Hyzop i tymianek to gwiazdy ogrodu, kuchni i apteczki. Jak je uprawiać i wykorzystać?Małgorzata Wyrzykowska/canva
StoryEditorOgród

Hyzop i tymianek to gwiazdy ogrodu, kuchni i apteczki. Jak je uprawiać i wykorzystać?

01.06.2025., 12:00h

Dowiedz się, jak uprawiać i wykorzystać hyzop i tymianek?

Co to jest hyzop?

Hyzop, który może być stosowany w lecznictwie, w kuchni, a także jako roślina ozdobna, dzięki niebieskim, białym, różowym lub fioletowym kwiatom porastającym wzniesione łodygi w miesiącach letnich (czerwiec – wrzesień).

Hyzop lekarski jest aromatycznym półkrzewem dorastającym do 70 cm wysokości. Ma małe wymagania glebowe, ale preferuje gleby ciepłe, przepuszczalne, próchniczne, suche, lekkie i bogate w wapń. Nie lubi wilgotnego, ciężkiego podłoża, kwaśnej ziemi i cienia. Odpowiednie stanowisko to słoneczne o południowej wystawie, gdyż zioło to potrzebuje dużo słońca. Jest rośliną mrozoodporną, znoszącą spadki temperatur do –15°C.

image
Hyzop to biblijne „święte ziele”, które oczyszcza zarówno ciało, jak i ducha
FOTO: Małgorzata Wyrzykowska

Kiedy wysiewać hyzop?

Pora wysiewu nasion wprost do gruntu to maj. Przy uprawie z rozsady nasiona wysiewamy w marcu, a w maju wysadzamy do gruntu na miejsce stałe w rozstawie 30 × 40 cm. Siewki z siewu na miejscu stałym rozsadzamy lub przerywamy, pozostawiając rośliny we wskazanym rozstawie. Ze względu na ładny pokrój dobrze się prezentuje posadzony w grupie w ogródkach skalnych, a także na rabatach bylinowych. Komponuje się z lawendą, goździkiem sinym, krwawnikiem, ozdobnymi szałwiami i kłosowcami. Może być z powodzeniem uprawiany również w ogródkach ziołowych w towarzystwie mięty, tymianku lub rozmarynu. Do uprawy polecane są odmiany: Rosea o kwiatach różowych i Albus o kwiatach białych.

Surowcem zielarskim hyzopu jest ziele zbierane na początku lub w pełni kwitnienia, czyli od czerwca do września. Ścina się go na wysokości 15 cm nad ziemią, by pozostawić zawiązki, z których wyrosną nowe pędy. Ziele suszymy w cieniu w miejscu suchym i przewiewnym.

Zobacz też: Przepis na gnojówkę z mniszka lekarskiego i pokrzywy. Kiedy i na jakie rośliny stosować?

Jak wygląda tymianek?

Tymianek (to konkretny gatunek macierzanki) jest niewielką krzewinką, dorastającą do 40 cm wysokości. Ma płożące, silnie rozgałęzione pędy drewniejące od dołu, drobne liście i główkowate kwiatostany o kwiatach różowych lub fioletowych, osadzonych na szczytach pędów. Kwitnie od maja do września.

Jakie zastosowanie ma tymianek?

Podobnie jak hyzop, tymianek ma zastosowanie zarówno w kuchni, jak i ziołolecznictwie oraz jako roślina ozdobna, np. w ogródkach skalnych. To roślina, która lubi ciepło i słoneczne stanowisko osłonięte od wiatru. Preferuje glebę przepuszczalną, lekką, piaszczystą o pH 5,5–6,5. Nasiona tymianku wysiewa się na początku kwietnia do skrzyneczek na rozsadę lub pod koniec kwietnia do końca maja na miejsce stałe w rzędy co 30 cm. Przy uprawie z rozsady sadzonki, które powinny mieć około 7 cm wysokości, na miejsce stałe wysadzamy w drugiej połowie maja w rozstawie 30 × 40 cm. W uprawie najczęściej spotykane są: tymianek pospolity, który ma szaro­zielone liście i różowe kwiaty, tymianek cytrusowy o cytrynowym zapachu i różowych, atrakcyjnych kwiatach, tymianek wczesny, tworzący gęste kobierce z fioletowymi kwiatami, odporny na deptanie, i tymianek włoski – dzika odmiana o różowych kwiatach, bardzo aromatyczna.

image
Tmianek ziele
FOTO: Małgorzata Wyrzykowska

Surowcem leczniczo-kulinarnym jest ziele tymianku, czyli niezdrewniała łodyga z liśćmi i rozwijającymi się kwiatami. Ziele ścinamy w kwietniu na wysokości 10–15 cm. W pierwszym roku tylko raz, w kolejnych latach dwukrotnie. Zabiegu nie należy przeprowadzać zbyt późno, by nie osłabić rośliny przed zimą. Zebrane ziele suszy się w ciepłym, przewiewnym miejscu.

Tymianek nie jest tak odporny na mrozy jak hyzop, należy więc w chłodniejszych rejonach kraju zabezpieczać go na zimę stroiszem lub korą. Wiosną rośliny należy skrócić, by pobudzić je do wzrostu.

Małgorzata Wyrzykowska

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
16. czerwiec 2025 18:33