Wyróżniamy trzy rodzaje tego warzywa. Kantalupy, melony żółte miodowe i melony galia. Kantalupy charakteryzują się najlepszym i najdelikatniejszym smakiem. Mają kulisty, lekko spłaszczony kształt. Ich wadą jest mała trwałość owoców, które muszą być zjedzone w ciągu 3 dni po zbiorze. W przeciwnym razie tracą smak i mącznieją.
Melony żółte miodowe mają podłużny kształt, żółtą skórkę i jasny, soczysty, bardzo słodki miąższ, a galia – żółtobrązową skórkę z charakterystycznym osiatkowaniem, miąższ zaś białozielony i słodki.
Bosman, a może Malaga
Oto kilka propozycji odmian nadających się do uprawy w naszych warunkach. Melon Bosman charakteryzuje się owocami kulistymi o masie ok. 1,5 kg. Jest odmianą wczesną. Emir F1 jest odmianą znoszącą chłodniejsze lata, niezawodnie plonującą w gruncie mimo niesprzyjającej aury. Rodzi bardzo słodkie, kilogramowe owoce. Junior F1 to kolejna propozycja do uprawy w gruncie bez obawy fiaska mimo niskich temperatur. Dobrze owocuje w chłodniejsze lata i jest dość odporny na mączniaka rzekomego. Odporna na mączniaka jest też alaga F1 z grupy kantalupów. Rodzi owoce prawie kuliste do 1,5 kg. Ich miąższ ma oryginalny aromat. Melba rodzi owoce o wadze do 1 kg, pokryte kremową siateczką. Seledyn to odmiana bardzo wczesna – charakteryzuje się dobrym wigorem i wysoką tolerancją na mączniaka rzekomego. Seledyn rodzi owoce do 1,5 kg. Oliwin to ostatnia z naszych propozycji. Odmiana, która dobrze sobie radzi podczas chłodów i niezawodnie plonuje. Rodzi owoce do 1 kg, o gładkiej, żółtej skórce.
- Melony galia i melony miodowe
Więcej słońca!
Ponieważ melon to roślina stref ciepłych, wymaga bardzo dużo ciepła i równie intensywnego nasłonecznienia. Preferowane są miejsca osłonięte od wiatrów, najlepiej przy ścianach domów, altan czy murach. Gleba natomiast powinna być zasobna w składniki pokarmowe, lekka lub średnia, dobrze się nagrzewająca, żyzna, bogata w próchnicę o pH 6,7–7,0. Podłoże ciężkie, gliniaste zupełnie się nie nadaje pod uprawę melonów.
Zanim rozpoczniemy uprawę, należy odpowiednio przygotować stanowisko. Melon jest co prawda mniej wymagający od ogórków, które wykazują duże zapotrzebowanie pokarmowe z uwagi na obfitość owocowania, jednak glebę należy wzbogacić dawką nawozów organicznych, przekopując ją z kompostem lub obornikiem. Pogłównie stosujemy nawozy mineralne w dawce ok. 10 g N, 5 g P2O5 i 5 g K2O na m2. Dawkę azotu można podzielić na dwie i drugą zastosować w formie 3% roztworu.
Produkcja rozsady
Zanim przystąpimy do wysiewu nasion, przygotujmy odpowiednie naczynia, którymi mogą być doniczki torfowe, kuwety, czy doniczki ceramiczne. Naczynia wypełniamy glebą kompostowo-piaszczystą lub gotowym podłożem do produkcji rozsad. Następnie umieszczamy w nim nasiona i przysypujemy 0,5-centymetrową warstwą ziemi.
Jeżeli mamy do dyspozycji kuwety, zachowujemy odstęp między nasionami min. 5×5 cm. Pojemniki ustawiamy w pomieszczeniu, gdzie panuje temperatura na poziomie 20–22°C. Po ukazaniu się pierwszego liścia (nie liścienia), przesadzamy roślinę do doniczki o średnicy ok. 9 cm, wkładając ją po liścienie w podłoże. Unikniemy tego zabiegu, jeśli nasiona wysiejemy do dużych doniczek, w których roślina przetrwa do czasu wysadzenia do gruntu. Gdy korzenie wypełnią doniczkę, przesadzamy roślinę do większej, by nie zahamować jej wzrostu. Przed wysadzeniem na miejsce stałe należy uszczknąć wierzchołek pędu nad 4 liściem w celu rozkrzewienia się rośliny, czyli zmuszenia jej do wypuszczenia pędów bocznych.
Rozsadę wysadzamy na wcześniej przygotowanym stanowisku w rozstawie roślin co 50 do 80 cm w rzędzie, natomiast rzędy powinny być odległe od siebie o co najmniej 1,0 do 1,2 metra. Warto międzyrzędzia ściółkować w celu ograniczenia zachwaszczenia i spowolnienia parowania wody, na brak której melon jest wrażliwy, szczególnie podczas zawiązywania kwiatów i owoców.
W okresie dojrzewania owoców potrzeby wodne melonów maleją, lecz do przesuszenia gleby również nie można dopuścić, a w czasie suszy wskazane jest nawadnianie. Po wytworzeniu przez roślinę ok. dziewięciu liści na pędach bocznych ważnym zabiegiem jest ponowne cięcie nad siódmym liściem. Wszystkie pędy nieowocujące usuwamy tuż przy nasadzie. Na roślinie pozostawiamy ok. 6 sztuk owoców.
Z uwagi na to, że melony są roślinami owadopylnymi, warto w pobliżu plantacji ustawić kilka uli lub uprawiać rośliny miododajne, np. facelię. Czasem przy niewielkiej plantacji stosuje się sztuczne zapylanie, nakładając kwiat męski na żeński z potrząsaniem, by pyłek opadł na znamię słupka. Kwiat męski poznajemy po cienkiej szypułce. Na żeńskim natomiast widoczny jest zalążek owocu. Dojrzałe owoce zbieramy przy sprzyjających warunkach pogodowych już po 45 dniach od posadzenia. Średnio jednak po 60 dniach. Dojrzałość zbiorczą określamy na podstawie wybarwienia skórki, mięknięcia tuż przy szypułce, a w przypadku owoców odmian aromatycznych – intensywnego zapachu.
Małgorzata Wyrzykowska
