Jest ogromna szansa na skuteczne szczepienie dzików przeciwko ASF

Wirus afrykańskiego pomoru świń w szybkim tempie obejmuje kolejne kraje i regiony świata. W największym stopniu jest obecny w Chinach. Eksperci szacują, że najliczniejsze, jak do tej pory, pogłowie świń na świecie może zmniejszyć się w tym kraju z powodu ASF o 200 mln sztuk do końca tego roku. Wiele stad znika z powodu wystąpienia wirusa i przymusowej ich likwidacji. Przedstawiciele chińskiego rządu przewidują wzrost cen wieprzowiny do końca 2019 roku o 70%, co oczywiście wpłynie na światowy rynek wieprzowiny i ceny wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego.

Od początku tego roku do 5 maja wykryto 1021 przypadków ASF u dzików, a od pojawienia się wirusa w Polsce w 2014 roku w sumie stwierdzono 3431 przypadków. Niestety, w Europie jesteśmy pod tym względem niechlubnym liderem. Przypadki obejmują, na szczęście, dotychczasowe strefy występowania ASF. Aby więc wirus nie rozprzestrzenił się bardziej w głąb kraju, na początku roku myśliwi wprowadzili wielkoobszarowe polowania na dziki wzdłuż granic tej strefy. Odbywały się na terenie trzech województw: mazowieckiego, lubelskiego i warmińsko-mazurskiego. W ciągu trzech weekendów stycznia odstrzelono w obszarze tego skoordynowanego odstrzału 918 dzików, u których nie potwierdzono ani jednego przypadku ASF.

Ze wstępnych danych ministerstwa rolnictwa, które monitoruje odstrzał dzików na podstawie miesięcznych raportów składanych przez Polski Związek Łowiecki, wynika, że do końca marca tego roku myśliwi odstrzelili w całym kraju 275 337 dzików, tj. o ponad 90 tys. więcej, niż zakładał plan na rok łowiecki 2018/2019. Minimalny plan pozyskania dzików w roku gospodarczym wynosił 185 271 dzików. Łowiecki rok gospodarczy trwa od 1 kwietnia do 31 marca roku następnego. Dokładne dane wykonania rocznych planów łowieckich są zbierane przez Stację Badawczą Polskiego Związku Łowieckiego w Czempiniu i znane będą dopiero w drugiej połowie 2019 roku.

Rozprzestrzenianie się afrykańskiego pomoru świń mogłaby powstrzymać szczepionka. Pierwszy dobrze rokujący raport dotyczący doustnej szczepionki dla dzików przeciwko wirusowi ASF opublikowali Hiszpanie. Wykazali, że doustna immunizacja dzików atenuowanym wirusem afrykańskiego pomoru świń zapewnia 92-procentową ochronę przed wysoce patogennym szczepem ASF, który obecnie krąży w Azji i Europie. Ochrona przełożyła się nie tylko na przeżycie zwierząt, ale także na brak objawów klinicznych typowych dla tej choroby, brak zmian patologicznych oraz brak wykrywania wirusów w tkankach. Jedyną wykrytą reakcją kliniczną był niewielki wzrost temperatury ciała do 40,1–40,8°C u siedmiu z dziewięciu zaszczepionych zwierząt i u jednego z trzech zwierząt, które miały kontakt z zaszczepionymi sztukami, co trwało średnio 3,5 dnia między 4. a 24. dniem po szczepieniu. W doświadczeniu dziewięć dzików zaszczepiono doustnie, a trzy były wystawione na kontakt z zaszczepionymi zwierzętami.

Jak przekonuje Jose Angel Barasona z Uniwersytetu w Madrycie, który jest współautorem badań, wyniki pokazują skuteczność szczepionki przeciwko afrykańskiemu pomorowi świń u dzików euroazjatyckich. To pierwsza doustna szczepionka przeciwko geno­typowi II ASFV badana u dzików. Potencjalne jej zastosowanie w terenie miałoby na celu zmniejszenie liczby podatnych na chorobę zwierząt, zwiększenie odporności populacji dzików, a tym samym zmniejszenie częstości występowania ASF. Badanie dostarcza również dowodów na to, że odporność może być przekazana poprzez kontakt z immunizowanymi osobnikami.

Potrzebne są dalsze badania, aby ocenić bezpieczeństwo wielokrotnego podawania szczepionki, scharakteryzować długoterminowe siewstwo i zweryfikować genetyczną stabilność wirusa szczepionkowego, czyli potwierdzić, czy genotyp II ASFV może być użyty dla dzików w programach kontrolnych afrykańskiego pomoru świń.

Mogłoby to pomóc w złagodzeniu skutków niekontrolowanego rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń w Europie i Azji, podobnie jak miało to miejsce w powstrzymaniu rozprzestrzeniania się klasycznego pomoru świń. Znaczenie szczepienia dzików wykazano, kiedy klasyczny pomór świń dotknął różne kraje europejskie, a szczepionka doustna została użyta w celu zmniejszenia częstości zakażeń w populacji dzików w Niemczech.