<p>Różne są powody karczowania drzew owocowych. Jedni usuwają, bo nie spełniają oczekiwań, innym nie odpowiada jakość owoców czy podatność na choroby, a innym odmiana</p>

Różne są powody karczowania drzew owocowych. Jedni usuwają, bo nie spełniają oczekiwań, innym nie odpowiada jakość owoców czy podatność na choroby, a innym odmianaMałgorzata Wyrzykowska

Drzewka owocowe

Dawne odmiany drzew owocowych wracają do łask. Co wybierają sadownicy?

Zimową porą jest więcej czasu na podjęcie decyzji, co do dalszych losów drzew owocowych. Niektóre z nich nie spełniają już naszych oczekiwań, nie rodzą wysokiej jakości owoców bądź dana odmiana się nie sprawdza. To dobra pora na przemyślenia, bowiem wiosną będziemy mieli już sprecyzowane pomysły.

Po ilu latach drzewa owocowe tracą plenność?

Ocena plonowania w ubiegłym sezonie da nam podstawę do decyzji czy nasze drzewa i krzewy owocowe mają pozostać, czy należałoby wprowadzić pewne zmiany w nasadzeniach, a może wystarczą tylko odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne. Pewne gatunki mają swoje okresy plonowania uzależnione od wieku i po pewnym czasie następuje spadek ich plenności.

Jabłonie na podkładkach karłowych tracą plenność po 25 latach, na podkładkach średnio i silnie rosnących po 35–45 latach, grusze na podkładkach karłowych po 25 latach, na silnie rosnących po 40 latach, wiśnie i śliwy po 20–25 latach, czereśnie po 30 latach, a morele i brzoskwinie po 20 latach. Ale nie musimy takich nasadzeń likwidować. Możemy przeprowadzić cięcie odmładzające i prześwietlające. Warto tak postępować ze starymi, dobrymi odmianami.

Kiedy należy wymienić drzewa w sadzie?

Decydujemy się na zmiany, jeżeli nasze drzewa:

wydają owoce bardzo słabej jakości,
pnie i konary są zaatakowane przez choroby i zaczynają próchnieć,
zainteresowały nas nowe gatunki, które chcielibyśmy uprawiać,
chcemy mieć wydajne, ładnie uformowane korony,
oczekujemy owoców ładnych, dobrze wybarwionych i odporniejszych na choroby.

Jest więc wiele czynników, które musimy brać pod uwagę.

Kiedy wykonać cięcie odmładzające?

Drzewo w dobrej kondycji bez oznak choroby, warto pozostawić. Już w marcu, podobnie jak cięcie prześwietlające młodszych drzew, przystępujemy do cięcia odmładzającego, zmniejszając rozmiary korony a przerzedzając poprawiamy dostęp światła.

Pierwszą czynnością podczas cięcia odmładzającego jest obniżenie o 1/2 lub 1/3 wysokości drzewa przez wycięcie wierzchołka i gałęzi wypełniających środek korony. Korona staje się otwarta na promienie słoneczne. Następnie wycinamy zbędne gałęzie zagęszczające koronę, krzyżujące się ze sobą, wyrastające do środka. Pozostawiamy konary i gałęzie rosnące poziomo i opadające. Prawidłowo przycięta korona odmłodzonego drzewa jabłoni lub gruszy ma kształt zbliżony do parasola.

Co się dzieje, gdy regularnie wykonujemy cięcie odmładzające?

Wskutek tak silnego cięcia odmładzającego już w pierwszym roku wyrasta z pączków śpiących dużo silnych pędów, tzw. wilków, które należy usuwać. Podczas wycinania wilków dobrze jest w wierzchołkowej części korony, obok miejsca wyciętego wierzchołka, zostawić jeden silny pęd, który spowoduje zmniejszenie liczby wyrastających wilków w tej części korony. Aby pęd ten się nie rozrastał i nie zacieniał, po dwóch latach wymienia się go na nowy. W następnych latach przeprowadza się już tylko cięcie prześwietlające. A jeśli chcemy zmianę odmiany, można przeszczepiać.

Które stare odmiany jabłoni wybierają sadownicy?

Narodził się nowy trend i sadownicy zaczynają wprowadzać odmiany uprawiane przed laty, które nadal mają swoich zwolenników. Wiele z nich wykazuje dużą odporność na choroby, szkodniki i często bywają mrozoodporne. W okresie zimowym cieszą się powodzeniem na przykład Landsberskie, jesienią i zimą Antonówka, choć nie nadaje się do długiego przechowywania oraz Boskop, a także bardzo poszukiwana Kosztel czy Biała Nalew. Można by jeszcze długo wymieniać. Decyzja o wyborze odmiany powinna być poprzedzona wiedzą na temat zapotrzebowania i możliwości zbytu. Warto zapytać doradcę lub szkółkarza, które odmiany są najlepiej dopasowane do naszych warunków glebowo-klimatycznych.

Wielu sadowników usuwa drzewa owocowe i w ich miejsce zamiast kolejnych nasadzeń jabłoni, grusz czy innych gatunków, wprowadza uprawy roślin jagodowych. To też może być wyjście. Obecnie rynkiem zawładnęła borówka amerykańska, a także nieśmiało wkracza jagoda kamczacka.