– Rolniczy handel detaliczny to obsługa lub przetwarzanie żywności i jej przechowywanie w punkcie sprzedaży lub dostaw do konsumenta finalnego. Tak mówi definicja – wyjaśnia Izabella Byszewska. Sformułowanie „do finalnego” jest tu najważniejsze. W ramach RHD nie sprzedajemy do sklepów, hurtowni, tylko konkretnym klientom na ich potrzeby, bez udziału pośredników.
Żywność ta musi pochodzić w całości z gospodarstwa działającego w ramach RHD. Czyli np. serowar produkujący sery w ramach RHD nie może do swojej produkcji dokupić mleka z innego gospodarstwa. W odróżnieniu od serowara produkującego sery w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, który taką możliwość ma.
W ramach produkcji RHD, spoza gospodarstwa mogą pochodzić dodatki do wytwarzanej żywności, takie których w gospodarstwie wyprodukować się nie da. W przypadku importu – np. rodzynek, przypraw – może to być maksymalnie 25% w produkcie. W przypadku produktów z Polski maksymalnie 50%.
Sprzedaż żywności przetworzonej i nieprzetworzonej w ramach RHD ograniczają limity, podobnie jak w ramach sprzedaży bezpośredniej czy działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej. Gospodarstwo działające w ramach RHD nie może zatrudniać nikogo na umowę o pracę. W przeciwnym razie straci preferencje podatkowe.
– Zostało potraktowane jako mikroprzedsiębiorstwo, które samo czerpie ze swoich zasobów – mówi Byszewska.
Weterynaria, nie sanepid
Jakie jeszcze wymogi trzeba spełnić? Rozpoczynając działalność, należy się zarejestrować u powiatowego lekarza weterynarii. – Także jeśli wytwarzamy produkty mieszane czyli roślinno-zwierzęce, rejestrujemy się u lekarza weterynarii, a nie w sanepidzie, jak to było wcześniej. Nie ma też konieczności sporządzania projektu technologicznego zakładu i przedstawiania lekarzowi weterynarii. Choć on oczywiście ma prawo do kontroli zakładu.
Prelegentka podkreśliła, że w przypadku RHD bardzo ważne jest czytelne oznakowanie i opisanie miejsca sprzedaży. Czytelny opis musi zawierać m.in. imię i nazwisko, nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego RHD. – W ostatnich dwóch miesiącach, jeżdżąc po Polsce, spotkałam się już z oznaczonymi stoiskami rolników. Mają banery, rollupy z odpowiednią informacją, zgodną z rozporządzeniem Ministerstwa Rolnictwa.
Jak w przypadku RHD wygląda sprawa nadzoru? Nadzór nad bezpieczeństwem żywności, jej jakością zdrowotną sprawuje inspekcja weterynaryjna. Na pierwszym poziomie lekarze weterynarii mają nadzór nie tylko nad produktami pochodzenia roślinnego, ale także nad produktami mieszanymi, roślinno-zwierzęcymi np.: pierogami z mięsem.
Natomiast Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych dba o jakość handlową. – Czyli sprawdza np., czy klient nie jest wprowadzany w błąd, czy podane są składniki, czy etykieta jest właściwie oznakowana itd. Jakość handlowa produktów musi być zgodna z wymogami Ministerstwa Rolnictwa i nasze przetwory te wymogi muszą spełniać.
Bez kasy fiskalnej
Prowadząc sprzedaż w ramach RHD należy pamiętać o obowiązku dokumentowania ilości zbywanej żywności. Nie ma w tym przypadku ewidencji obrotu i obowiązku stosowania kas fiskalnych. – W praktyce jest to zeszyt, w którym rejestrujemy, co i ile tego sprzedajemy. Musi się tu znaleźć m.in. kolejny numer wpisu, data uzyskania przychodu, kwota przychodu.
Jeśli chodzi o opodatkowanie, to kwestie te reguluje rozporządzenie ministra rolnictwa z 16 grudnia 2016 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach RHD oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania. RHD nie jest objęty podatkiem do kwoty 20 tys. zł rocznie. Powyżej tej kwoty do poziomu 150 tys. euro płacimy 2 proc. podatku ryczałtowego. Powyżej 150 tys. euro obowiązują zasady ogólne opodatkowania.
- Wybrane roczne limity sprzedaży RHD
- dżemy – 3333 kg,
- owoce suszone – 1600 kg,
- przetwory z warzyw (kiszonki warzywne) – 2500 l,
- oleje – 1000 l,
- gotowe posiłki bezmięsne –2000 kg.
Producentów obowiązuje też zakaz wykorzystywania do produkcji mięsa zwierząt kopytnych z uboju dokonywanego poza rzeźnią. – Natomiast wymagania higieniczne i sanitarne w ramach RHD powinny być stosowane w sposób elastyczny. Wynika to z rozporządzenia Komisji Europejskiej i nadzór powinien brać to pod uwagę. Zawsze można się na to rozporządzenie powołać – dodaje Izabella Byszewska.
Przepisy regulują też miejsca, gdzie w ramach RHD można swoje produkty sprzedawać. Są to: miejsce ich wytworzenia, czyli gospodarstwo, targowisko, sprzedaż okazjonalna. Niestety RHD nie obejmuje nalewek, miodów pitnych, winiarzy, cydru ani uboju przydomowego.
Spotkanie w Boguchwale zorganizowały EFRWP, Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego, Stowarzyszenie „Serowarzy Rodzinni” oraz PODR.
Krzysztof Janisławski
