Nawozy mineralne są bogatym źródłem łatwo dostępnych dla roślin składników mineralnych. Nie zawierają związków organicznych będących prekursorami próchnicy. I wpływają korzystnie na fizyczne i chemiczne właściwości gleby oraz jej życie biologiczne.
Obornik obornikowi nierówny, a jego wartość nawozowa zależy od gatunku zwierzęcia, a także od ilości i rodzaju użytej ściółki, diety i sposobu hodowli zwierzęcia. Przed przystąpieniem do nawożenia pomiotem czy też obornikiem ptasim, czyli odchodów połączonych ze ściółką, trzeba przede wszystkim poznać jego skład.
Obornik pochodzący od drobiu stosuje się pod rośliny o wysokich wymaganiach pokarmowych i długim okresie wegetacji, czyli pod uprawy kukurydzy, buraków cukrowych oraz średnio wczesnych i późniejszych odmian ziemniaka.
Jaka jest wartość nawozowa pomiotu ptasiego?
Zgodnie z prawem, roczna dawka nawozu naturalnego nie powinna być większa niż 170 kg N/ha, czyli w przypadku:
- pomiotu suchego - ok. 44 proc. suchej masy - wynoszącej 5-10 t,
- obornika świeżego, bardziej mokrego, zwłaszcza od kaczek i gęsi - sucha masa ok. 20-25 proc.- 10-15 t.
Dzienna produkcja pomiotu ptasiego zależy od gatunku. Dla porównania od jednej dorosłej kury wynosi 150 g, od indyka 260 g, a od gęsi lub kaczki 350-400 g. Liczbę tę mnożymy przez obsadę kurnika i otrzymujemy dość znaczne ilości pomiotu, który możemy mądrze zagospodarować i użyć jako nawóz naturalny. Działanie nawozowe w glebie oblicza się na dwa lata.
Zawartość składników pokarmowych w pomiocie różni się także w zależności od sposobu hodowli ptactwa. Ten pochodzący z ferm drobiu jest nawozem o stosunkowo wysokiej zawartości suchej masy. Można go wykorzystać do nawożenia pól zlokalizowanych daleko od gospodarstw.
Zawartość omawianych składników rzutuje na ich wzajemny stosunek. Najkorzystniejszy stosunek N:P:K:Ca występuje w pomiocie kaczym. Z kolei najmniej fosforu i potasu w stosunku do azotu zawierają pomioty kurzy i indyczy. Ze względu na stosunkowo dużą zawartość wapnia nawożenie pomiotem ptasim działa na glebę odkwaszająco.
Jakie ilości pierwiastków NPK zawiera obornik ptasi?
Azot w pomiocie ptasim występuje w trzech formach, tj. w
- formie organicznej,
- kwasu moczowego,
- amonowej (NH4).
Wysoka koncentracja kwasu moczowego i azotu amonowego sprawia, że w sprzyjających warunkach duża część azotu ulatnia się do atmosfery w formie amoniaku. Fosfor w przeważającej części występuje w związkach mineralnych. W wypadku potasu dominują formy rozpuszczalne w wodzie.
- Najbogatszy w azot jest obornik indyczy i kurzy. Pomiot kaczy zawiera go najmniej.
- Fosfor w podobnych ilościach występuje w pomiotach: kurzym, gęsim i indyczym. W kaczym jest go najwięcej.
- Najwięcej potasu jest w pomiocie kurzym, mniej w indyczym i gęsim, a najmniej w kaczym.
- W wapń najbogatszy jest kurzak. Najmniej tego składnika jest w kaczym.
Generalnie obornik ptasi charakteryzuje się dużą i wyższą niż w oborniku bydlęcym i świńskim koncentracją NPK, wapnia, magnezu i siarki. Przeciętnie jednak uznaje się, że w najpopularniejszym oborniku od kur przy 40-proc. zawartości suchej masy znajduje się:
- ok. 1,3 proc. N,
- 0,4 proc. P2O5,
- 0,6 proc. K2O.,
- 2,4 proc. CaO,
- 0,7 proc. MgO,
- zawiera też dużo boru i molibdenu.
Z kolei obornik pochodzący od ptactwa wodnego (kaczki i gęsi) zawiera:
- ok. 0,8 proc. N,
- 0,5 proc. P2O5,
- 0,4 proc. K2O,
- 0,8-1,6 proc. CaO,
- 0,2-0,3 proc. MgO,
- zawiera też dużo manganu i cynku.
Przy przeliczaniu składników na suchą masę, okazuje się, że zawartość węgla jest podobna w pomiocie pochodzących od różnych ptaków. Ten pochodzący do kaczek i gęsi zawiera ok. 25 proc. popiołu w suchej masie, a kurzy i indyczy poniżej 20 proc.
Terminy stosowania nawozów naturalnych
Obornik, pomiot kurzy jest nawozem stałym i aplikuje się go na grunty orne w terminie 1 marca – 31 października. Nieco inny termin obowiązuje w przypadku naowżenia obornikiem upraw trwałych, wieloletnich lub TUZ, a jest to 1 – 30 listopada.
W jaki sposób przechowywać nawóz ptasi? Jak go aplikować na pola?
Zalecany jest do stosowanie wiosną pod rośliny o długim okresie wegetacji, jak kukurydza, okopowe, a w okresie letnim na ściernisko pod zasiew poplonów z natychmiastowym przyoraniem i wymieszaniem z glebą.
Bardzo wczesny wywóz pomiotu wiosną pod rośliny jare i latem pod poplon, a następnie siewy ozimin powodują lepszy rozkład masy i proces przemieszczania się składników, co nie wpływa ujemnie na początkowy rozwój siewek i zbyt bujny wzrost roślin.
W przypadku aplikacji nawozu kurzego należy trzymać się paru obowiązkowych zasad, ponieważ w zależności do takich czynników jak: temperatura powietrza, momencie rozrzucania nawozu po polu, sposób jego aplikacji, odczyn gleby, straty azotu do atmosfery mogą być bardzo wysokie. Jak je ograniczyć?
- Obornik ptasi na pole powinien trafić się tuż po albo w krótkim czasie po wywiezieniu go z kurnika Nawóz ten najlepiej stosować w dni chłodne i pochmurne. W bardzo krótkim czasie w nawozie ptasim dochodzi do spadku zawartości azotu w formie amoniaku nawet o połowę.
- Nie wolno stosować go w bliskim terminie po lub przed wapnowaniem.
- Tuż po rozrzuceniu należy wymieszać go z glebą.
- Obornik pochodzący z ferm brojlerów utrzymywanych na słomie lub pomiotem z ferm kur niosek, można zmieszać ze słomą. Zapewnia to możliwość większej równomierności rozrzucenia go po polu oraz ogranicza ewentualne negatywne oddziaływanie tego nawozu, wynikające z wysokiej koncentracji składników pokarmowych.
- Do pomiotu można dodać środki hamujące wydzielanie amoniaku, co ogranicza zarówno straty azotu, jak i odór towarzyszący stosowaniu obornika.
Nawóz kurzy warto stosować także do nawożenia roślin w ogrodzie
Kurzak dzięki swoim cechom i uniwersalności doskonale sprawdzi się także do nawożenia roślin ozdobnych i jadalnych. Duże ilości związków niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin, korzystnie wpływają na ich wygląd, obfitość kwitnienia i jakość uzyskanych plonów.
Nawóz kurzy doskonale nadaje się do wszystkich roślin (także tych ogrodowych, jak i doniczkowych), które wymagają zasadowej gleby, dodatkowo odkwasza ziemię.
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał
Fot.
