Te wszystkie czynniki są bardzo ważne, ale kluczowa jest temperatura, wilgotność powietrza, a dla niektórych substancji także nasłonecznienie w czasie zabiegu. Optymalnym przedziałem temperatur do wykonywania zabiegów fungicydowych w zbożach jest 15–20°C, ale każda substancja czynna ma właściwy sobie optymalny zakres skutecznego działania.
Nie zadziała albo spali
Informacje o temperaturze optymalnego działania i skuteczności substancji czynnych są szczególnie istotne przy wyborze fungicydów do ochrony wczesną wiosną (chłodno) oraz w okresie lata (często bardzo ciepło i słonecznie). Zbyt wysokie temperatury z jednej strony obniżają skuteczność działania środka, a z drugiej, powodują straty cieczy roboczej i substancji czynnej na drodze między dyszą opryskiwacza a chronionymi organami roślin. Mniejsza skuteczność to nie wszystko. Zabieg wykonany przy maksymalnej zalecanej temperaturze powietrza może powodować już fitotoksyczność u rośliny chronionej, którą może pogłębić silna operacja promieni słonecznych. Górną dozwoloną granicą stosowania fungicydów w zbożach jest 25°C. Tylko w wyjątkowych sytuacjach zabieg w wyższej o kilka stopni temperaturze niż 25°C będzie skuteczny. Musi wtedy panować duża wilgotność powietrza i musi być pochmurno. Ale to tylko teoria. Przy tak skrajnych warunkach termicznych najlepszym rozwiązaniem jest wykonywanie ochrony wieczorem i nocą. Zabiegi wykonywane natomiast w warunkach minimalnych dozwolonych temperatur powietrza też powodują zmniejszenie skuteczności. Wynika to z wolniejszych w tych warunkach procesów fizjologicznych (wyhamowują) oraz wolniejszego wnikania i rozprzestrzeniania się substancji czynnych fungicydów.
Są substancje na chłodną wiosnę
Niestety, na większości etykiet środków ochrony roślin, a także na kartach ich bezpieczeństwa technicznego trudno znaleźć zapisy o zakresie temperatur, w których substancje czynne wykazują najwyższą skuteczność działania. To znacznie pomogłoby rolnikom i ułatwiłoby im dobór środków do stosowania w ekstremalnych zakresach termicznych zimnej wiosny lub gorącego lata. Przy trudnych decyzjach z tym związanych zachęcam do kontaktu z producentem środków (niektóre z firm udostępniają specjalne infolinie), który doradzi, jakie są najlepsze warunki termiczne stosowania konkretnego produktu. Zdarzyć się może w ekstremalnych warunkach (wysoka temperatura) tak gwałtowne odparowanie, że do celu trafia zaledwie kilka procent wypryskanej substancji aktywnej. Każda substancja ma optymalny zakres temperatur skutecznego działania i są pod tym względem spore różnice.
Jak radzą autorzy „Metodyki integrowanej ochrony pszenicy ozimej i jarej” – jeżeli jedynym składnikiem fungicydu zbożowego jest triazol, przy temperaturze poniżej 10°C nie powinniśmy wykonywać zabiegu. Niestety, wczesną wiosną temperatury rzadko są wyższe od tego progu i wtedy musimy wybierać do zabiegów produkty, które zawierają substancje czynne o relatywnie niższych optymalnych temperaturach działania. Takie warunki często panują w czasie wykonywania pierwszych zabiegów wiosennych w zbożach przeciwko mączniakowi prawdziwemu. Trzeba w takich sytuacjach wykorzystać substancje czynne z grupy chemicznej morfolin, quinozolin, benzimidazoli, ketoamin, ewentualnie produkty składające się z kilku substancji, ale zawierające w swym składzie te wymienione.
W zgodzie z integrowaną
Substancja czynna wymaga do skutecznego działania odpowiedniej temperatury, ale musi być też poprawnie i dokładnie naniesiona na chronione organy roślin. Dlatego obok temperatury ważna w czasie zabiegu jest siła wiatru i wilgotność powietrza. Zresztą zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin oraz przepisami polskiego prawa, zabieg można przeprowadzić, gdy siła wiatru nie przekracza 4 m/s, a temperatura waha się w przedziale od 12 do 25ºC. Pamiętajmy też, że w optymalnych warunkach termicznych i z użyciem zalecanych adiuwantów bez uszczerbku na skuteczności zabiegu ochronnego możemy często zmniejszyć znacznie dawki preparatów.
Autor: Marek Kalinowski
Fot. autora
