Różnorodność rolnictwa
– Ważne, abyśmy pamiętali, że rolnictwo i obszary wiejskie różnią się na poziomie krajów i regionów – mówił prezentujący na Kongresie wizję przyszłości rolnictwa Christophe Hansen, unijny komisarz ds. rolnictwa.
Ta różnorodność wypłynęła podczas wielu dyskusji, aczkolwiek takie problemy, jak niedobór wody, niedoinwestowanie terenów wiejskich oraz bariery prowadzące do utraty rolniczego charakteru wsi były wskazywane jako te, do których trzeba podejść kompleksowo.
Nawiązując do Wspólnej Polityki Rolnej, Christophe Hansen zapewnił, że będzie ona uproszczona, tak aby rolnicy mogli się koncentrować na prowadzeniu produkcji. Podtrzymał także w rewizji WPR zapowiedź m.in. kierowania funduszy tam, gdzie przynoszą wymierne efekty, utrzymania dwufilarowego jej finansowania oraz zwrócenia większej uwagi na wymianę pokoleń.
– Nasza wizja byłaby niekompletna, gdybyśmy nie zmierzyli się ze starzejącymi się rolnikami. Na terenie Unii dominują rolnicy po 57. roku życia. Inaczej jest tylko w Polsce i w Austrii – to dobry wzór dla innych krajów. Musimy znieść bariery dostępu do ziemi i kapitału. Trzeba dużo zrobić w tym kierunku na poziomie europejskim, ale o edukację młodych trzeba zadbać na poziomie krajowym – mówił Hansen.
Z kolei Czesław Siekierski, minister rolnictwa, zapewniał, że z dyskusji na szczeblu unijnym, jak i z decydentami w Polsce wypływa przekaz, że nie będzie jednego wspólnego funduszu i WPR będzie miała oddzielny budżet, co byłoby kontynuacją dotychczasowej polityki.
Koniec z udawaniem, że jest się rolnikiem!
Ignas Hofmanas, minister rolnictwa Litwy, w dyskusji na temat przyszłości rolnictwa zaznaczał, że WPR musi mieć dwa filary.
– Pieniądze z pierwszego filaru powinny jednak trafiać wyłącznie do tych, którzy prowadzą działalność rolniczą, a nie tylko udają, że są rolnikami. Drugi filar powinien służyć głównie finansowaniu mniejszych i średnich gospodarstw. One bowiem muszą dostosować się do warunków rynkowych. Perspektywy rozwoju zwiększyłoby im z pewnością zaangażowanie w krótkie łańcuchy dostaw. Choć te działania już realizujemy, potrzebujemy większego wsparcia – przekonywał Hofmanas.
Andreas Gregoriou, sekretarz stanu w ministerstwie rolnictwa na Cyprze podkreślał, że WPR musi stawiać czoła zmianom klimatycznym i geopolitycznym, dlatego powinna być bardzo elastyczna. W ocenie cypryjskiego ministra, trzeba zwiększyć nie tylko budżet na WPR, ale także rezerwy kryzysowe, tak aby nie zabrakło pieniędzy na narzędzia uruchamiane w sytuacjach kryzysowych. Gregoriou akcentował potrzebę wspierania działań związanych z pozyskiwaniem wody dla rolnictwa.
Na potrzebę wspierania inwestycji związanych z retencjonowaniem wody szczególną uwagę zwracała również Begoña García Bernal, sekretarz stanu ds. rolnictwa Hiszpanii. W tym kraju jest to temat tak poważny, że powołano okrągły stół ds. nawadniania.
Z kolei Francesco Lollobrigida, minister rolnictwa, żywności i leśnictwa Włoch, podkreślał, że Bruksela powinna patrzeć na rolników jak na tych, którzy kultywują tradycję, i nie narzucać im zasad, które nie są do zrealizowania.
– Musimy zapewnić holistyczną wizję rozwoju z uwzględnieniem potencjału środowiskowego i poszanowaniem dla środowiska. Włoski rząd zainwestował w to wiele. W ciągu ostatnich 2 lat 11 mld euro wykorzystano na zapewnienie zrównoważonego charakteru oraz wysokiej jakości produkcji rolniczej – mówił Lollobrigida.
Z kolei Jerry Buttimer, minister ds. rozwoju społeczności Irlandii, podkreślał rolę wykorzystywania nauki i wiedzy w kreowaniu rozwoju obszarów wiejskich.
– To ważne, by łączyć badania i wiedzę z życiem codziennym ludzi. Naszą zaletą jest kompleksowe podejście do innowacji i komunikacji pomiędzy interesariuszami z poszczególnych sektorów, co ułatwia dostarczanie rolnikom skutecznych rozwiązań – podkreślał Buttimer.
Wieś jest niedoinwestowana
W dyskusji o tym, jak regiony podchodzą do odnowy wsi, Thomas Schmidt, poseł z Saksonii i były tamtejszy minister środowiska, rolnictwa i rozwoju regionalnego, zaznaczał, że obszary wiejskie trzeba wspierać środkami krajowymi, z polityki spójności oraz WPR.
– Poza unijnymi środkami, nasze regiony wspieramy pieniędzmi z krajowego i związkowego budżetu. Ponadto łączymy wsparcie z polityką spójności z pieniędzmi z WPR. Aby umożliwić dalszy rozwój obszarów wiejskich, trzeba bowiem łączyć wszystkie możliwe źródła finansowania, a decyzje, jak te pieniądze wykorzystać, pozostawić mieszkańcom – przekonywał Schmidt.
Doktor Herbert Daschiel, radca w ministerstwie wyżywienia, rolnictwa, leśnictwa i turystyki Bawarii, zwracał uwagę, że w kontekście przeciążenia aglomeracji miejskich inwestowanie w obszary wiejskie i lokowanie w ich rozwój coraz więcej pieniędzy nabiera coraz większego znaczenia.
– By utrzymać tkankę wiejską, konieczne jest budowanie więzi między dotychczasowymi a nowymi mieszkańcami. Wykorzystujemy do tego dawne domy kultury, organizujemy tam festyny, inscenizacje oraz inne wydarzenia kulturalne, bo kultura łączy pokolenia. Lokując pieniądze w rozwój obszarów wiejskich, musimy uwzględniać indywidualne potrzeby mieszkańców oraz wydobywać zalety mieszkania na wsi – podkreślał dr Daschiel.
O problemie rozrastających się aglomeracji miejskich, które pochłaniają okoliczne gminy, mówił także Paweł Gancarz, marszałek województwa dolnośląskiego.
– Gminy wokół dużych miast się rozrastają, a pozostałe wyludniają się w zastraszającym tempie. Utrzymujących się z pracy na roli jest coraz mniej. Młodzi migrują za pracą do większych miast, pozostawiając puste zabudowania. Naszym zadaniem jest rozwiązać ten problem. Trzeba zacząć od planów zagospodarowania przestrzennego, zadbania o infrastrukturę, szkoły, przedszkola – zaznaczał Gancarz.
Dariusz Kurzawa, członek zarządu województwa kujawsko-pomorskiego, przekonywał, że w Polsce na wsiach ciągle za mało środków inwestujemy w kanalizację, przydomowe oczyszczalnie ścieków. Borykamy się też z ogromnym problemem braku wody – potrzebujmy nowych studni głębinowych, zbiorników retencyjnych.
Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska
