Sprytne pułapki kokornaku na owady
Nazwa „wielkolistny” jest absolutnie uzasadniona, gdyż jego liście osiągają niebagatelne rozmiary, jak u paulowni. Czasem są średnicy 30 cm, ciemnozielone z wierzchu i sinozielone od spodu. Cała roślina może osiągnąć 10 m wysokości, przy czym roczne przyrosty to czasem nawet 2 m długości. Młode pędy są ciemnozielone, starsze szarozielone. Pnie się po podporach, pniach drzew, parkanach, pergolach, tworząc zieloną nieprzeniknioną ścianę z nakładających się na siebie dachówkowato liści. Roślina pnie się za pomocą pędów, które owijają się w prawo, a także ogonkami liściowymi.
Kokornak można zastosować jako roślinę okrywową między starodrzewem. Wczesną wiosną liście kokornaka są jasnozielone, a jesienią przebarwiają się na żółto. Oryginalne są również niewielkie kwiaty o fajkowatym kształcie koloru żółtobrązowego pojawiające się w maju i czerwcu. Zwisają na długich ogonkach, są rurkowate, wygięte i posiadają szeroki kołnierz. Tu ciekawostka: zwabione lekkim zapachem owady wchodzą do wnętrza kwiatu i zostają uwięzione w jego gardzieli do czasu dokładnego zapylenia. Z kwiatów tworzą się owoce, torebki nieco przypominające kształtem ogórki, o długości do 10 cm, które we wrześniu pękają, uwalniając nasiona.
Jakie warunki sprzyjają kokornakowi?
Jest to długowieczne pnącze żyjące nawet kilkadziesiąt lat. Najlepiej mu w półcieniu lub miejscu zacienionym, przy wystawie zachodniej lub północnej. W miejscach nasłonecznionych często jest atakowany przez przędziorki. Wymaga gleb żyznych, wilgotnych, najlepsze są gleby wapienne lub obojętne. Z uwagi na rozmiary preferuje miejsca osłonięte. I jeszcze słowo o podporach. Muszą być solidne, by utrzymały ciężar rośliny, i mieć co najmniej 8 m wysokości. Bardzo ciekawie prezentuje się puszczony po wąskich, 30- lub 50-centymetrowej szerokości podporach, gdzie wygląda niczym zielony słup. Może być sadzony w sąsiedztwie starych żywych lub martwych drzew, gdzie fantazyjnie oplącze konary.
Po posadzeniu wymaga co najmniej dwóch lat, by rozpocząć intensywny wzrost. W tym czasie powinien być przycinany, aby dobrze się rozgałęzić. W późniejszych latach cięcie nie jest konieczne, ale gdy się rozrośnie do zbyt dużych rozmiarów i uznamy, że należy ograniczyć jego wzrost, można zabieg wykonać bez obaw, bo dobrze odrasta nawet po silnym cięciu.
Gatunków kokornaku jest kilkaset, lecz w naszym klimacie można uprawiać oprócz wielkolistnego także mandżurski, kokornak owłosiony, który jest mniej dekoracyjny od wymienionych wyżej, oraz Aristolochia clematitis. Ten ostatni dorasta do 1,5 m wysokości, ma liście do 15 cm i kwitnie w maju na żółto. Łatwo traci się nad nim kontrolę i staje się on wtedy uciążliwym, inwazyjnym chwastem.
Najlepszy termin sadzenia kokornaku to wiosna. Przed sadzeniem dobrze jest bryłę korzeniową namoczyć przez około 30 minut, aż dobrze nasiąknie. W wykopanym dołku umieszczamy roślinę w glebie 5 cm głębiej, niż rosła do tej pory.
fot. Małgorzata Wyrzykowska
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 15/2023 na str. 65. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
