Jak skorygować zbyt wysoką zawartość suchej masy kukurydzy na pryzmie?

Pisaliśmy ostatnio o zasadach i wynikach monitoringu suchej masy. Czas nagli, a niektórzy już sporządzają kiszonki z kukurydzy. Nie oznacza to, że jesteśmy już po kukurydzianych żniwach. 

Jak ocenić dojrzałość kiszonkarską?

Dojrzałość kiszonkarską kukurydzy można monitorować np. przez śledzenie przesuwania się linii mlecznej ziarniaków albo ocenę szkliwienia ziarniaków. Te metody oceny „na oko” przedstawiamy niżej, ale mogą być one obarczone sporym błędem. Metody te skupiają ocenę na podstawie dojrzałości ziarniaków, a przecież udział kolb w masie całych roślin jest różny i wynosi zwykle od 40 do 50%. Ocenić trzeba też wilgotność łodyg, wiech i liści.

Dlatego precyzyjny wynik da nam analiza wilgotności całej rośliny i to nie tej z brzegu plantacji. Domowym sposobem, po dokładnym rozdrobnieniu rośliny, do analizy suchej masy możemy wykorzystać np. kuchenkę mikrofalową.

W materiałach firm nasiennych można znaleźć opis podobnej metody, ale polegającej na ocenie zawartości suchej masy na podstawie obserwacji szkliwienia czubków ziaren (to dość zbieżne z tzw. linią mleczną). Pierwsze oznaki szkliwienia ziarniaków wg tej metody wskazują na zawartość ok. 26% suchej masy. Kukurydza osiąga 31–33% zawartości suchej masy, kiedy szklista forma skrobi licząc od wierzchołka zajmuje od 1/3 do 1/2 ziarniaka. Jeżeli linia mleczna oddzielająca szklistą formę skrobi nie jest dokładnie widoczna, jej przebieg możemy ocenić po twardości skrobi przez nakłuwanie ziarniaka nożem.

Kiedy zbierać kukurydzę?

Złotym środkiem jest zbiór kukurydzy  w fazie  dojrzałości woskowej do szklistej. Kukurydza zawiera wówczas 33 do 35% suchej masy, a udział kolb w plonie suchej masy sięga nawet 50%. Przy takiej wilgotności ubicie pryzmy jest najłatwiejsze a ziarno przetrąci większość sieczkarni. Co robić, kiedy z powodu pogody i splotu różnych czynników zebrany materiał kiszonkarski może być zbyt suchy lub zbyt mokry? Możemy te parametry zmienić w czasie koszenia i na  pryzmie. 

Regulując wysokością koszenia  kukurydzy możemy wpływać na jakość kiszonki, zawartość w niej suchej masy i na wartość energetyczną. Jak bardzo możemy zmienić te parametry na etapie koszenia? Otóż, wysokość koszenia 15–20 cm od gleby uznaje się za normalną. Przy koszeniu podwyższonym o 10 cm następuje wzrost zawartości suchej masy w surowcu o 0,8%, ale też zmniejszenie plonu świeżej masy o 4,2% (w przeliczeniu na suchą masę strata plonu wyniesie niespełna 2%). W tym roku każdemu zależy raczej na tym, aby ciąć kukurydzę jak najniżej. Jak nisko możemy kosić? To oczywiście zależy od równości pola, możliwości regulacji sieczkarni. Z uwagi na zanieczyszczenie dolnych części ziemią nie warto kosić niżej niż na 10 cm, optymalnie na 15 cm. 

Dodawanie wody – ile i kiedy?

Korekta suchej masy jest możliwa na pryzmie. Wtedy do materiału zakiszanego uzasadnione, a nawet konieczne jest dodanie odpowiedniej ilości wody. Ile? To trzeba wyliczyć i uwarunkować ilość dodawanej wody od tego jak drobno pocięta jest sieczka (im drobniejszy materiał, tym mniej wody).

Jeżeli np. materiał kiszonkarski zawiera 40% suchej masy, to aby doprowadzić go do zawartości 35% suchej masy,  na każdą tonę materiału powinniśmy rozlać ok. 140 l wody. Dodatek wody to ostateczność i pamiętajmy, że lepiej jest w tym celu systematycznie zraszać ugniatany materiał. Wylanie dużej ilości wody na raz nic nie da, bo jak przy podlewaniu kwiatów w doniczce – woda przecieknie i nic to nie da. Sieczka musi tę wodę wchłonąć. 

Jeszcze raz przypomnę, że materiał zawierający zbyt dużo suchej masy trzeba mocniej rozdrobnić, bo taki łatwiej się ugniecie. Oczywiście zamiast ewentualnego dodawania wody lepszym rozwiązaniem byłoby zakiszać z sieczką kukurydzy bardziej mokrego materiału roślinnego, chociażby z międzyplonów. Przy zbyt suchej sieczce z kukurydzy warto rozważyć zastosowanie preparatów wspomagających zakiszanie. 

Marek Kalinowski