Choroba wątroby może zatem powodować wiele powikłań, które mogą utrudniać wiele, lub nawet wszystkie, z tych funkcji.
Wątroba daje sygnały dużo wcześniej
Istnieje wiele różnych chorób wątroby, ale wszystkie zwykle prowadzą do marskości. Marskość może być wywołana mechanicznym uszkodzeniem, nadmiernym spożyciem alkoholu lub też czynnikami natury genetycznej. Może też być skutkiem chorób cywilizacyjnych związanych z otyłością, nadmiernym stłuszczeniem wątroby czy zespołem metabolicznym, a także infekcji wirusowych i problemów z układem odpornościowym, który może atakować organy. W wyniku uszkodzeń wątroba bliznowacieje (nazywane jest to fibrozą) – nieregularne guzki zastępują gładką tkankę wątroby, a sam organ staje się twardszy. Marskość to po prostu współwystępowanie blizn i guzków.
To, co nie pociesza, to fakt, że wątroba na długie lata, zanim odezwie się głośniej, kiedy jej choroba jest już w zaawansowanym stanie, nie sygnalizuje bezpośrednio, że coś jest nie tak. Istnieje jednak szereg niespecyficznych objawów, które co prawda pojawiają się w wielu innych schorzeniach, ale są też pierwszym zwiastunem, że z wątrobą nie jest dobrze.
Jakie objawy daje chora wątroba? Zmęczenie, pajączki i plamy
W jednych schorzeniach nie ma żadnych objawów, w innych pojawi się zażółcenie skóry i białek oczu. Wielu objawów jednak nie podejrzewacie o związek z wątrobą. Tymczasem bardzo wczesnym sygnałem jej niewydolności są ciągłe uczucie zmęczenia i złe samopoczucie. Może się pojawić utrata apetytu, wagi i zanik mięśni. Jeśli towarzyszą temu nudności i wymioty, tkliwość czy ból w okolicy wątroby, to sygnał, by się nią zainteresować. Może zauważasz na ciele swoim czy kogoś bliskiego tzw. pajączki? Jeśli te wzory z pękających naczynek pojawiają się powyżej talii, mogą świadczyć o chorującej wątrobie. Charakterystycznym wczesnym objawem są też plamy na wewnętrznych dolnych partiach dłoni. Objaw zwany jest też rumieniem dłoniowym czy dłoniami wątrobowymi. Jeśli do objawów dołączy zaburzony rytm snu, tym bardziej warto przyjrzeć się wątrobie.
Kiedy wątroba prowadzi walkę o siebie coraz intensywniej, pojawia się cały szereg kolejnych objawów, czasem bardzo zaskakujących. To nie tylko żółknięcie skóry, ale też jej intensywne swędzenie, które często zaczyna się od stóp i dłoni i rozszerza na resztę ciała. Może być przewlekłe bądź napadowe. Ropne wypryski pojawiające się nie tylko na twarzy, ale też na przykład na plecach, również mogą być sygnałem wysyłanym przez chorą wątrobę.
Paznokcie niczym papierek lakmusowy
Ważnym wskaźnikiem stanu wątroby są paznokcie. Mogą występować w postaci tzw. paznokci Terry’ego. Wtedy większość płytki bieleje, przypominając matowe szkło. Różowy pozostaje tylko wąski pas blisko wolnego brzegu paznokcia. Niewidoczny jest też charakterystyczny biały półksiężyc, który widać u nasady zdrowych paznokci.
Jeszcze bardziej charakterystycznym objawem w zaburzeniach pracy wątroby są tzw. palce pałeczkowate, zwane też palcami Hipokratesa albo palcami dobosza. Mamy wtedy do czynienia z pogrubionymi końcówkami palców (ostatnich paliczków) i charakterystycznym paznokciem. Łożysko paznokcia wiotczeje, a płytka robi się szeroka i charakterystycznie się zaokrągla. Paznokcie przypominają wtedy wypukłe szkiełko w zegarku.
Kiedy puchnie ciało, to też symptom problemów z wątrobą
Puchnięcie kolan i stóp to także jeden z objawów, ale puchnie też brzuch. Płyn wypełnia przestrzeń między narządami a wyściółką jamy brzusznej, co prowadzi do obrzęku i bólu. Wodobrzusze jest częstym objawem marskości wątroby. Gdy płyn gromadzi się w jamie brzusznej, chory może odczuwać wzdęcia i dyskomfort. Jeśli podejrzewamy wątrobę o zły stan, przyjrzyjmy się kolorowi odchodów. Mocz często jest wtedy ciemny, a stolec może przybierać dwa warianty kolorystyczne: bywa albo bardzo jasny, albo też niemal czarny, smolisty.
Krwawiące dziąsła i częste krwawienia z nosa też mogą wskazywać na chorą wątrobę. Podobnie jak łatwe tworzenie się siniaków, a także trudne do zatrzymania krwawienie z drobnych skaleczeń. Nierzadkie też jest wymiotowanie krwią.
Jeśli w grupie objawów pojawi się ból wokół prawego barku, częste skurcze mięśni, u mężczyzn – powiększenie piersi i obkurczenie jąder, a u kobiet – zaburzenia cyklu miesiączkowego bądź zanik miesiączki, też lepiej przyjrzyjmy się wątrobie. Da ona znak także impotencją i utratą pożądania, ale też utratą włosów, płytkim i przyspieszonym oddechem i tętnem, zawrotami głowy, zmęczeniem czy wysokimi gorączkami z dreszczami.
Marskość wątroby może przejawiać się również w objawach przypominających bardziej te neurologiczne. Wystąpić mogą utraty pamięci, problemy z przypominaniem, stany splątania, drżenie rąk czy nawet subtelne zmiany osobowości. Wątroba da o sobie znać także chwiejnym chodem i skłonnością do upadków, a także zwiększoną wrażliwością na leki, używki i alkohol.
Jeśli to marskość wątroby, to co dalej?
Jeśli stwierdzono już marskość, należy bezwzględnie uważać na kilka objawów alarmujących. Z lekarzem należy szukać kontaktu natychmiast, jeśli pojawią się wysoka gorączka i dreszcze w przebiegu jakiejś infekcji, ale też płytki oddech, wymiotowanie krwią oraz momenty splątania lub senności.
Aby dokładnie zdiagnozować i znaleźć przyczynę choroby wątroby, lekarz zaleci jeden lub więcej testów. Mogą to być badania krwi, w których mierzy się stężenie enzymów wątrobowych we krwi. Inne testy czynności wątroby obejmują test krzepliwości krwi, zwany międzynarodowym współczynnikiem znormalizowanym (INR). Nieprawidłowe poziomy mogą wskazywać na problemy z czynnością wątroby.
Lekarz może zlecić testy obrazowe: USG, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową, aby znaleźć oznaki uszkodzenia, blizn lub guzów w wątrobie. Do określenia stopnia bliznowacenia i odkładania się tłuszczu w wątrobie można zastosować inny, specjalistyczny rodzaj ultrasonografii zwany fibroscanem. Pozostaje jeszcze biopsja wątroby. Używa się podczas niej cienkiej igły do pobrania małej próbki tkanki wątroby.
fot. freepik
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 18/2023 na str. 51. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
