Owies jary – lista odmian zalecanych na sezon 2021

Jago atutem jest też mała wrażliwość na niskie temperatury wczesną wiosną. Kiełkuje już przy 2°C i dlatego zaleca się jego najwcześniejszy siew ze wszystkich zbóż jarych. Wadą owsa są duże potrzeby wodne, szczególnie w okresie od strzelania w źdźbło do kłoszenia.

Dosłownie kilka dni temu, 14 stycznia br. Komisja ds. Rejestracji Odmian Roślin Zbożowych pozytywnie zaopiniowała wpisanie do Krajowego Rejestru dwóch nowych odmian owsa – Gepard i Wulkan. Po tym wpisie w Krajowym Rejestrze znajdują się 32 odmiany owsa zwyczajnego jarego (oplewione) i 4 odmiany owsa nagiego jarego. Poniżej przypominamy opisową charakterystykę (wg COBORU) odmian owsa jarego najczęściej rekomendowanych do uprawy na LOZ (cztery oplewione i dwie nagoziarniste).

Owies oplewiony

Owies jary może mieć łuskę w kolorze żółtym, brązowym (prawie czarnym) i białym. Czym charakteryzują się (wg COBORU) cztery najczęściej goszczące na LOZ odmiany oplewione owsa zwyczajnego jarego?

Żółtoziarnisty owies Bingo

Znajduje się na Listach Odmian Zalecanych w 13 województwach. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę wieńcową – dość duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział łuski bardzo mały, masa 1000 ziaren bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo duży.

Kozak do uprawy na terenie całego kraju

Jedna z najnowszych odmian owsa wpisana do Krajowego Rejestru w 2017 r. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski dość duży. Odporność na rdzę źdźbłową, septoriozę liści i helmintosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę owsa – średnia. Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość wczesny. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie, wyrównanie ziaren dość małe. Zawartość białka średnia, tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

• Od kilku lat królem List Odmian Zalecanych owsa zwyczajnego jarego jest Bingo. Na drugie miejsce wbił się w ub.r. Kozak rekomendowany do uprawy w 10 województwach

Harnaś – wszędzie, ale nie w wyżej położonych terenach górskich

Odmiana zarejestrowana w 2014 r. po raz pierwszy w 2015 r. rekomendowana była do uprawy w woj. śląskim, a obecnie odmiana jest zalecana już w 8 województwach. Harnaś jest żółtoziarnisty przeznaczony do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską jest duży, bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę, septoriozę liści, rdzę wieńcową – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski duży, masa 1000 ziaren, gęstość w stanie zsypnym dość słaba, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość mała, tłuszczu przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Monsum podobny do Kozaka

Podobnie jak Kozak odmiana był wpisana do Krajowego Rejestru w 2017 r. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni i bez łuski – dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość mała, na rdzę owsa, rdzę źdźbłową, septoriozę liści i helmintosporiozę – średnia. Rośliny średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski średni, masa 1000 ziaren średnia, gęstość w stanie zsypnym dość duża, wyrównanie ziaren średnie. Zawartość białka i tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Owies nagi

Obecnie w Krajowym Rejestrze znajdują się 4 odmiany nagoziarnistych: Amant, MHR Harem, Nagus i Siwek. Owies nagi plonuje oczywiście niżej niż oplewiony. Zwykle poziom plonowania odmian nagoziarnistych wynosi od 70 do 75% plonu ziarna z łuską odmian wzorcowych owsa zwyczajnego jarego. Poniżej charakterystyka (wg COBORU) dwóch najczęściej rekomendowanych na LOZ odmian owsa nagiego Amanta i Siwka.

Amant tolerancyjny na zakwaszenie gleby

Odmiana jest przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Jej odporność na rdzę wieńcową i źdźbłową – dość duża, na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę, septoriozę liści – średnia. Rośliny są dość niskie, o bardzo dużej odporności na wyleganie. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. W porównaniu do wzorcowego Siwka plonuje wyżej i charakteryzuje się w stosunku do niego mniejszym udziałem ziaren oplewionych, mniejszą zawartością białka i większą zawartością tłuszczu przy podobnej masie tysiąca ziaren.

• Najczęściej polecaną do uprawy odmianą nagoziarnistą owsa jest Amant zarejestrowany w 2014 r. Przez wiele lat była to najmłodsza odmiana nagoziarnosta. Po 6 latach przerwy w rejestracjach w ub.r. do grona nagoziarnistych odmian dołączyła najnowsza – MHR Harem

Siwek ma podobny udział ziaren oplewionych jak Polar

Jest odmianą zalecaną do uprawy we wszystkich województwach z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską, jak i bez łuski znacznie powyżej odmiany Polar. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na helmintosporiozę – dość duża, na rdzę źdźbłową – dość mała, na rdzę wieńcową – mała. Rośliny dość niskie. Termin wiechowania dość późny. W stosunku do odmiany Polar charakteryzuje się podobnym udziałem ziaren oplewionych, mniejszą masą 1000 ziaren, lepszym wyrównaniem, mniejszą gęstością ziarna w stanie zsypnym, mniejszą zawartością białka i tłuszczu.

• Jedną z ciekawszych odmian, bo o ciemnej łusce, jest Gniady. W porównaniu do odmian żółtoziarnistych zawiera w łusce więcej fosforu, wapnia, magnezu i sodu, a w ziarnie obłuszczonym zawiera więcej fosforu i magnezu
  
  

Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski