Po wsparcie z „Restrukturyzacji małych gospodarstw” w wysokości 60 tys. zł nie mogły dotychczas sięgać osoby ubezpieczone w KRUS w pełnym zakresie, ale na wniosek. Teraz to się zmieni. Tak więc o wsparcie będą mogli startować również rolnicy i małżonkowie rolników ubezpieczeni w KRUS w pełnym zakresie na wniosek.
Co z pracą poza gospodarstwem?
Ponadto, co jest bardzo ważne dla rolników podejmujących dodatkową pracę poza rolnictwem, proponuje się, aby zmniejszyć okres wymaganego ubezpieczenia w KRUS z 24 do 2 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Te osoby natomiast, które prowadziły oprócz gospodarstwa inną działalność gospodarczą, będą mogły sięgać po to wsparcie, jeśli nie miały firmy co najmniej od 12 miesięcy przed złożeniem wniosku. Wcześniej okres ten wynosił również 24 miesiące.
Reasumując, nowelizacja zakłada, że „niskotowarówka” będzie dostępna dla rolników, którzy 2 miesiące przed złożeniem wniosku nie pracowali zawodowo oraz dla tych, którzy rok przed złożeniem wniosku nie prowadzili firmy. Brak prowadzenia firmy przez 12 miesięcy będzie oznaczał niefigurowanie w tym okresie w CEIDG.
Przypomnijmy, iż „Restrukturyzacja małych gospodarstw” jest przeznaczona dla osób prowadzących działalność rolniczą w celach zarobkowych. Nowelizacja precyzuje ten warunek. Tak więc uważa się, że rolnik lub małżonek prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeśli podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące przed złożeniem wniosku oraz w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku nie figuruje w CEIDG.
Zakres inwestycji, które można zrealizować z tego wsparcia jest bardzo szeroki. W nowelizacji doprecyzowano pojęcie inwestycji budowlanej. Proponuje się, aby była to inwestycja polegająca na budowie, przebudowie, remoncie budynków lub budowli służących do produkcji rolnej. Dodatkowo inwestycje takie będą uznane, jeśli zostały rozpoczęte najwcześniej w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy.
Gdy biznesplan będzie zawierał inwestycje budowlane, wnioskujący musi załączyć do niego kosztorys. Na jego podstawie ARiMR będzie mogła zweryfikować, czy szacunkowa wartość inwestycji w środki trwałe opiewa na min. 80% pomocy. Taki bowiem jest warunek wykorzystania przyznanych 60 tys. zł, niezależnie od planowanego rodzaju inwestycji.
- Wsparcie z nowej „niskotowarówki” jest przeznaczone dla rolników, którzy prowadzą gospodarstwo o wielkości ekonomicznej mniejszej niż 10 tys. euro. Pieniądze można przeznaczyć np. na założenie plantacji szparagów
W kwestii ustalania wielkości ekonomicznej gospodarstwa proponuje się, aby była ona wyliczana również z użytków rolnych, które wnioskodawca posiada we współwłasności. Nowelizacja zakłada, że do wyliczenia wielkości ekonomicznej będzie się wliczać nie tylko grunty, do których rolnikowi przyznano jednolitą płatność obszarową, ale także grunty, na które przyznano płatność współmałżonkowi.
Przy ustalaniu natomiast docelowej wielkości ekonomicznej będzie się uwzględniać produkcję prowadzoną na użytkach rolnych wchodzących w skład gospodarstwa w roku poprzedzającym zakończenie realizacji biznesplanu albo w roku zakończenia realizacji.
Zmiany w punktacji
Zmiany dotyczyć będą również punktacji. Planuje się wyłączyć punkty przyznawane za kwalifikacje zawodowe rolnika. Proponuje się, aby zwiększyć ilość punktów za odpowiedni wzrost wielkości ekonomicznej w przedziale 12–20 tys. euro. Chodzi o to, by planować takie inwestycje, które doprowadzą do wzrostu konkurencyjności oraz poprawy rentowności gospodarstwa. Zwiększenie punktacji (z 0,5 do 1 pkt.) dotyczyć ma także kryterium w zakresie ochrony środowiska i zapobiegania zmianom klimatu (czyli udział zbóż w strukturze zasiewów).
Ponadto planuje się również zmniejszenie ilości punktów dotyczących następujących kryteriów:
- zobowiązanie do uczestnictwa w systemach jakości – z 2 do 1 pkt., przy czym dotyczące rolnictwa ekologicznego – z 4 do 2 pkt.;
- produkcja roślin wysokobiałkowych – z 2 do 1 pkt.;
- uczestnictwo w szkoleniach i korzystanie z usług doradczych – z 2 do 1 pkt.;
- działalność polegająca na przetwarzaniu produktów – z 3 do 2 pkt.;
- udział w grupie producentów rolnych lub organizacji producentów – z 2 do 1 pkt.;
- wiek wnioskodawcy – z 3 do 1 pkt.
Ponadto nowelizacja zakłada wprowadzenie nowych kryteriów wyboru. Oba ocenianie za 2 punkty. Będą to:
- preferencja dla operacji przyczyniającej się do zmiany kierunku produkcji w gospodarstwie,
- podleganie ubezpieczeniu społecznemu w pełnym zakresie co najmniej 12 miesięcy i nieprowadzenie w tym okresie innej działalności gospodarczej.
Kolejna zmiana ma polegać na wydłużeniu z 20 do 150 dni okresu, po upływie którego dokonanie zmian we wniosku lub załącznikach nie wpływa na kolejność przyznania pomocy oraz liczbę punktów (chyba, że zmiana spowoduje spadek liczby punktów).
Mniej restrykcyjnie
Nowelizacja zakłada również skrócenie z 9 do 6 miesięcy czasu rozpoczęcia realizacji biznesplanu od momentu otrzymania decyzji o przyznaniu pomocy. Konsekwencją tej zmiany jest druga polegająca na tym, iż wnioskujący będzie musiał w ciągu tego okresu złożyć wniosek o wypłatę pierwszej raty premii, czyli 48 tys. zł, ale wcześniej ją też otrzyma. W terminie 6 miesięcy od przyznania pomocy będzie trzeba też rozpocząć prowadzenie ewidencji przychodów i rozchodów.
Zmiany będą dotyczyć również kar za niewywiązanie się w ciągu trzech lat z realizacji zobowiązań podjętych w biznesplanie wnioskodawcy. Proponuje się, aby niezrealizowanie założeń dotyczących biznesplanu skutkowało odmową wypłaty II raty pomocy. Dotychczas karano rolników dotkliwiej i zabierano całą kwotę pomocy.
Nowelizacja zakłada również mniej restrykcyjne i podobne jak wyżej podejście do utrzymania niektórych zobowiązań, za które rolnik otrzymał punkty i do kontynuacji których był zobowiązany w okresie 5 lat od otrzymania wsparcia. Z listy obowiązkowych, które należy utrzymywać przez ten okres usunięto:
- udział zbóż w strukturze zasiewów,
- przygotowanie i stosowanie planu nawozowego,
- udział w szkoleniach,
- korzystanie z usług doradczych,
- działania w zakresie innowacyjności,
- udział w grupie producentów rolnych,
- przygotowanie do sprzedaży i przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie,
- udział w systemach jakości.
Wydłuży się również okres na złożenie wniosku o wypłatę II raty wsparcia do 31 sierpnia 2023 roku. Nowelizacja zakłada również, iż „niskotowarówkę” będzie można wesprzeć premią dla młodych rolników.
Magdalena Szymańska
