Warzywa za grosze, a sieci zarabiają fortuny
- Cena skupu papryki w wielu gospodarstwach spadła do poziomu 0,40-0,60 zł za kilogram, podczas gdy w dużych sieciach konsumpcyjnych płacą od 8 do 10 zł za kilogram - alarmuje poseł Michał Wójcik w interpelacji. Przy takich cenach uprawa przestaje się opłacać. Duża część plonów pozostaje na polach, a część marnuje się w tzw. samozbiorach. Jest to dowodem na dramatyczny kryzys w łańcuchu dostaw i braku skutecznych narzędzi ochrony producentów przed nieuczciwą presją cenową - sygnalizuje Michał Wójcik. Problem w dodatku potęguje masowy import papryki z Hiszpanii i Holandii, który według rolników zaniża krajowe ceny i stawia polskich producentów w trudnej sytuacji.
Pojawia się więc pytanie o przejrzystość marż handlowych i czy dominująca pozycja sieci detalicznych nie jest wykorzystywana w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji - dodaje poseł Wójcik.
Minister Stefan Krajewski przyznaje, że wsparcie producentów istnieje głównie w formie programów operacyjnych organizacji producentów, które mogą „równoważyć relacje popytowo-podażowe na rynkach poszczególnych owoców i warzyw” oraz ograniczać liczbę pośredników. Pomoc finansowa obejmuje 4,1-4,6% wartości sprzedanej produkcji, ale mechanizmy ingerencji w ceny krajowe są ograniczone przez prawo UE.
Kapusta biała też w opałach
Nie lepiej wygląda sytuacja producentów kapusty białej. Poseł Paweł Rychlik w interpelacji wskazuje, że odbiorcy coraz mniej kupują, a ceny oferowane rolnikom nie pokrywają kosztów produkcji. Import z UE tylko pogłębia problem.
Dane Ministerstwa Rolnictwa pokazują, że w pierwszych ośmiu miesiącach 2025 roku do Polski sprowadzono łącznie 24,4 tys. ton kapusty, głównie z z Macedonii - 6,7 tys. ton. Z krajów Unii zaimportowano 12,9 tys. ton kapusty (głównie z Niemiec - 5,6 tys. ton, najwięcej w kwietniu), a import z Ukrainy nie był odnotowany.
Minister Krajewski podkreśla, że interwencja państwowa w formie skupu interwencyjnego dla kapusty białej nie jest możliwa - przepisy UE tego nie przewidują. Natomiast resort rolnictwa ukierunkowuje się na wzmocnienie pozycji rolnika w łańcuchu rynkowym, w tym współpracę producentów rolnych w ramach zorganizowanych form.
Import bije rekordy - dotyczy to również kalafiorów i brokułów
Co z pozostałymi warzywami? Jak informuje Topagrar.pl, import kalafiorów i brokułów do Polski osiągnął w 2025 roku rekordowy poziom: 37,68 tys. ton z 20 krajów. Najwięcej trafiło z Hiszpanii (13,12 tys. ton), Włoch (7,28 tys. ton) i Francji (6,96 tys. ton).
Łącznie polscy odbiorcy zapłacili za import warzyw aż 216,31 mln zł. Hiszpania zarobiła 83,18 mln zł, Niemcy 41,40 mln zł, a Włochy 37,05 mln zł. Reszta krajów dostarczyła mniejsze ilości, ale import całkowicie zmienia układ sił na rynku krajowym.
Polscy rolnicy są w pułapce importu
Wszystkie te dane pokazują, że polscy producenci warzyw znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji. Ceny krajowe spadają, import bije rekordy, a przepisy UE ograniczają ingerencję państwa. Dla rolników oznacza to konieczność szukania nowych form współpracy i organizacji, aby przetrwać w tym coraz bardziej konkurencyjnym rynku.
Co zrobi minister, by ratować rolników?
Podsumowując, minister Stefan Krajewski stawia na:
- wzmocnienie organizacji producentów, które mogą liczyć na wsparcie finansowe do 4,6% wartości sprzedaży,
- zrzeszanie rolników,
- większą przejrzystość rynku,
- kontrolę marż poprzez współpracę z Obserwatorium Łańcucha Rolno-Spożywczego UE.
Minister zwrócił się także do UOKiK o zbadanie presji cenowej, a w ramach UE wspiera zaostrzenie przepisów przeciw nieuczciwym praktykom handlowym (UTP). Nie planuje jednak interwencji w ceny ani skupu warzyw. Zamiast tego chce wzmocnić pozycję rolników w łańcuchu dostaw.
źródła: sej.gov.pl, topagrar.pl
oprac. Agnieszka Sawicka
