W czasie monitoringu fitosanitarnego w sezonie wegetacyjnym 2025 wyizolowano bakterię Pantoea ananatis z liści i pędów pszenicy zwyczajnej oraz żyta zwyczajnego.
Próbki zostały pobrane z kilku regionów Polski między innymi z:
- województwa wielkopolskiego,
- kujawsko-pomorskiego,
- i dolnośląskiego.
Pantoea ananatis należy do rodziny Enterobacteriaceae i jest szeroko rozpowszechniony na świecie. Do tej pory bakteria kojarzona była z uprawą kukurydzy, ryżu, cebuli, bawełny a także ananasa. Jednak w ostatnich latach doniesiono o większym znaczeniu w uprawie zbóż.
Chloroza i nekroza liści
Objawami, które możemy obserwować to chloroza oraz nekroza liści, a także zahamowanie wzrostu, w niektórych przypadkach widać również przedwczesne zasychanie kłosów.
- Próbki pobrane z roślin wykazujących objawy zostały poddane analizie mikrobiologicznej, a obecność P. ananatis potwierdzono systemem Biolog Gen III oraz wykonano testy patogeniczności. Wyniki badań wskazują, że bakteria może być zarówno patogenem pierwotnym, jak i oportunistycznym, ułatwiającym wtórne infekcje grzybowe, m.in. z rodzaju Fusarium. Patogeniczność P. ananatis wiąże się z produkcją fitotoksyn, enzymów degradujących ścianę komórkową oraz zdolnością do kolonizacji tkanek naczyniowych. Rozwojowi infekcji sprzyjają wysokie temperatury (20-30°C) oraz wysoka wilgotność, co wskazuje na potencjalne zwiększenie presji fitosanitarnej w związku ze zmianami klimatycznymi i wydłużającymi się okresami ciepłej, wilgotnej pogody w Polsce - czytamy na Platformie Sygnalizacji Agrofagów.
Warunki sprzyjające rozwojowi bakterii
Jednym z czynników, który sprzyja infekcji, są uszkodzenia tkanki rośliny. Mowa tutaj o uszkodzeniach mechanicznych oraz tych spowodowanych żerowaniem owadów np. skrzypionki zbożowej.
Jakie straty?
W Polsce skala strat nie jest jeszcze oszacowana, a dotychczasowe obserwacje sugerują możliwość spadku plonu oraz redukcja masy ziarna.
- Konieczne są dalsze badania nad źródłami inokulum (w tym udziałem resztek pożniwnych i nasion jako potencjalnych wektorów) oraz nad strategią ochrony upraw.
Jakie zalecenia?
Zalecenia:
- monitorowanie pól,
- stosowanie płodozmianu,
- unikanie nadmiernego zagęszczenia łanu,
- dezynfekcja maszyn,
- dezynfekcja narzędzi rolniczych.
- Pojawienie się Pantoea ananatis w Polsce stanowi sygnał ostrzegawczy dla producentów zbóż. Regularny monitoring plantacji oraz zintensyfikowanie badań fitopatologicznych i opracowania strategii ochrony pszenicy przed tym patogenem, będą kluczowe, aby ocenić potencjalną skalę zagrożenia i opracować skuteczne strategie ochrony upraw przed nowym czynnikiem chorobotwórczym - dodaje Platforma Sygnalizacji Agrofagów.
oprac. Patrycja Bernat
Źródło i foto: Platforma Sygnalizacji Agrofagów
