacane w ramach Interwencji 10.5 Rozwój małych gospodarstw będzie wypłacane do gospodarstw o wielkości ekonomicznej poniżej 35 tys. euro, mających powierzchnię użytkową nie większą niż 300 ha, które w wyniku realizacji operacji osiągną wzrost wartości sprzedaży wyprodukowanych produktów rolnych. Głównym celem tego działania jest zwiększenie orientacji rynkowej małych gospodarstw i w efekcie ich konkurencyjności.
Do jakich działań będzie wypłacane dofinansowanie w ramach interwencji 10.5?
Pieniądze wypłacane w ramach dofinansowania interwencji 10.5 będą wypłacane do następujących działań:
- wyłącznie do operacji, które będą się przyczyniały do zwiększania orientacji rynkowej gospodarstwa rolnego i wzrostu przychodów ze sprzedaży produktów rolnych.
Pomoc jest wypłacana jednokrotnie na gospodarstwo i rolnika w okresie realizacji PS.
Na wykonanie, których operacji jest przyznawane wsparcie z dotacji na Rozwój małych gospodarstw?
Pieniądze z dotacji na Rozwój małych gospodarstw są przyznawane do następujących operacji:
- zapewniających zwiększenie orientacji rynkowej gospodarstwa w wyniku restrukturyzacji na obszarze:
- produkcji rolnej lub produkcji i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie metodami innymi niż ekologiczne,
- produkcji ekologicznej,
- produkcji i przygotowania do sprzedaży ekologicznych produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie metodami ekologicznymi,
- rozpoczynania działalności w zakresie wprowadzania żywności (tylko produktów rolnych na rynek w ramach KŁD (rolniczego handlu detalicznego (RHD), sprzedaży bezpośredniej lub dostaw bezpośrednich).
2. w wyniku realizacji, których nastąpi wzrost wartości sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, w tym żywności w ramach KŁD, co najmniej o 30% w stosunku do ustalonej dla gospodarstwa wartości przychodu bazowego (obliczanego jako iloczyn wskaźnika 80,86% oraz wyrażonej w złotych wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego w roku wyjściowym) i nie mniej niż do poziomu odpowiadającego równowartości minimalnego wynagrodzenia w roku, w którym złożono WOPP,
- obejmujących wyłącznie inwestycje związane bezpośrednio z obszarem wsparcia, którego dotyczy operacja,
- które nie spowodują wzrostu produkcji, dla której brak jest rynku zbytu,
- które są w sposób racjonalny dostosowane do zasobów gospodarstwa oraz planowanej koncepcji zmian w gospodarstwie,
- spełniają przewidziane prawem wymagania dotyczące realizowania inwestycji.
Na co nie można przeznaczyć dopłat do Małego gospodarstwa?
Dopłaty z Interwencji 10.5 Rozwój małych gospodarstw nie mogą być przeznaczone na:
- produkcję zwierząt futerkowych (wyjątek stanowią gospodarstwa hodujące króliki na mięso),
- plantację roślin wieloletnich na cele energetyczne.
Dofinansowanie dla młodego rolnika nie jest również przewidziane dla niektórych działów specjalnych rolnictwa takich jak hodowla:
- zwierząt laboratoryjnych,
- ryb akwariowych,
- psów rasowych,
- kotów rasowych,
- entomofagów.
Właściciel małego gospodarstwa, który otrzymał dofinansowanie, nie może go przeznaczyć również na:
- sprzęt pszczelarski i maszyny oraz urządzenia wykorzystywane na potrzeby prowadzenia gospodarki pasiecznej, wspieranych w interwencjach w sektorze pszczelarskim.
Którzy rolnicy otrzymają dopłaty na Rozwój małych gospodarstw?
Dopłata na Rozwój małych gospodarstw jest przeznaczona dla rolników, którzy:
- mają gospodarstwo położone na terenie RP, które w roku wyjściowym (złożenia wniosku) ma powierzchnię użytków rolnych nie większą niż 300 ha i wielkość ekonomiczną poniżej 25 tys. zł,
- prowadzą działalność na terytorium RP, z której uzyskują przychód minimalny na ustalonym poziomie,
- prowadzą działalność rolniczą, z której w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o pomoc (WoPP) uzyskał przychód ze sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w wysokości nie mniejszej niż 5 tys. zł i działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych,
- w dniu złożenia wniosku mają ukończone 18 lat — w przypadku rolnika będącego sobą fizyczną lub wspólnika spółki cywilnej będącego osobą fizyczną,
- spełnia definicję MŚP (tzn. mikro-, małego- lub średniego przedsiębiorstwa).
Co musi zawierać biznesplan do Interwencji 10.5 Rozwój małych gospodarstw rolnych?
W biznesplanie do Interwencji 10.5 Rozwój małych gospodarstw rolnych, który należy załączyć do WoPP, powinny znaleźć się:
- koncepcja zmian strukturalnych w gospodarstwie służących zwiększeniu orientacji rynkowej, w tym wzrostowi wartości sprzedaży produktów, czyli:
- opis wyjściowej sytuacji gospodarstwa z uwzględnieniem wszystkich składników wykorzystywanych do działalności rolniczej i zarządzanych przez rolnika jako zorganizowaną całość gospodarczą,
- ustalony przychód bazowy i prognozowany w roku docelowym przychód ze sprzedaży produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie oraz określenie sposobu, dzięki któremu realizacji doprowadzi do osiągnięcia wzrostu wartości sprzedaży produktów rolnych z gospodarstwa do prognozowanego poziomu,
- przewidywany okres realizacji biznesplanu nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe następujące po roku wyjściowym,
- określone szkolenia związane z koncepcją zmian w gospodarstwie i zakres operacji (jeżeli są przewidziane),
- plan marketingowy zawierający: charakterystykę rynku, na jakim będzie prowadzona działalność, wybór strategii, prognozy sprzedaży produktów z uwzględnieniem kalkulacji cen i wielkości sprzedaży,
- zgodność szacowanych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi,
- prognozowane wydatki na inwestycje związane bezpośrednio z obszarem wsparcia oraz na koszty ogólne stanowiące nie więcej niż 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji, stanowią co najmniej 117,65% kwoty pomocy,
- elementy wzajemnie ze sobą spójne, zgodne i racjonalne.
Jeżeli rolnik zamierza ubiegać się o wsparcie na rozpoczęcie działalności w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach KŁD, biznesplan może przewidywać również inwestycje dotyczące rozwoju w gospodarstwie produkcji rolnej, w tym produkcji ekologicznej, związanej z działalnością w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach KŁD. W takim przypadku na inwestycje związane z rozpoczęciem działalności w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach KŁD powinna być przeznaczona pomoc w wysokości co najmniej 20 tys. Zł.
Jakie rodzaje inwestycji są wspierane dopłatą na Rozwój małych gospodarstw rolnych?
Do inwestycji wspieranych dopłatą na Rozwój małych gospodarstw rolnych zalicza się:
inwestycje materialne i niematerialne służące do prowadzenia produkcji rolnej, w tym ekologicznej oraz przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie lub rozpoczynania działalności w zakresie wprowadzania żywności (tylko produktów rolnych) na rynek w ramach KŁD.
Wsparcie w ramach inwestycji w rozpoczęcie działalności w zakresie wprowadzenia żywności jest przyznawane do:
- inwestycji budowlanych,
- wyposażenia budynków lub budowli,
- zakupu nowych maszyn i urządzeń,
- wartości niematerialnych i prawnych.
Powyższe inwestycje muszą być przeznaczone na potrzeby prowadzenia wspieranej działalności w gospodarstwie rolnika, których przewidywany okres użyteczności publicznej jest dłuższy niż 1 rok, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do użytkowania. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się:
- autorskie prawa majątkowe i pokrewne,
- licencje,
- prawa do znaków towarowych,
- prawa do patentów,
- prawa do wzorów użytkowych i zdobniczych,
- know-how.
Nabyciu programów komputerowych towarzyszy przeniesienie autorskich praw majątkowych do takich programów lub udzielenie licencji na korzystanie z tych programów.
Które inwestycje nie są objęte dopłatą na Rozwój małych gospodarstw?
Dopłatą na Rozwój małych gospodarstw nie są objęte:
- środki transportu z wyłączeniem pojazdów wykorzystywanych do produkcji rolnej (zgodnie z ich przeznaczeniem),
- inwestycje trwałe związane z nieruchomością, położone na gruntach innych niż stanowiących własność lub współwłasność wnioskodawcy.
Za jakie kryteria wyboru operacji są przyznawane punkty?
W ramach interwencji 10.5 pieniądze są przyznawane za następujące kryteria wyboru:
- uczestnictwo w systemach jakości (unijnych i krajowych),
- udział lub planowany udział w zorganizowanych formach współpracy (grupy i organizacje producentów), przy czym przedmiot operacji powinien mieć związek z zakresem działalności będącej przedmiotem współpracy,
- co najmniej 50% gruntów użytkowanych przez gospodarstwo w roku wyjściowym znajduje się na ONW typ górski lub ONW typ specyficzny strefa II (tylko obszary, w których co najmniej 50% powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m.),
- udział lub planowany udział w szkoleniu związanym z zakresem operacji przewidzianym w biznesplanie (tematyka szkolenia ma bezpośredni związek z przewidzianą w biznesplanie działalnością rolniczą, organizacją produkcji, organizacją i zarządzaniem gospodarstwem lub wprowadzaniem produktów na rynek w ramach KŁD oraz nie jest szkoleniem obligatoryjnym, wynikającym z obowiązującego prawodawstwa, jak np. obowiązkowe szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin).
Jaka jest kolejność przyznawania pomocy do Rozwoju małych gospodarstw?
Jak poinformowała ARiMR, jeżeli kilku wnioskodawców uzyska tę samą liczbę punktów, pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy będą miały kobiety, przed mężczyznami i wnioskodawcami niebędącymi osobami fizycznymi.
Kiedy pomoc do Rozwoju małych gospodarstw może być nieprzyznana?
Pomoc w ramach Rozwoju małych gospodarstw może nie zostać przyznana, jeśli wnioskodawca:
- jest beneficjentem interwencji I.10.1.1 (dotacje) "Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność" (chyba że pomoc przyznano, lecz odmówiono jej wypłaty w całości),
- jest beneficjentem interwencji I.11 "Premie dla młodych rolników" (chyba że pomoc przyznano, lecz odmówiono jej wypłaty w całości),
- jest beneficjentem działania A1.4.1. "Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu" w ramach Krajowego Planu Odbudowy w zakresie wsparcia dla rolników i rybaków dotyczącego przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, spożywczych, rybołówstwa lub akwakultury (chyba że pomoc przyznano, lecz odmówiono jej wypłaty w całości),
- jest członkiem organizacji producentów realizującej Program Operacyjny wspierany ze środków UE w ramach interwencji sektorowych, a planowana operacja dotyczy działań/inwestycji realizowanych w ramach PO.
Jakie zobowiązania ma rolnik biorący udział w Interwencji 10.5?
Do zobowiązań rolnika chcącego otrzymać wypłatę funduszy z Interwencji 10.5 należy:
- osiągnięcie wyniku realizacji planu wzrostu wartości sprzedaży produktów rolnych wyprodukowanych w gospodarstwie co najmniej o 30% (w stosunku do przychodu bazowego), przy czym nie mniej niż do poziomu odpowiadającego równowartości minimalnego wynagrodzenia roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy,
Do upływu 3 lat od wypłaty drugiej raty pomocy:
- utrzymanie realizowanej operacji i prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie (w przypadku uzyskania pomocy na ten zakres działalności),
- prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie oraz działalności w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach KŁD lub produkcji ekologicznej (w przypadku uzyskania pomocy na ten zakres działalności),
- prowadzenie w gospodarstwie co najmniej ewidencji przychodów i rozchodów,
- uczestniczenie w systemach jakości (jeżeli za to kryterium wyboru otrzymał punkty),
- udziału w zorganizowanej formie współpracy, z której zakresem działalności miał związek przedmiot operacji (jeżeli za to kryterium wyboru otrzymał punkty).
Osiągnięty poziom przychodu ze sprzedaży produktów rolnych wyprodukowanych w gospodarstwie powinien być utrzymany co najmniej do upływu 5 lat liczonych od wypłaty pierwszej raty pomocy.
Ile wynosi dopłata na Rozwój małego gospodarstwa rolnego?
Forma wsparcia wypłacanego w ramach dopłaty na Rozwój małego gospodarstwa jest wypłacana w formie ryczałty i wynosi maksymalnie 85% kosztów operacji, które są wypłacane w 2 ratach:
- 120 tys. zł - dla gospodarstw rozpoczynających działalność w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach krótkich łańcuchów dostaw (RHD, sprzedaż bezpośrednia, dostawy bezpośrednie) oraz gospodarstwa prowadzące produkcję ekologiczną:
I rata – 96 tys. zł,
II rata – 24 tys. Zł.
- 100 tys. zł — pozostałe operacje
I rata – 80 tys. zł,
II rata – 20 tys. zł.
Do kiedy rolnik musi złożyć wniosek o wypłatę I raty dopłat?
Rolnik musi złożyć wniosek o wypłatę I raty dopłat do nie później niż 6 miesięcy od zawarcia umowy o przyznaniu pomocy, natomiast wniosek o wypłatę II raty dopłat wnioskodawca musi złożyć po zrealizowaniu operacji w pierwszym kwartale po roku docelowym, nie później niż do 31 sierpnia 2029 r.
Kiedy rusza nabór wniosków o dopłaty na Rozwój małych gospodarstw?
Pierwszy termin naboru wniosków miał trwać od 1 do 30 sierpnia 2023 r. Obecnie wyznaczony termin, w którym rozpocznie się nabór to okres od 30 sierpnia do 29 września 2023 r.
Oprac. Justyna Czupryniak
