Dzieci wydziedziczonego mają prawo do zachowku

Zerwanie przez córkę kontaktów z Panem mogłoby stanowić podstawę wydziedziczenia. Jednak należy mieć świadomość, że to nie załatwi sprawy. Jeśli bowiem wydziedziczy Pan córkę, prawo do zachowku przejdzie na jej dziecko (dzieci).    

Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może w testamencie dokonać wydziedziczenia, czyli pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie sprzecznie z zasadami współżycia społecznego,
• dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Spadkodawca w testamencie musi wskazać przyczynę wydziedziczenia i choć nie musi używać dokładnie takich słów, jak w przytoczonym wyżej przepisie, wskazane przez niego zachowania muszą stanowić wypełnienie przynajmniej jednej z trzech wskazanych przesłanek. W pojęciu zaniedbywania wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych mieści się m.in. takie zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych. Chodzi tu więc również o wszczynanie ciągłych awantur, kierowanie pod adresem spadkodawcy nieuzasadnionych i krzywdzących zarzutów, wyrzucenie go z domu, brak udziału w jego życiu – choćby poprzez wizyty u niego czy okazywanie zainteresowania jego sprawami.

Artykuł 1011 k.c. przewiduje jednak, że zstępni (dzieci, wnuki) wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku. Z uwagi na fakt, że udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczania zachowku jest większy dla zstępnych małoletnich albo niezdolnych do pracy, może się zdarzyć, że zachowek dla wnuków Pana będzie wyższy niż byłby zachowek dla wydziedziczonej córki.

Lepszym rozwiązaniem wydaje się  więc przekazanie gospodarstwa córce na podstawie umowy o dożywocie, a nie darowizny. Siostra będzie miała wobec niej roszczenie o zachowek tylko stosownie do art. 993 k.c. Składników majątkowych przekazanych na podstawie dożywocia nie dolicza się do spadku.