Nie przegap wcześniejszej emerytury!

Przechodząc na emeryturę rolniczą nie trzeba zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej, ale wiąże się to z zawieszeniem wypłaty części uzupełniającej emerytury, która stanowi główny trzon tego świadczenia (maks. 95%). Natomiast, chcąc przejść na wcześniejszą emeryturę jednym z koniecznych warunków jest zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa. Warto zaznaczyć, iż w przypadku wcześniejszej emerytury działalności rolniczej nie może także prowadzić małżonek emeryta. Z kolei uprawniony do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym ma prawo prowadzić działalność rolniczą z małżonkiem, ubezpieczonym w KRUS z mocy ustawy. Nie będzie miał wtedy zawieszonej części uzupełniającej emerytury.

Dla niektórych rolników zamierzających skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury wyzbycie się ziemi może być problematyczne. Chodzi zwłaszcza o tych, którzy nie mają następców albo żadne z dzieci nie jest jeszcze zdecydowane, czy chce prowadzić gospodarstwo po rodzicach, Warto zaznaczyć, iż w takiej sytuacji można skorzystać z instytucji dzierżawy.

Emeryt, który nie chce wyzbywać się własności gospodarstwa rolnego, spełni warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli wydzierżawi gospodarstwo rolne innej osobie fizycznej lub prawnej. Umowa powinna być zawarta co najmniej na 10 lat. Co ciekawe, na podstawie wyroku Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2012 r. (sygn. akt II UK 82/11), dopuszcza się również zawarcie umowy dzierżawy z dzieckiem. Rodzice, wydzierżawiając gospodarstwo rolne dziecku, są zobowiązani do złożenia oświadczeń o nieprowadzeniu działalności rolniczej na tym gospodarstwie. Umowa nie może być jednak zawarta ani z małżonkiem emeryta, ani z małżonkami jego dzieci czy wnuków. Ziemi nie można także wydzierżawić osobie pozostającej z emerytem we wspólnym gospodarstwie domowym.

Przykładowy wzór umowy dzierżawy można znaleźć na stronie internetowej KRUS. Jak podpowiada Kasa, umowa dzierżawy nie musi mieć formy aktu notarialnego, natomiast dla celów ubezpieczenia społecznego rolników powinna mieć formę pisemną. Ponadto powinna być zgłoszona do ewidencji gruntów i budynków. Fakt zgłoszenia do ewidencji gruntów i budynków powinien być odnotowany na umowie i potwierdzony przez upoważnionego pracownika organu prowadzącego ewidencję.

Rolnicy mogą przejść na wcześniejszą emeryturę jeszcze tylko do końca tego roku

Sytuacja się też komplikuje, gdy drugi z małżonków nie może przejść na wcześniejszą emeryturę, do zwykłej jest za młody, a ziemi trzeba się wyzbyć. Można to rozwiązać na dwa sposoby. Jednym jest wydzierżawienie ziemi dziecku i ubezpieczenie w KRUS na wniosek jako domownik. Drugi to ubezpieczenie również na wniosek, możliwe dla osób, które podlegały ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestały prowadzenia działalności rolniczej, nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia. Drugie wyjście jest jednak dopuszczone tylko dla osób, które opłacały ubezpieczenie emerytalno-rentowe przez co najmniej 12 lat i 6 miesięcy.

Rolnicy, którzy przejdą zarówno na wcześniejsze emerytury, jak i zwykłe w sytuacji, gdy prowadzili działalność gospodarczą na tzw. podwójnym KRUS nie będą mogli dłużej tego robić. Nie jest to bowiem przewidziane dla osób, które mają ustalone prawo do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Mogą jednak dorobić. W przypadku emerytów, którzy mają ustalone prawo do emerytury rolniczej i osiągnęli powszechny wiek emerytalny nie ma znaczenia kwota, jaką dorobią. Inaczej jest jednak z wcześniejszymi emerytami. Oni, aby nie stracić uzupełniającej części emerytury, muszą pilnować progów. Jeśli osiągane przez wcześniejszego emeryta przychody:

Pełna emerytura rolnicza oprócz części uzupełniającej składa się z części składkowej. Aby ustalić jej wysokość, dla każdej z tych części ustala się wskaźnik wymiaru. Wskaźnik wymiaru jest to ustalona dla emerytury liczba wyrażająca stały stosunek świadczenia emerytalno-rentowego (części składkowej/uzupełniającej) do emerytury podstawowej.

Część składkową ustala się, przyjmując po 1% emerytury podstawowej (886,44 zł od 1.03.2017 r. do 28.02.2018 r.) za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Za każdy pełny rok powyżej 20 lat przyjęty do części składkowej obniża się część uzupełniającą o 0,5% emerytury podstawowej. W sytuacji zwykłej emerytury część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej (753, 47 zł), a suma części składkowej i uzupełniającej nie może być niższa od emerytury podstawowej (886,44 zł). Gdy jednak rolnik nabywa prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej, wówczas część uzupełniającą zmniejsza się o 25% emerytury podstawowej. Tak ustaloną część uzupełniającą zwiększa się o 5% emerytury podstawowej po upływie każdego pełnego roku dzielącego uprawnionego od wieku emerytalnego.

Jeśli o emeryturę chcą starać się osoby, które pracowały zawodowo, do okresów, od których zależy część składkowa emerytury, nie zalicza się okresów podlegania innemu ubezpieczeniu.

Wcześniejsza emerytura rolnicza nie może być niestety wyrównywana do 1000 zł brutto, jeśli po wyliczeniu okaże się, że będzie mniejsza.