Ułatwienia w wykorzystaniu produktów pofermentacyjnych jako nawozu
Ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu, która weszła niedawno w życie, wprowadza nie tylko ułatwienia w budowie biogazowni, ale także w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego jako nawozu. Jego stosowanie zmniejszy zapotrzebowanie na nawozy mineralne, czyli obniży koszty produkcji roślinnej, jak również ograniczy emisję metanu związaną ze składowaniem i stosowaniem nawozów naturalnych.
Pozytywnym efektem prawidłowo przeprowadzonego w biogazowni rolniczej procesu fermentacji w warunkach beztlenowych, dzięki zastosowaniu naturalnie występujących mikroorganizmów, jest uzyskanie pozostałości pofermentacyjnej, która w porównaniu z nawozami naturalnymi nie jest uciążliwa zapachowo dla ludzi i środowiska. Częściowe zastąpienie produktami pofermentacyjnymi nawozów mineralnych może się również przyczyniać do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla – pod warunkiem właściwego ich stosowania.
Definicja produktów pofermentacyjnych i ich warunki wprowadzenia do obrotu
Zgodnie z nowymi przepisami, produkty pofermentacyjne mogą być wprowadzane do obrotu na zasadach zbliżonych do zasad przewidzianych dla nawozów naturalnych. Zasady te nie przewidują, w przeciwieństwie do pozostałych nawozów oraz środków wspomagających uprawę roślin, konieczności uzyskania na wprowadzenie do obrotu pozwolenia ministra rolnictwa. Jest to możliwe m.in. dzięki temu, że wprowadzono definicję produktów pofermentacyjnych.
Są one rozumiane jako płynne lub stałe substancje organiczne powstające w wyniku procesu produkcji biogazu rolniczego, w którym użyto konkretne i ściśle określone substraty, tj. obornik, gnojówkę i gnojowicę oraz inne odchody zwierząt gospodarskich, materiał roślinny pochodzenia rolniczego oraz pozostałości pochodzące z przetworzenia surowców rolnych, takie jak np. wysłodki buraczane, wywar gorzelniany, wytłoki oraz inne surowce niezagrażające zdrowiu ludzi, zwierząt lub środowisku. Poferment nie może pochodzić z biogazowni, która jako substratu używa surowce pochodzące z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów.
Tak zdefiniowany poferment można wykorzystywać tylko do celów nawozowych we własnym gospodarstwie lub zbyć albo przekazać prowadzącym działalność rolniczą. Nabywca poferementu powinien otrzymać od jego producenta szczegółowe informacje na jego temat, włącznie z zawartością substancji organicznej i składników pokarmowych.
Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu produktów pofermentacyjnych powierzono Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a nad stosowaniem i przechowywaniem − Inspekcji Ochrony Środowiska.
To, jakie substraty mogą być wykorzystywane w biogazowniach rolniczych, z których pochodzi poferment, jest określone w rozporządzeniu ministra rolnictwa. Inne rozporządzenie wskazuje natomiast dopuszczalne rodzaje i wartości zanieczyszczeń, które mogą występować w produktach pofermentacyjnych otrzymywanych z biogazu rolniczego.
Wymogi prawne dla prowadzących biogazownie rolnicze w związku z pofermentem
Prowadzący biogazownię rolniczą, który chce wykorzystać po raz pierwszy poferment na potrzeby własne lub wprowadzić go do obrotu, musi poinformować o tym na piśmie wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa. W zgłoszeniu powinien znaleźć się m.in. wykaz substratów, z których został wytworzony.
Ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych przewiduje kary pieniężne dla tych, którzy nie stosują się do wymogów regulujących obrót pofermentem. Za niedołączenie dokumentu go charakteryzującego oraz zadeklarowanie w nim nieprawdziwych informacji można otrzymać karę od 2 do 50 tys. zł. Z kolei za obrót pofermentem niezgodnym z wymogami grozi kara nawet do 100 tys. zł.
Magdalena Szymańska
fot. M. Czubak
