W takiej sytuacji również zbiór kukurydzy powinien mieć miejsce przy zawartości suchej masy w sieczce z całych roślin w przedziale od 31% do 35%. Również ziarno powinno być przetrącone, bo innego krowy nie strawią. Różnicą jest długość ściętej sieczki liści i łodyg. Z uwagi na to, że wóz paszowy (to też zależy od typu maszyny) zwykle dodatkowo rozdrabnia i tnie komponenty paszowe TMR, sieczka powinna być dłuższa. Dziś przypominamy o możliwości sporządzania z kukurydzy alternatywnej paszy dla bydła mlecznego (LKS) i zgodnie z zapowiedzią przedstawiamy instrukcję badania suchej masy przy użyciu kuchenki mikrofalowej.
Może LKS
Tę paszę objętościową z kukurydzy, ale o wyższej koncentracji energii, sporządza się z kolb kukurydzy z koszulkami. Dla krów wysokowydajnych jest to doskonała pasza, a w niektórych latach, kiedy susza przyspiesza drewnienie łodyg i dolnych liści kukurydzy, jest to najlepszy i optymalny sposób pozyskania najlepszej paszy.
W takiej sytuacji po zbiorze sieczki z całych roślin zawartość suchej masy może być zbyt wysoka, mimo że dojrzałość ziarniaków sugerowałaby jeszcze czekanie ze zbiorem. Wtedy można polecić cierpliwość i wypróbowanie sporządzania właśnie typowego LKS-u, albo lepiej, bo wygodniej i taniej – LKS kombinowanego. Ten kombinowany polega na tym, że zbieramy kolby z koszulkami, ale też część liści, łodyg i wiechy. Takiego zbioru dokona każda sieczkarnia przy koszeniu kukurydzy na wysokości kilkanaście cm pod linią umieszczenia kolb na roślinach.
Jak wspomniałem, typowy, książkowy LKS (Liesch Kolben Schrot) sporządza się tylko z kolb kukurydzy z koszulkami, sieczkarnią wyposażoną w zrywacze kolb. Ta technologia jest zalecana dla gospodarstw o wysokiej wydajności mlecznej krów. Głównym jej zadaniem jest uzupełnienie energii w dawkach żywieniowych. Niestety, niewiele jest w Polsce maszyn wyposażonych w zrywacze kolb, dlatego lepiej jest produkować LKS kombinowany przy użyciu typowych sieczkarni na wysokości nieco poniżej osadzenia kolb (ok. 80 cm od ziemi, ale to zależy też od cech odmiany).
Taki modyfikowany LKS będzie miał tylko trochę mniej energii niż LKS typowy i więcej włókna, bo do zakiszenia obok kolb z osadkami i koszulkami trafią górne części łodyg i liści. LKS należy traktować jako paszę objętościową, stosowaną wyłącznie w żywieniu przeżuwaczy. Dziennie krowom można podać do 5 kg LKS/sztukę (dotyczy tradycyjnego LKS z zawartością 70% suchej masy). LKS kombinowany, zawierający ok. 55% suchej masy, można podawać jak CCM i kiszone wilgotne ziarno, czyli w dawce do ok. 8 kg dziennie/sztukę.
Sucha masa z mikrofali
Przejdźmy teraz do wskazówek, jak przy użyciu kuchenki mikrofalowej możemy sprawdzić zawartość suchej masy w sieczce z całych roślin kukurydzy. To najbardziej precyzyjny sposób na wyznaczenie dojrzałości kiszonkarskiej kukurydzy i zaplanowania dokładnego terminu jej zbioru. Do badania potrzebna jest kuchenka mikrofalowa, żaroodporne naczynie, żaroodporna szklanka, dość precyzyjna waga (pokazująca wynik z dokładnością co do grama) i materiał (np. 100 g sieczki z całych roślin kukurydzy), której suchą masę chcemy określić. Istotą tego badania jest odparowanie z próbki całej zawartej w niej wody. Pewną trudnością może być dokładne pocięcie kukurydzy. Do tego powinniśmy wziąć jedną reprezentatywnąroślinę i dokładnie i jak najdrobniej ją pociąć (szczególnie ziarniaki i rdzeń kolby).
Jeżeli sieczka jest wilgotna (wiemy, że zawartość suchej masy jest za niska) 100-gramową próbkę możemy do razu wstawić na np. 4 minuty do kuchenki mikrofalowej w celu szybkiego wstępnego odparowania (suchszy materiał wstawiamy na połowę tego czasu). Po tym pierwszym odparowaniu wody próbkę wyjmujemy i przeważamy pierwszy raz (da to nam orientację, ile wody już odparowało). Próbkę mieszamy i wstawiamy ponownie na krótszy czas (2 minuty), po czym znów wyjmujemy, przeważamy i mieszamy. Wstawiamy ją po raz trzeci do kuchenki mikrofalowej (tym razem na 1 minutę), ale tym razem wkładamy obok również żaroodporną szklankę napełnioną do połowy wodą. Szklanka z wodą zapobiegnie ewentualnemu zapaleniu się coraz suchszej próbki. Oczywiście po wyjęciu znów próbkę przeważamy i mieszamy. Kolejne minutowe cykle dosuszania poważamy dopóki po kolejnych przeważaniach waga próbki nie będzie już malała. Mamy wówczas wynik końcowy. Jeżeli badaliśmy 100-gramową porcję i na koniec (po wyparowaniu całości wody) zostanie nam np. 35 gramów oznacza to, że zawartość suchej masy w paszy wynosi właśnie 35%. W ten sam sposób można zbadać sianokiszonkę i inne pasze objętościowe. Przed suszeniem warto je dodatkowo rozdrobnić (pociąć, pokroić) co przyspieszy odparowywanie wody.
Marek Kalinowski
