Czas przygotować pole pod buraki cukrowe

Rolnicy uprawiający od lat buraki cukrowe są w tej dziedzinie profesjonalistami. Nowa sytuacja stwarza jednak możliwości kontraktowania i uprawy tej rośliny wszystkim rolnikom. Aby uprawiać buraki nie trzeba mieć siewnika, kombajnu i przyczep. Buraki mogą zasiać, wykopać i dostarczyć do cukrowni usługodawcy. Wystarczy dobre stanowisko, o które pod uprawę buraków trzeba zadbać najpóźniej jesienią.

Stanowisko pod buraki cukrowe najlepiej jest przygotowywać kilka lat przed ich siewem. Jakie przedplony są dla buraków najlepsze? Najczęściej spotykanymi i dobrymi przedplonami dla buraka cukrowego, zwłaszcza przy uprawie na oborniku, są pszenica i jęczmień. Korzystne są dla plonu korzeni stanowiska po grochu, wyce i warzywach. Niewskazane są natomiast stanowiska po kukurydzy, lucernie, koniczynie i ziemniaku. Najgorszym z możliwych jest przedplon rzepaku i innych roślin kapustnych z powodu namnażania się nicieni, a także samosiewy tych roślin.

Przedplon jest bardzo ważny, ale najważniejsza jest gleba i jej jakość. Buraki plonują wysoko i wiernie tylko na najlepszych glebach klasy I, II i III. Wysokie plony można uzyskać na glebie kasy IV pod warunkiem, że jest na gliniastym podglebiu, jest zasobna i ma uregulowane pH.

Uprawa gleby pod buraki musi być bardzo staranna. Orkę przedzimową powinno się wykonywać na głębokość warstwy próchnicznej gleby (25–35 cm), z zachowaniem równomiernego wyskibienia. Na glebach najcięższych zaleca się pozostawienie orki w ostrzejszej skibie. Jeżeli nie stosujemy obornika, termin orki może być późny. Staranność wykonywania orki tak, aby wyskibienia były jak najmniej wyostrzone odwdzięcza się wiosną. Po prostu, znacznie szybciej i taniej można wykonać uprawki przedsiewne wiosną.

Orka jest oczywiście najdroższym zabiegiem uprawowym i dlatego coraz więcej rolników wprowadza uproszczenia. Badania dowodzą jednak, że buraki cukrowe najlepiej plonują przy płużnym systemie, ale każdy system uprawy może być uzasadniony. Trudno jest bowiem wykonać prawidłową orkę na glebach minutowych i tutaj racjonalne będą uproszczenia, a z nich najlepsza wydaje się uprawa pasowa strip till. Jeżeli mamy natomiast w gospodarstwie obornik – nie da się go wnieść do gleby prawidłowo innymi maszynami niż pługi.

Jednym z najważniejszych elementów nawożenia buraków cukrowych jest racjonalne stosowanie dawek azotu. Azot wpływa bowiem wyraźnie na wielkość plonu, ale i jego jakość. Ponieważ dla plantatora w dzisiejszych czasach najważniejszy jest plon cukru z hektara, dawki azotu powinny być na tyle duże, aby zwiększały plon korzeni i na tyle małe, aby utrzymać wysoką zawartość cukru w korzeniach. Azot jest bardzo ważny, ale podstawową rolę w uprawie buraków cukrowych i plonowaniu korzeni odgrywa nie jeden, ale dziesięć pierwiastków: azot, fosfor, potas, sód, magnez, siarka, wapń, bor, mangan i cynk.

Buraki cukrowe mają duże wymagania glebowe i pokarmowe przy czym warunkiem głębokiego korzenienia się i wykształcenia idealnego korzenia palowego jest brak podeszwy płużnej

Oczywiście w praktyce rolniczej to, które z wymienionych składników należy uwzględnić w planie nawozowym zależy od zasobności gleby i tego, czy na stanowisku są stosowane nawozy organiczne. To wtrącenie o azocie i pozostałych pierwiastkach, na którego czas w przyjdzie wiosną jest celowe teraz, jeżeli uprawia się buraki na oborniku. Obornik jest znaczącym źródłem tych składników i w znacznym stopniu pokrywa zapotrzebowanie buraków na sód i mikroelementy.

Jeżeli w technologii uprawy buraków obornika nie ma, to plantator musi wybierać dla tej rośliny najlepsze, zasobne stanowiska i musi w planie nawozowym uwzględnić konieczność zakupu nawozów zawierających odpowiednie ilości sodu, manganu, cynku, a także miedzi i żelaza. Jeżeli chodzi o bor, to niezależnie czy stosujemy obornik czy nie, musimy ten pierwiastek dostarczyć, bo jego niedobór występuje w Polsce powszechnie w całym kraju i we wszystkich glebach.

Efektywny system nawożenia buraków cukrowych powinien opierać się na precyzyjnym nawożeniu w ilościach wynikających z potrzeb żywieniowych pod zakładany plon. Oczywiście wcześniej powinniśmy stworzyć burakom dobre stanowisko i doprowadzić glebę do poziomu jej optymalnej produktywności. Kluczowe dla buraków cukrowych jest pH gleby i jej zasobność w fosfor i potas.


Burak cukrowy należy do roślin bardzo wrażliwych na odczyn i najlepiej rozwija się na glebach o pH 6,0–7,2. Na glebach kwaśnych zwiększa ryzyko wystąpienia zgorzeli siewek i ujawnienia się toksycznego działania związków glinu, manganu i żelaza.

Buraki cukrowe mają bardzo duże zapotrzebowanie na potas i duże na fosfor. W ich uprawie należy zadbać o utrzymanie lub podniesienie zasobności w potas do poziomu średniego na glebach średnich lub wysokiego na glebach lekkich. Zasobność gleby w fosfor i magnez powinna być utrzymana (w razie potrzeby podniesiona) do poziomu co najmniej średniego. O te parametry trzeba zadbać odpowiednio wcześnie, bo takich warunków nie da się stworzyć z dnia na dzień. Należy jednak podkreślić, że buraki znacznie lepiej reagują na zasobność gleby w fosfor i potas niż na nawożenie bieżące tymi składnikami. Dlatego tak ważne i istotne jest przygotowanie burakom cukrowym dobrego, zasobnego stanowiska.

Nawozy fosforowe i potasowe, ze względu na niewielką mobilność fosforu i potasu w glebie oraz bardzo głęboki system korzeniowy buraka, należy stosować w terminie jesiennym, przed orką zimową. Termin ten umożliwia dobre wymieszanie składników z glebą w całym przekroju warstwy ornej, co zapewnia wysoką efektywność tych nawozów. Warto tutaj dodać, że nawożeniem buraków azotem i potasem rządzi zasada, że stosujemy te pierwiastki w stosunku ilościowym jak 1 do 2. Jeżeli w planie nawożenie zakładamy 100 kg azotu to nie znając zasobności gleby w potas musimy dać roślinie 200 kg potasu.