W strukturze zasiewów stabilny jest areał uprawy na kiszonkę, bo też stabilna jest hodowla bydła mlecznego i mięsnego. Dziś przedstawiamy Listę Odmian Zalecanych kukurydzy na kiszonkę, przy czym każda ziarnowa odmiana kukurydzy też nadaje się na kiszonkę, ale nigdy odwrotnie. Typowa odmiana kiszonkowa nie będzie dobrą ziarnówką.
Co decyduje o jakości kukurydzy na kiszonkę?
Wysoki plon ogólny suchej masy z dużym udziałem kolb w strukturze tego plonu i jak najwyższa strawność zebranej kukurydzy to cechy najważniejsze w produkcji kukurydzy na kiszonkę. Z uwagi na pożądaną skrobię trawioną jelitowo na kiszonkę polecane są odmiany z ziarnem szklistym typu flint albo ziarnem typu pośredniego między flint/dent. Skrobia z ziarna typu flint w większych nawet w ilości o 30% większej niż skrobia mączysta z ziarniaków dent jest trawiona w jelicie cienkim. Takie są różnice w samym typie ziarna, ale to ile skrobi trafi do jelita cienkiego zależy też od precyzji zbioru, rozdrobnienia ziarniaków i właściwego zakiszenia. Im bardziej ziarno jest rozdrobnione, tym większa jest podatność skrobi na rozkład w żwaczu.
Jak jednak poruszać się w gąszczu informacyjnym o odmianach i dobrze wybrać z setek mieszańców z krajowego rejestru i dostępnych także z katalogu wspólnotowego? Odpowiedź jest dość prosta – warto analizować dostępne informacje z najbliższej gospodarstwu jednostki realizującej Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze. Najlepiej jest korzystać z List Odmian Zalecanych, które w przypadku kukurydzy na kiszonkę i na ziarno tworzą aktualnie cztery województwa: podlaskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie i pomorskie.
- Pożądaną cechą mieszańców na kiszonkę jest ziarno ze szklistą skrobią trawioną by-pass oraz tzw. stay green z dłu żej zielonymi liśćmi. Najlepiej, kiedy w momencie tzw. dojrzałości kiszonkarskiej kolba jest dojrzała, a liście nadal
Jakie odmiany mieszańców kukurydzy są najlepsze na kiszonkę?
Wybór mieszańców na kiszonkę, powinien być dobrze wyważony. Nie można tylko i wyłącznie sugerować się potencjałem plonowania. Wiadomo, że jest on wyższy dla odmian o późniejszym FAO, ale jeżeli zaryzykujemy uprawę odmiany zbyt późną dla naszego regionu możemy ponieść fiasko. Z wczesnością FAO mieszańców kukurydzy wiąże się wprost ich produktywność. Odmiany wczesne ze względu na krótszy wzrost i rozwój wytwarzają niższy plon.
Jeżeli wybierzemy zbyt późną odmianę to nadmiernie duża wilgotność ziarna przy zbiorze spowoduje opóźnione osiągnięcie dojrzałości technologicznej do zbioru na kiszonkę (lub na ziarno). Gdy zostanie wybrana za wczesna odmiana niż jest zalecana w danym regionie, rolnik utraci część plonu, którą potencjalnie mógł uzyskać przy wyborze odmiany późniejszej.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. podlaskiego do uprawy rekomendowane na 2022 r. są mieszańce: wczesne – Tipico, SM Mieszko, Keltico, KWS Salamandra i SM Grot; średnio wczesne – Brigado, ES Palladium, SM Varsovia, Tiguan, ES Bond, SM Kurant i Inception oraz średnio późne – Baobi CS (katalog CCA), KWS Adaptico, Motivi CS, Kentos, Hardware i Physiker.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. łódzkiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Tipico, SM Mieszko i RGT Decitexx; średnio wczesne – Brigado, ES Palladium, SM Varsovia i Tiguan oraz średnio późne – Baobi CS (katalog CCA) i Motivi CS.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. kujawsko-pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Tipico, SM Mieszko i Keltico; średnio wczesne – Brigado, SM Varsovia, Tiguan, ES Bond, SM Kurant i Farmfire (katalog CCA) oraz średnio późne – Baobi CS (katalog CCA), KWS Adaptico, Motivi CS i Kentos.
- Na LZO odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Tipico i RGT Decitexx; średnio wczesne – Brigado, ES Palladium i SY Collosseum (katalog CCA): średnio późna – KWS Adaptico oraz późna – Karismo.
- Duży udział kolb w plonie i wysoki plon ogólny suchej masy to w uprawie odmian kiszonkowych priorytety. W produkcji mleka najbardziej liczy się strawność sieczki z całych roślin kukurydzy
Lista COBORU liczy 217 odmian
W Krajowym rejestrze jest obecnie wpisanych 217 mieszańców kukurydzy i ta liczba nie obejmuje tegorocznych 36 rejestracji. W lutym dwa lata temu do Krajowego rejestru wpisano 28 odmian kukurydzy (18 do użytkowania na ziarno i 10 na kiszonkę), w lutym ub.r. 33 odmiany i w lutym br. kolejnych 36 odmian. Wskazuje to na niesamowity postęp hodowlany i warto testować te nowości.
Oczywiście najlepiej jest przy tym korzystać z List Odmian Zalecanych, na których są nowe odmiany, ale przetestowane w doświadczeniach porejestrowych najbliższych gospodarstwu. W tabeli pokazujemy zestawienie plonowania odmian z LOZ (podajemy plon ogólny suchej w % wzorca dla grup wczesności i procentową zawartość suchej masy w plonie głównym). Porównanie szeregu innych cech można znaleźć w opracowaniach COBORU. Jednak nawet te podstawowe dane pokazują, jak poszczególne mieszańce sprawdzały się w latach normalnych i suchych, szczególnie w 2019 r.
- Nie ma dowodów na to, że głownia guzowata szkodzi zwierzętom, ale to w kiszonce niepotrzebny balast. Odmiany znacznie różnią się podatnością na tę chorobę porażającą kolby, łodygi albo liście i takie informacje można znaleźć w publikacjach COBORU
Fot. Marek Kalinowski
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 10/2022 na str. 38. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
