Odmiany mieszańcowe mają większy wigor, w większości można je siać nieco później i w większości mają szybki start wiosennej wegetacji. Opóźnienie siewu może wydłużyć w efekcie czas kwitnienia, co mocno przekłada się na plon i presję szkodników.
Termin kwitnienia rzepaku
jest też uzależniony genetyką i chociaż w praktyce różnice między odmianami sięgają w tym zakresie 3–4 dni, to ma to wielkie znaczenie. Umownie dzieli się odmiany rzepaku zależnie od terminu kwitnienia na wczesne, średnio wczesne i późne. Termin kwitnienia ma spore znaczenie dla teoretycznego potencjału plonowania. Im odmiana późniejsza, tym teoretycznie ma dłuższy okres wiosennej wegetacji i wyższy potencjał.
W praktyce późne mieszańce pokazują swoją przewagę w warunkach Polski nie częściej niż raz na pięć lat. Z obserwacji danych plonowania odmian mieszańcowych z wielolecia wynika, że najwierniejsze pod względem plonowania są odmiany wcześnie i średnio wcześnie kwitnące. Dlatego wybór takich odmian do siewu jest najbardziej bezpieczny, bo średnio w 4 na 5 sezonów plonują w badaniach COBORU najwyżej. Tylko w sezonie 1 na 5 najwyższe plony uzyskują odmiany kwitnące późno.
- Termin kwitnienia rzepaku ma wpływ na plonowanie. Z danych z wielolecia w Polsce najwierniej plonują odmiany wcześnie i średnio wcześnie kwitnące. Z terminem kwitnienia wiąże się też presja wiosennych szkodników rzepaku i tę wiedzę trzeba wykorzystywać jako element integrowanej ochrony roślin
Warunkiem wysokiego plonowania odmian później kwitnących jest przebieg pogody w maju. Jeżeli majowa pogoda jest umiarkowana z dostatkiem dobrze rozłożonych opadów, to odmiany późniejsze zawiążą dobrze wszystkie łuszczyny i przełoży się to na wysoki plon. Taki był dla rzepaku sezon 2013/2014, w którym odmiany później kwitnące spisały się znakomicie i nie wiadomo kiedy znów odniosą taki sukces.
Zagrożenie plantacji szkodnikami
wiosennymi rzepaku będzie większe, jeżeli w sąsiedztwie uprawiane są inne rośliny kapustowate albo jeżeli rzepak uprawiany jest w monokulturze i rok temu wystąpił nasilony atak szkodników. Badania przeprowadzone w Instytucie Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu wskazują na duże różnice w stopniu uszkadzania odmian rzepaku ozimego w zależności od tempa wznawiania wiosennej wegetacji i najbardziej od terminu ich kwitnienia. Swoje indywidualne upodobania w tym zakresie mają wszystkie ważniejsze szkodniki: chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny, słodyszek rzepakowy, chowacz podobnik i pryszczarek kapustnik. Ze względu na te zależności, w rejonach o dużym zagrożeniu ze strony chowacza brukwiaczka i chowacza czterozębnego do uprawy zaleca się wybierać odmiany późno wznawiające wegetację wiosenną.
W przypadku spodziewanej dużej presji słodyszka rzepakowego lepiej sprawdzą się odmiany wcześnie wznawiające wegetację wiosną i wcześnie zakwitające. Mimo że żerowanie chrząszczy słodyszka początkowo następuje głównie na odmianach wcześnie wznawiających wegetację i kwitnących, to największe szkody słodyszek wyrządza na plantacjach z odmianami późno kwitnącymi, o dłuższym okresie pąkowania. Inaczej sprawy mają się z chowaczem podobnikiem i pryszczarkiem kapustnikiem. Jeżeli spodziewana jest ich duża presja, należy wybierać do uprawy późno zakwitające mieszańce rzepaku.
Marek Kalinowski
