Ile zarabia rolnik w Polsce, a ile w Niemczech?

Ile zarabia rolnik w Polsce?

Dane na temat zarobków polskiego rolnika nadal pozyskujemy z Głównego Urzędu Statystycznego. A najnowsze informacje o dochodach gospodarstw rolnych pochodzą z września 2024 roku i dotyczą dochodów rolników z 2023 roku.

Tak więc przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wyniósł w 2023 roku w Polsce 5 451 zł. Był więc niższy od tego z roku 2022 tylko o 98 zł (w 2022 - 5 549 zł). Dla porównania w 2021 roku przeciętny dochód rolnika w kraju wynosił znacznie mniej, bo 3 288  zł.

A jak było wcześniej? Dochód z hektara kształtował się w minionych latach następująco:

• 2020 rok – 3 819 zł.
• 2019 rok – 3 244 zł.
• 2018 rok – 2 715 zł.
• 2017 rok – 3 399 zł.
• 2016 rok – 2 577 zł.
• 2015 rok – 1 975 zł.
• 2014 rok – 2 506 zł.
• 2013 rok – 2 869 zł.

Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego - rolnicy z północy kraju mają więcej

Średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie w kraju w 2023 roku wynosiła, według danych opublikowanych przez GUS, 11,42 ha (dla 2024 roku to 11,59 ha). Tak więc, biorąc pod uwagę areał z 2023 roku oraz uśredniony dochód rolnika z 1 ha na podstawie ostatnich danych dotyczących 2023 roku - 5 451 zł, to wychodzi na to, że polski rolnik zarabiał nieco ponad 60 tys. rocznie. Największe dochody mogły dotyczyć rolników zamieszkujących województwo zachodniopomorskie. Tam, według GUS, przypada najwyższa średnia wielkość powierzchni gruntów w gospodarstwie (33,50 ha). Najmniej natomiast mają rolnicy z Małopolski. Tutaj średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie z roku 2024 wynosi zaledwie 4,36 ha. 

Natomiast zgodnie z wynikami FADN za 2023 r. dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego w Polsce wyniósł średnio 55 tysięcy złotych. Z kolei w grupie średnio-dużych gospodarstw (50-100 tys. euro wielkości ekonomicznej; średnia ok. 45 ha) było to 150 tys. złotych. Najwyższy dochód odnotowały gospodarstwa zajmujące się hodowlą drobiu - 665 tys. zł. Zaś rolnicy produkujący mleko w Poslce wg FADN zarobili 109 tys. zł.

Dochód gospodarstw rolnych w Polsce jest „uśredniony”

Rolnicy nie raz już apelowali do rządu o zmianę metodyki obliczania średniego dochodu rolniczego. Dotychczasowe wyliczenia nie odzwierciedlają bowiem rzeczywistej sytuacji ekonomicznej i dochodowej wielu gospodarstw. Przypomnijmy, że dochód w ekonomicznym ujęciu jest dodatnią różnicą pomiędzy tym, co rolnik uzyska z pracy (przychód), a tym, co musi wydać, by tę pracę wykonywać (koszty produkcji).

GUS wyjaśnia, że przeciętny dochód z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, z 1 ha przeliczeniowego, jest wielkością uśrednioną w skali całego kraju z wyników gospodarstw indywidualnych, które brały udział w badaniach statystycznych. Prawda jest taka, że poszczególne gospodarstwa rolne mogą mieć bardzo zróżnicowane dochody, na co wpływają różne czynniki. Jak choćby zamożność gospodarstw (gospodarstwa wysokotowarowe a gospodarstwa o małej wielkości produkcji), rodzaj prowadzonej produkcji, dotacje krajowe i unijne dla producentów. A także warunki glebowe i klimatyczne w różnych regionach kraju.

Wartość produkcji, koszty prowadzonej działalności i ich wpływ na dochód polskich rolników

W 2023 roku odnotowano w Polsce spadek wartości produkcji rolnej w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Związane było to z niższymi cenami zbóż czy z obniżeniem produkcji warzyw i owoców. Jednocześnie, jeszcze większy spadek odnotowano w wartości zużycia pośredniego - czyli kosztach produkcji rolnej - na który wpływ wywarło m.in. obniżenie cen nawozów, a także zmniejszenie zużycia produkcyjnego w ujęciu ilościowym.

Co u niemieckich rolników? Notują spadek przychodów

Tymczasem w roku obrotowym 2023/24 w Niemczech nastąpił spadek przychodów w rolnictwie. Dotyczyło to między innymi rolników, którzy zajmują się uprawą roli i produkcją mleka. Tak wynika z najnowszego raportu Federalnego Ministerstwa Rolnictwa na temat rozwoju dochodów gospodarstw rolnych.

Przeciętny dochód dla wszystkich form prawnych i zarządczych wynosił około 46 800 euro na pracownika (spadek o ok. 19% w porównaniu do roku wstecz). 

Natomiast w przypadku gospodarstw pełnoetatowych dochód na pracownika w roku obrotowym 2023/24 wyniósł 49 278 euro (spadek o ok. 19% w porównaniu z rokiem poprzednim), a zysk na przedsiębiorstwo 86 552 euro (spadek o ok. 24% w porównaniu z rokiem poprzednim).

Zyski niemieckich gospodarstw pełnoetatowych

Pozytywny wpływ na zmianę zysku gospodarstw rolnych w Niemczech miał przede wszystkim wzrost przychodów z trzody chlewnej i zmniejszenie wydatków na nawozy oraz paszę. Natomiast negatywny wpływ wywarły niższe przychody ze sprzedaży zbóż i kukurydzy na ziarno oraz mleka. Temu spadkowi towarzyszył wzrost wydatków na zakup zwierząt, lecz nie zdołał on zrekompensować dużo niższych przychodów z różnych produktów rolnych.

Gospodarstwa rolne w Niemczech osiągnęły niższy zysk i dochody na pracownika

Notowany niższy zysk gospodarstw rolnych o niemal 12%, które nota bene stanowią u naszego zachodniego sąsiada prawie 21% ogółu gospodarstw generujących główne dochody, spowodował przede wszystkim spadek bardzo wysokich przychodów z uprawy zbóż i roślin oleistych rok wcześniej. I nawet wzrost przychodów ze sprzedaży ziemniaków i buraków cukrowych nie zdołał zrekompensować tego spadku. Spadek dotyczył zwłaszcza specjalistycznych gospodarstw mleczarskich oraz gospodarstw produkujących pasze.

Agnieszka Sawicka