Zachowek na nowych zasadach. Co się zmieniło w prawie spadkowym?

Kto musi płacić zachowek? 

Zachowek to jedno ze zjawisk w prawie spadkowym, które przeraża spadkobierców. Nowelizacje prawa mają szansę to zmienić - odtąd ma on być łatwiejszy do płacenia. Zachowek to bowiem pieniężna równowartość części majątku, który należałby się krewnemu w sytuacji dziedziczenia ustawowego, jednak zmarły przed śmiercią sporządził testament. Ta równowartość liczona jest od połowy majątku, który przypadłby pominiętemu w dokumencie spadkobiercy. Jeżeli dziedziczący jest trwale niezdolny do pracy lub jest osobą nieletnią, może liczyć na 2/3 wartości udziału spadkowego. Do zapłacenia zachowku zobowiązany jest spadkobierca, który został wyznaczony w testamencie. 

Komu należy się zachowek? 

Do zachowku uprawnieni są dzieci, małżonkowie oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Jeżeli w testamencie nie znalazły się żadne zapisy o darowiźnie, taka osoba ma prawo domagać się od spadkobiercy wypłaty zachowku. 

Przeczytaj więcej: Kto ma prawo do zachowku po śmierci rodzica? 

Nowe przepisy mają chronić rodzinne firmy 

Nowelizacje w prawie mają na celu między innymi ochronę integralności rodzinnych firm. Zdarza się bowiem, że osoba dziedzicząca przedsiębiorstwo musi wypłacić zachowek w wysokości, która przekracza jej możliwości finansowe w danym momencie. W tej sytuacji niektórzy biorą kredyt, inni z kolei decydują się na sprzedaż części udziałów w firmie. 

Przeczytaj także: W jakim czasie siostra może domagać się zachowku i w jakiej wysokości? 

Dziedziczenie rodzinnych przedsiębiorstw: co się zmieni? 

Nowe przepisy dają właścicielom firm możliwość powołania fundacji rodzinnej. Taka instytucja ma na celu gromadzenie funduszy i zarządzanie nimi w interesie beneficjentów. Z perspektywy prawa spadkowego, fundacje mogą zmniejszyć potencjalny zachowek, ponieważ w momencie wniesienia do nich majątku fundatorzy przestają być jego właścicielami. Majątek fundacji rodzinnej nie będzie wliczany do masy spadkowej a po upływie 10 lat nie będzie uwzględniany w zachowku. Ewentualne wypłaty, dokonane z fundacji na rzecz potencjalnego spadkobiorcy, będą odliczane od zachowku. Odejmowana będzie także kwota zrealizowanego przez fundację rodzinną obowiązku alimentacyjnego, jeżeli taki ciążył na zmarłym. 

Czy zmiany w prawie dotkną wszystkich? 

Część nowelizacji dotyczy głównie właścicieli rodzinnych przedsiębiorstw. W przepisach znalazły się jednak również zmiany, które dotkną wszystkich. Chodzi przede wszystkim o zmiany w wypłacaniu zachowku. Podobnie jak w przypadku osób dziedziczących firmy, “zwykłym” spadkobiercom również zdarzało się, że aby pokryć roszczenia musieli zaciągać kredyty lub sprzedać odziedziczony majątek. Od tej pory takie zjawiska mają być rzadsze, ponieważ prawo daje możliwość rozłożenia zachowku na raty lub wystąpienia o jego obniżenie. Raty miałyby być spłacane w okresie 5 lat, a w wyjątkowych sytuacjach – 10 lat.

Prawo nie zadziała jednak automatycznie. W momencie, gdy osoba uprawniona do zachowku wystąpi o jego wypłacenie, spadkobierca będzie mógł złożyć wniosek o rozłożenie na raty lub obniżenie tej płatności. Podobnie jak w poprzednim kształcie przepisów, dziedziczący może również nie zgodzić się z koniecznością spłacenia pozywającego.

oprac. Zuzanna Ćwiklińska

fot. envato elements