Mniej kontroli i obciążeń dla rolnika
Koncentrują się one głównie na zdjęciu obciążeń z rolników związanych z kontrolami na miejscu. Zaproponowano, aby państwa członkowskie zobowiązały się do wdrożenia jednolitego systemu kontroli na miejscu, co doprowadziłoby do redukcji liczby wizyt w gospodarstwach rolnych i zmniejszenia obciążeń kontrolnych spoczywających na rolnikach, a także umożliwiłoby w razie wątpliwości wprowadzenie zmian we wniosku bez sankcji. Rolnik byłby typowany do kontroli na miejscu raz w tym samym roku, chyba że okoliczności będą wymagały drugiej kontroli w celu zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii.
Przewidziano także sporo uproszczeń dla małych gospodarstw
Aby zwiększyć zainteresowanie państw członkowskich (obecnie jedynie sześć krajów, w tym Polska oferuje taką płatność) oraz samych rolników sięganiem po ryczałtową płatność dla małych gospodarstw zaproponowano zwiększenie maksymalnej stawki z 5 tys. zł do 10 tys. zł (2500 euro) na gospodarstwo. Beneficjenci tych płatności zostaną zwolnieni z wymogów warunkowości, co nie zablokuje im sięgania po płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne oraz ekologiczne. W dokumentach załączonych do projektu wskazano, że chociaż w ramach tego programu definicja małego gospodarstwa należy do państw członkowskich, założono, że małe gospodarstwa będą stanowić te o powierzchni nieprzekraczającej 10 ha. Jest to ważna uwaga, głównie ze względu na oferowaną wielkość ryczałtowej płatności. W Polsce obecnie małe gospodarstwa na potrzebę tej płatności nie mogą być większe niż 5 ha. Gdyby tę powierzchnię zwiększono np. do 10 ha, zwiększenie płatności o 100% nie miałoby przełożenia na wzrost zainteresowania tą płatnością. Warto wrócić uwagę również na to, że obecnie gospodarstwa do 10 ha są zwolnione z sankcji i kar za niespełnianie warunkowości, ale nie są zwolnione ze spełniania tych norm. W UE-27 gospodarstw do 10 ha jest około 3,7 mln i stanowią one około 64% wszystkich gospodarstw będących beneficjentami WPR. Jednocześnie użytkują one zaledwie 10% użytków rolnych.
200 tys. zł na rozwój gospodarstw
Zaproponowano także, aby państwa członkowskie miały nową możliwość zaoferowania rolnikom prowadzącym małe gospodarstwa ryczałtowej płatności w wysokości do 200 tys. zł (50 tys. euro) na rozwój działalności. Byłoby to działanie na wzór tego oferowanego obecnie z II filaru WPR, ale na o wiele prostszych zasadach.
Ponadto uwzględniono wprowadzenie dwóch nowych rodzajów płatności, które państwa członkowskie będą mogły przeznaczyć na pomoc rolnikom w radzeniu sobie ze skutkami klęsk żywiołowych lub chorób zwierząt. Kraje będą mogły z nich korzystać, zmieniając swoje Plany strategiczne.
Pakiet uproszczeń zawiera także propozycję większej swobody we wprowadzaniu zmian do Planów strategicznych. Chodzi o to, by zgoda KE była wymagana wyłącznie w przypadku kluczowych modyfikacji, czyli tych, które znacząco wpływają na strategię i sens interwencji oraz pociągają za sobą zmiany w finansowaniu.
Te propozycje zostaną teraz przedłożone Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. O tym, co jeszcze się w nich znajduje oraz o tym, jakie zmiany zaproponowano w stosunku do norm GAEC, napiszemy niebawem.
Magdalena Szymańska
fot. Xavier Lejeune/ue
