Które drzewa owocowe atakuje wznośnik doparek?
Wznosik doparek jako żywiciela obrał sobie jabłoń, choć nie pogardzi również gruszą, czereśnią czy brzoskwinią, ale te wybierze w ostateczności. W Polsce jest szkodnikiem, który występuje masowo co kilka lub kilkanaście lat, szczególnie w lata suche i ciepłe. Jest nadzieja, że tegoroczne lato mu nie sprzyja, lecz trzeba liczyć się z jego wystąpieniem.
Jak wygląda wznośnik doparek?
Wznosik jest motylem o skrzydłach rozpiętości 10–12 cm, o barwie szarobrązowej z jaśniejszymi piaskowymi paskami oraz dwiema poprzecznymi czarno-brązowymi liniami. Samica składa bardzo małe jajo w kształcie tarczki, z którego wylęga się gąsienica. Gąsienica, w tylnej części się zwężająca, jest żółtozielona, w późniejszych stadiach rozwojowych z licznymi czarnymi brodawkami wzdłuż całego ciała. Posiada stosunkowo dużą, jasnobrązową głowę. Poczwarka jest brązowoszara, ukryta w gęstym, jasnym kokonie.
Jak zimuje wznośnik doparek?
Motyle zimują w szczelinach kory lub pod opadłymi liśćmi a miejsca zimowania opuszczają w kwietniu. Samice składają jaja (po około 10 szt.) po obu stronach liści, przeważnie wzdłuż głównego nerwu oraz na ogonkach. Po około 10 dniach wylęgają się gąsienice, które osiągają ok. 12 mm długości i szkieletują liście. Są bardzo wrażliwe i w chwili zagrożenia wycofują się z liścia tyłem, wężowymi ruchami spuszczając się na nici na niżej położone liście lub gałęzie. Po około 3–4 tygodniach się przepoczwarczają pojedynczo w białych kokonach, ukrytych w sprzędzonych pojedynczych liściach, w których żerowały. Po 2-tygodniowym okresie przepoczwarczania wylatują motyle kolejnego pokolenia.
W ciągu roku występują trzy pokolenia. Gąsienice pierwszego pokolenia żerują w maju i czerwcu, drugiego w lipcu i sierpniu a trzeciego w sierpniu i wrześniu. Największe szkody wyrządzają gąsienice drugiego i trzeciego pokolenia, bo są znacznie liczniejsze. Samice zimowego pierwszego pokolenia składają do 10 jaj, natomiast mioty drugiego i trzeciego mogą sięgać nawet 70 jaj.
Jakie zniszczenia powoduje wznośnik doparek?
Gąsienice żerują na liściach od maja do października. Po wylęgu szkieletują liście przez krótki okres od dolnej strony, zostawiając zasychającą, brązową górną skórkę liścia. Z czasem przenoszą się na górną stronę liścia i spinają przędzą jego brzegi, zazwyczaj w wierzchołkowej części, tworząc niejako łódeczkę i rozpoczynają szkieletowanie liścia od górnej strony.
Jeśli populacja szkodnika na danym drzewie jest duża, może doprowadzić do całkowitego zniszczenia liści. Z daleka wyglądają jakby zostały popalone. Drzewo pozbawione liści, które pełnią kluczową rolę w procesie asymilacji, czyli wytwarzają związki organiczne, z braku dostępu tych substancji z czasem usycha. Poza tym liście, dzięki obecności chlorofilu, są głównym miejscem zachodzącej fotosyntezy.
Najbardziej szkodliwe są gąsienice drugiego i trzeciego pokolenia. Oprócz liści gąsienice wznosika uszkadzają także owoce, na których są widoczne uszkodzenia w formie powierzchniowych nadżerek pokrytych skorkowaciałą skórką, sprawiające wrażenie ordzewienia. Do walki ze wznosikiem przystępujemy w chwili wylęgania się gąsienic drugiego i trzeciego pokolenia, co przypada na lipiec i sierpień.
Jak pozbyć się wznośnika doparka z sadu?
Zróbmy napar z wrotyczu, na który potrzeba 300 g ziela i 10 l wrzącej wody. Po ostygnięciu i rozcieńczeniu 1:2 pryskamy rośliny. Warto wypróbować oprysk z piołunu lub liści paproci. Preparaty roślinne może nie zniszczą szkodnika, ale powinny ograniczyć jego występowanie. W ostateczności można sięgnąć po preparaty chemiczne, najlepiej po konsultacji ze sprzedawcą środków w sklepach ogrodniczych, w żadnym przypadku nie korzystajmy ze ś.o.r. nabytych z przypadkowych źródeł.
Małgorzata Wyrzykowska
