Rolnicy czekają na rekompensaty za szkody powodowane przez ptaki
3 czerwca 2025 r. odbyło się posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podczas której poseł PiS Krzysztof Ciecióra przedstawił projekt ustawy o rekompensatach za szkody wyrządzone przez ptaki.
Jak przyznał Ciecióra, rolnicy od dawna oczekują zmian w prawie, które umożliwią sprawiedliwe podejście do kwestii wypłaty rekompensat za szkody powodowane przez gatunki chronione.
– Skala strat jest ogromna, szczególnie na terenach o wysokiej koncentracji stawów hodowlanych i intensywnych upraw. Żerujące ptaki niszczą nie tylko zasiewy i plony, ale także powodują straty przyrodnicze, ekonomiczne. Rolnik musi ponownie zasiać, ponosi koszt materiału siewnego, pracy, paliwa, a rybak często traci całoroczny przyrost. Dzisiaj nie ma żadnego narzędzia prawnego, które pozwalałoby mu odzyskać te środki – wyjaśnił Ciecióra.
Państwo zwróci rolnikom za wydziobane uprawy?
Celem prezentowanego projektu ustawy jest wprowadzenie mechanizmu rekompensat finansowych ze środków budżetu państwa za szkody wyrządzone przez ptaki roślinożerne, takie jak gęsi, łabędzie i żurawie, w uprawach na gruntach ornych oraz przez kormorany czarne na gruntach podstawami rybnymi.
– Projekt odpowiada na problemy rolników i hodowców ryb, którzy ponoszą straty wynikające z żerowania tych ptaków, między innymi w zasiewach kukurydzy, zbóż, rzepaku, a w przypadku stawów w obsadzie ryb, braku przyrostów czy konieczności ponownego zarybiania. Ustawa określa zasady przyznawania, wypłacania i obliczania wysokości rekompensat za szkody wyrządzone przez gęsi, łabędzie, żurawie, kormorany – wytłumaczył Ciecióra.
Jak wyjaśnił poseł Ciecióra, projekt ustawy przewiduje wypłatę odszkodowań każdemu właścicielowi gruntów rolnych lub stawów rybnych, na których wystąpiły szkody wyrządzone przez wymienione ptactwo.
Wnioski o wypłatę rekompensat za szkody powodowane przez ptaki do KOWR
Z treści prezentowanego projektu wynikało również, że wnioski o wypłatę odszkodowań rolnicy i hodowcy ryb mieliby kierować do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa lub do Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, który miałby obowiązek przekazania dokumentu do KOWR w ciągu 3 dni od momentu jego złożenia.
We wniosku miałyby się znajdować takie dane, jak: dane poszkodowanego, informacje o lokalizacji, powierzchni szkód, rodzaju uszkodzonej uprawy oraz oświadczenie o posiadaniu gruntów.
– Formularz zostanie udostępniony na stronie KOWR-u. W przypadku szkód w uprawach rolnych dyrektor oddziału terenowego KOWR powołuje zespół do przeprowadzania oględzin. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, przedstawiciele właściwej Izby Rolniczej oraz poszkodowany – zapewnił Ciecióra.
Do głównych zadań powołanego do szacowania szkód zespołu należałoby stwierdzenie, czy zgłoszona szkoda faktycznie wystąpiła, w jakim rodzaju uprawy, jaką powierzchnię uprawy objęła i ile procent wyniosła. Wyniki przeprowadzonej kontroli miałyby trafić do protokołu stanowiącego podstawę do wypłaty odszkodowań. Co istotne dla rolników, brak podpisu poszkodowanego pod protokołem nie eliminowałby go z wypłaty świadczenia.
W jaki sposób będą wyliczane rekompensaty za szkody wyrządzone przez ptaki?
Wysokość wypłaty rekompensat dla rolników miałaby być ustalona na podstawie iloczynu powierzchni uszkodzonej uprawy, procentowego rozmiaru szkód oraz stawki ryczałtowej, która zostanie określona w rozporządzeniu wykonawczym. Natomiast w przypadku hodowców ryby liczyłaby się liczebność kormoranów w okresie lęgowym i pozalęgowym, powierzchnia stawów oraz odpowiednia stawka rekompensat. Dane dot. liczebności kormoranów miałyby być publikowane w specjalnym, corocznym obwieszczeniu przygotowywanym przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
– Osoba poszkodowana ma prawo odwołać się od decyzji dyrektora oddziału KOWR do dyrektora generalnego KOWR w terminie 30 dni, a następnie w razie utrzymania decyzji wnieść powództwo do sądu cywilnego w ciągu 60 dni. Ta ustawa proponuje również zmiany w innych ustawach, czyli w ustawie o izbach rolniczych, jednostkach doradztwa rolniczego, krajowym, ośrodku wsparcia rolnictwa. Zmiany te rozszerzają zadania tych instytucji o udział w procesie szacowania szkód oraz wypłat rekompensat, co zapewnia sprawność i przejrzystość całego systemu – zapowiedział Ciecióra.
50 mln na odszkodowania za szkody wyrządzone przez ptaki?
Jak przewidziano w projekcie ustawy, szacowany koszt funkcjonowania systemu to maksymalnie 50 milionów złotych rocznie, jednak o ostatecznej wysokości kwoty przeznaczonej na wypłatę rekompensat ma decydować minister rolnictwa w porozumieniu z ministrem finansów. Pieniądze miałby pochodzić z rezerwy celowej ministra właściwego do spraw rolnictwa.
Rolnicy oczekują szybkiego działania ze strony rządu
Głos w sprawie projektu ustawy o rekompensatach za szkody wyrządzone przez ptaki zabrali również rolnicy, którzy mówią wprost, że czekają wystarczająco długo na to, by cokolwiek zrobiono w tej sprawie i dłużej nie zamierzają, bo nie zdzierżą tego finansowo.
– Z naszej perspektywy to jest drugi sezon, który tracimy. Słyszeliśmy tutaj o tym, że musimy rozsądnie podejść do tematu wydatkowania środków, ze względu na to, że te pieniądze będą szły z podatku wszystkich osób, wszystkich obywateli naszego kraju. Rozumiem, doceniam. My również dbamy o to, żeby nasze finanse w odpowiedni sposób szanować. I właśnie z tego względu troszkę nie podoba nam się sytuacja, w której to my jesteśmy tylko i wyłącznie osobami odpowiedzialnymi za dokarmianie tych ptaków. Kolejnego sezonu nie wytrzymamy – zasygnalizował przedstawiciel Ogólnopolskiego Oddolnego Protestu Rolników Krzysztof Olejnik, dodając, że rolnicy na pewno nie zgodzą się na to, by kolejny pomysł był wprowadzany przez półtorej roku.
– Nie możemy zwlekać kolejnych miesięcy. Po prostu zacznijcie pracować. To jest dla nas kluczowe, to jest dla nas istotne – dodał Olejnik.
Rolnicy też płacą podatki i jeszcze dokarmiają ptaki
Jak zasygnalizował Władysław Łuba z Podlaskiej Izby Rolniczej, w dyskusji dotyczącej projektu ustawy o wypłacie odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki wielokrotnie podkreślano, że pieniądze na wypłatę odszkodowań będą pochodziły z podatków płaconych przez społeczeństwo, jak zauważył przedstawiciel samorządu rolniczego, rolnicy też są częścią tego społeczeństwa i nie dosyć, że płacą podatki, to jeszcze karmią ptaki za własne pieniądze.
– Nie dosyć, że rolnik płaci podatki, to jeszcze z własnych podatków nie może dostać parę groszy za to, że utrzymuje nie tylko swoją hodowlę w oborze, ale również ptaki – zakomunikował Łuba.
Poseł Ziejewski ma nadzieję na konsensus ws. odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki
Pomysłodawcą projektu ustawy o wypłacie odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki był poseł Zbigniew Ziejewski, jednak w czasie sprawowania władzy przez poprzedni rząd, powstały dokument trafił do słynnej zamrażarki, a teraz ponownie stał się przedmiotem dyskusji, jak wszystko wskazuje, ponadpartyjnej.
– Ten projekt nie został przyjęty i dlatego dzisiaj złożyliśmy go jako klub ponownie. Mamy doskonałe wyliczenia, wszystko przygotowane, kto ma to oceniać i mam nadzieję, że dojdziemy do konsensusu, bo o to tutaj chodzi, wszyscy na tej sali, posłowie zarówno z jednej komisji, jak i z drugiej komisji są za tym, żeby tą ustawę procedować i ją wprowadzić i tego też oczekuje środowisko rolnicze – podsumował Ziejewski.
O tym, jak temat ustanowienia prawa stanowiącego o wypłacie odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki był odkładany na potem, przeczytasz w artykule poniżej:
Justyna Czupryniak-Paluszkiewicz
