Obniżenie czynszu dzierżawnego przez gminę

Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy mają zastosowanie nie tylko do dzierżawy gruntów prywatnych, ale także gruntów samorządu terytorialnego oddanych w dzierżawę. Według art. 700 k.c., obniżenie czynszu dzierżawnego może nastąpić przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek: jeśli zaistniały pewne okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby, lub gdy nastąpiło znaczne zmniejszenie zwykłego przychodu z przedmiotu dzierżawy za dany okres gospodarczy.

Kodeks cywilny nie zawiera jednak wyliczenia okoliczności uzasadniających żądanie obniżenia czynszu. Poza tym nie definiuje pojęcia „zwykły przychód”. Nie określa też stopnia jego zmniejszenia, które można uznać za „znaczne”. Poza tym odnotować należy, że w doktrynie i orzecznictwie nie ma jednolitego stanowiska w kwestii wyjaśnienia przesłanek obniżenia czynszu. Z reguły za okoliczności uzasadniające obniżenie czynszu uznaje się skutki suszy, huraganu, przymrozków, pożaru czy powodzi – na obszarze, gdzie zjawiska te wystąpiły. Nie uznaje się za nie natomiast choroby dzierżawcy.

Według Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, środkami publicznymi są przede wszystkim dochody publiczne, np. dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, w tym wpływy z umów najmu, dzierżawy. Dlatego obniżenie czynszu dzierżawnego nieruchomości rolnych od gminy z reguły uznawane jest za pomoc de minimis w rolnictwie. Ponieważ jednak w tym zakresie są różne opinie, warto zwrócić się z pytaniem do jednostki samorządu terytorialnego.

Należy wyraźnie podkreślić, że w odniesieniu do dzierżawy nieruchomości rolnych wchodzących w skład Zasobu WRPS istnieje więcej możliwości obniżenia czynszu. Należność może być umorzona w całości lub części również wtedy, gdy prowadzone przez Agencję postępowanie wyjaśniające wykaże, że np.:

• dłużnik nie ma możliwości uzyskiwania dochodu z powodu przewlekłej choroby albo konieczności sprawowania przez niego osobistej opieki nad przewlekle chorym małżonkiem, rodzicem lub dzieckiem;

• w terminie zapłaty należności dłużnik ma ustalone przez właściwy organ prawo do świadczeń z pomocy społecznej.

Umorzenie całości lub części należności, odroczenie terminu zapłaty należności lub rozłożenie jej na raty jest dokonywane na uzasadniony i udokumentowany wniosek dłużnika. Te rozwiązania dotyczą jednak tylko gruntów z Zasobu WRPS, a nie należących do samorządu terytorialnego.