Ceny nawozów mocno w górę? Ekspert ostrzega przed podwyżkami od 2026

Ceny nawozów w Polsce w 2025 roku pozostają względnie stabilne, ale jak wynika z analiz Arkadiusza Zalewskiego z IERiGŻ rolnicy na dłuższą metę nie będą mieć spokoju. Kluczowe znaczenie dla przyszłych cen będą miały mechanizm CBAM oraz zmiany w handlu nawozami z Rosji.

Ceny nawożów: stabilizacja w 2025 roku, ale bez wyraźnego kierunku

Zalewski wskazuje, że pierwszy kwartał 2025 roku przyniósł wzrost cen detalicznych nawozów mineralnych, co zakończyło trwającą ponad dwa lata tendencję spadkową. Później rynek wszedł w fazę wahań, ale bez jednoznacznego trendu wzrostowego czy spadkowego.

- Pierwszy kwartał 2025 r. był okresem zauważalnych wzrostów cen detalicznych nawozów mineralnych na krajowym rynku. Należy przypomnieć, że wcześniej poprzedzała je ponad dwuletnia tendencja spadkowa. W drugim kwartale ceny obniżały się m/m. W lipcu ceny ponownie jednak wzrosły (m.in. w związku z dodatkowymi cłami na nawozy z Rosji oraz podwyżkami cen nawozów w handlu światowym), w sierpniu praktycznie się nie zmieniły, natomiast we wrześniu zmalały - podkreśla Zalewski.

We wrześniu nawozy były średnio o 1,6% tańsze niż rok wcześniej, jednak nie dotyczyło to nawozów azotowych. W ich przypadku ceny były średnio o 3,4% wyższe r/r, a mocznik w opakowaniach big-bag podrożał o ponad 10%. Jednocześnie ceny nawozów pozostają wciąż o ponad 70% wyższe niż w grudniu 2020 roku.

Tanie nawozy z Rosji hamowały wzrosty

Ekspert podkreśla, że stabilizacji cen sprzyjał napływ nawozów z Rosji i innych kierunków wschodnich, a także poprawa sytuacji po stronie krajowej produkcji oraz stabilne ceny gazu.

– Ceny nawozów na krajowym rynku były w ostatnich miesiącach stosunkowo stabilne, czemu sprzyjał zwiększony w pierwszym półroczu import relatywnie tanich nawozów z kierunku wschodniego, stabilne ceny gazu ziemnego, a także poprawa w zakresie krajowej produkcji nawozu – zaznacza ekspert.

Jednocześnie Arkadiusz Zalewski zwraca uwagę, że podwyższone cła na nawozy z Rosji już zaczęły ograniczać opłacalność tego kierunku, a w kolejnych latach skala importu z tego kraju będzie się stopniowo zmniejszać.

Dlatego, jak podkreśla, wzrostowa tendencja cen nawozów w handlu światowym oraz dodatkowe cła na rosyjskie nawozy mogą wywierać presję na większą zmienność cen na rynku krajowym.

– Niemniej jednak, uwarunkowania popytowe, będące pochodną sytuacji na rynkach rolnych, w tym głównie na rynku zbóż i roślin oleistych, raczej powinny działać na ceny nawozów w kierunku ich stabilizacji. Tym bardziej że podaż nawozów na krajowym rynku podobnie jak w poprzednich miesiącach można uznać za wystarczającą w odniesieniu do potrzeb – zaznacza.

CBAM może podbić ceny nawozów od 2026 roku

jednak największym czynnikiem ryzyka dla rynku nawozów jest pełne wdrożenie mechanizmu CBAM od 1 stycznia 2026 roku. Mechanizm ten ma na celu wyrównanie kosztów emisji CO2 pomiędzy producentami z Unii Europejskiej a tymi spoza UE. Obejmie on nawozy azotowe i wieloskładnikowe zawierające azot importowane z krajów trzecich, w tym m.in. z Rosji.

- W pierwszych miesiącach 2026 r. ceny nawozów importowanych spoza UE, a w konsekwencji również być może ceny na krajowym rynku mogą wzrosnąć w związku z pełnym wdrożeniem mechanizmu CBAM - zaznacza.

Zalewski wyjaśnia, że importerzy będą zobowiązani do raportowania emisji i zakupu certyfikatów emisyjnych, co przełoży się na wzrost kosztów.

- Importerzy tych nawozów, a więc produktów wysokoemisyjnych, które są objęte tym mechanizmem CBAM będą zobowiązani zarówno do raportowania emisji jak i zakupu certyfikatu CBAM na pokrycie emisji związanych z produkcją właśnie nawozów - mówi.

Prognozy: mocznik w górę nawet o 45%

Według szacunków Rabobanku, pełne wdrożenie CBAM może wyraźnie wpłynąć na ceny nawozów.

- Analitycy Rabobanku szacują, że w związku z tym mechanizmem CBAM w przypadku mocznika mogą wzrosnąć w 2036 roku około 10-15%, a do 2030 roku o 45% - tłumaczy analityk IERiGŻ.

Zalewski podkreśla jednak, że skala wzrostów zależeć będzie także od popytu.

- Jeżeli popyt na nawozy będzie mniejszy niż w latach poprzednich, to aż takich podwyżek cen bym się nie spodziewał. Niemniej jednak będzie to z pewnością czynnik, który będzie oddziaływał na ceny nawozów azotowych czy też wieloskładnikowych zawierających azot w kierunku ich jednak wzrostu - zaznacza.

Z wypowiedzi Arkadiusza Zalewskiego wynika więc, że od 2026 roku rynek nawozów może wejść w fazę ponownego wzrostu cen, a kluczową rolę odegrają CBAM oraz ograniczenie importu z Rosji.

Rolnik, by kupić tonę saletrzaku, musi sprzedać trzy tony pszenicy,

Warto w tym miejscu przytoczyć wypowiedź eksperta o relacjach cen skupu do cen nawozów. Zdaniem Zalewskiego tempo wzrostu cen nawozów było w ostatnich latach szybsze niż tempo zmian cen większości produktów rolnych. O ile żywiec wołowy podrożał o ponad 140%, to pszenica potaniała o 11%, a żyto o 5%.

Zalewski zwrócił uwagę, że obecnie rolnik, by kupić tonę saletrzaku, musi sprzedać nawet trzy tony pszenicy, a w przypadku polifoski nawet pięć.

- Zamiast 2,5 tony pszenicy rolnik musiał sprzedać prawie 5 ton pszenicy, żeby kupić 1 tonę polifoski – mówi ekspert. – W przypadku żywca wołowego te relacje są obecnie lepsze niż w latach 2018–2020, natomiast w zbożach sytuacja jest wyjątkowo trudna - dodaje.

Kamila Szałaj, na podst. informacji od Arkadiusza Zalewskiego i szkolenia IERiGŻ "Ekonomiczne uwarunkowania nawożenia w rolnictwie"