Cel ustawy to przeciwdziałanie wykupowi polskiej ziemi przez cudzoziemców i spekulacji ziemią. Po 1 maja 2016 r. zgodnie z europejskim prawem, cudzoziemcy będą mogli nabyć polską ziemię bez konieczności ubiegania się o zezwolenie na jej zakup. Ustawa utrudnia obrót ziemią rolniczą także polskim rolnikom.
Posłowie w środę odrzucili większość z 26 poprawek Senatu do ustawy. M.in. poprawkę skreślającą przepis zobowiązujący osobę, która kupi grunty od Agencji Nieruchomości Rolnych, do nieprzenoszenia własności nieruchomości przez 10 lat oraz do osobistego prowadzenia działalności rolniczej.
Poprawki przegłosowane przez Senat zaskoczyły szefa senackiej komisji rolnictwa, senatora PiS i jednocześnie przewodniczącego "Solidarności" RI Jerzego Chróścikowskiego. Według niego poprawki Senatu zmieniały zasadę, która została uzgodniona ze stroną społeczną i premier Ewą Kopacz. "Ta poprawka (prawo pierwokupu dla byłych właścicieli) +rozwala+ cały układ zabezpieczenia ziemi przed spekulacją" - przekonywał.
Senator w imieniu "Solidarności" RI napisał list otwarty do premier Kopacz, w którym wskazywał: "Wprowadzenie takich rozwiązań stanowi niebezpieczną furtkę dopuszczającą spekulację ziemią" i przypomniał, że "intencją trwającego 129 dni protestu przed Kancelarią Premiera oraz negocjacji z panią premier było m.in. wprowadzenie rozwiązań prawnych, zabezpieczających ziemię przed niekontrolowanym odpływem i przed obrotem spekulacyjnym. Takie porozumienie udało się osiągnąć w przegłosowanej w Sejmie ustawie, a senackie poprawki naruszają te ustalenia".
Ostatecznie Sejm przywrócił rozwiązania wcześniej wypracowane. Posłowie przyjęli tylko poprawki Senatu o charakterze doprecyzowującym.
Senator Chróścikowski powiedział PAP, że jest zadowolony z wyników głosowania. "Co prawda ta ustawa nas do końca nie satysfakcjonuje, ale jest to kompromis, który został wypracowany" - powiedział i dodał, że ustawa jest utrudnieniem dla rolników (utrudnia obrót ziemią -PAP), ale dzięki temu ogranicza kapitałowi zagranicznemu możliwości spekulacji ziemią.
Prace nad ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego trwały długo. Początkowo miał to być projekt rządowy, ostatecznie przejęli go posłowie PSL. Projekt wpłynął do Sejmu w lipcu 2014 r., pierwsze czytanie odbyło się w marcu br., skierowano go do prac w podkomisji, następnie procedowanie projektu wstrzymano, gdyż nie było stanowiska rządu. Posłowie i strona rządowa wnieśli liczne poprawki. Ostatecznie Sejm uchwalił ustawę 25 czerwca br.
Najważniejsze rozwiązania przewidziane w ustawie dotyczą: ograniczenia podziału gospodarstw rolnych, wprowadzenia rejestru nieruchomości rolnych, wprowadzenia pośrednictwa Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) przy sprzedaży nieruchomości rolnej albo jej części wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego.
Ustawa przewiduje powierzenie Agencji Nieruchomości Rolnych większej niż dotychczas roli w zakresie gospodarki ziemią. Zakłada też, że realizacja tych zadań wymagać będzie współpracy z samorządami rolniczymi.
W celu przeciwdziałania nadmiernej koncentracji ziemi ustawa określa maksymalną powierzchnię rodzinnego gospodarstwa rolnego. Nabywana nieruchomość wraz z gruntami dzierżawionymi lub z innych tytułów posiadanymi przez nabywcę, tak jak dotychczas nie będzie mogła być większa niż 300 ha. Ma to ograniczyć tworzenie gospodarstw wielkoobszarowych.
Nowe przepisy mają na celu przeciwdziałanie rozdrabnianiu gospodarstw rolnych. Możliwość sprzedaży, zamiany czy darowizny nieruchomości rolnej byłaby ograniczona.
Nowa ustawa ma zastąpić ustawę z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ma wejść w życie od 1 stycznia 2016 r.
Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta. (PAP)
