Siara – pierwsza odporność prosiąt

Przeciętnie ilość pobieranej siary wynosi od 200 do 500 g na prosię. Wydzielanie siary trwa od 12 do 48 godzin od rozpoczęcia porodu. W trakcie laktacji następuje stopniowa zmiana jej składu (po 6 godzinach poziom immunoglobulin zmniejsza się o około 50%). Dlatego powinno się nadzorować porody i zadbać o to, by wszystkie prosięta miały możliwość pobrania dostatecznej ilości siary, dzięki której przekazane zostaną przeciwciała. Najistotniejsza jest pierwsza doba życia, gdyż później stopniowo następuje obniżenie możliwości przyswajania przeciwciał zawartych w siarze także przez prosięta. Z każdą godziną po porodzie pogarszają się bowiem możliwości wchłaniania immunoglobulin w przewodzie pokarmowym prosiąt.

Siara w większym stopniu niż mleko stymuluje syntezę białek w jelicie, wątrobie, nerkach, śledzionie i w mięśniach, co w efekcie powoduje większy o 22% wzrost masy przewodu pokarmowego niż w przypadku białek mleka. Wpływa ona na ilość, długość i rozwój kosmków jelitowych, co decyduje o powierzchni chłonnej jelit. Oprócz zbyt późnego pobrania siary również jej skład będzie miał znaczący wpływ na żywotność i kondycję prosiąt. Jakość siary w znacznym stopniu zdeterminowana jest żywieniem loch w okresie ciąży.

• Wczesne pobranie siary
  
  
  Wczesne pobranie odpowiedniej ilości siary jest ważne, gdyż:
  
  1. przeciwciała pobrane z siarą w pełni przechodzą przez ściany jelit do krwi tylko w ciągu 6 godzin po porodzie, potem ich poziom gwałtownie spada i po 24 godzinach żadne przeciwciała nie przedostają się już z jelit do krwiobiegu;
  2. poziom przeciwciał w siarze szybko się zmniejsza i po 12 godzinach od porodu spada o połowę;
  3. koncentracja przeciwciał w mleku loszek jest dużo niższa niż u loch.

Przyczyną obniżonej odporności nowo urodzonych prosiąt może być zbyt późne dosadzenie prosiąt do matki z powodu przedłużającego się porodu bądź też niezgodność immunologiczna między przekazywanymi przez lochę z siarą przeciwciałami a mikroflorą porodówki, co najczęściej jest spowodowane zbyt późnym przemieszczeniem maciory do kojca porodowego. Z reguły prosięta, które urodziły się jako ostatnie, pobierają niestety później siarę, która zawiera już mniej przeciwciał. Poza tym, jeśli locha cierpi na bezmleczność lub gorączkę poporodową, nie ma możliwości, aby prosięta pobrały odpowiednią ilość przeciwciał. Będzie to miało dla nich skutki w odchowie, gdyż zwierzęta, które nie otrzymały odpowiedniej ilości siary, mają słabszą odporność, są bardziej podatne na choroby i występowanie biegunek.

Pobranie siary, temperatura, przygniecenia i brak żywotności prosiąt są ze sobą powiązane. Dlatego zaraz po porodzie nowourodzone prosięta wymagają ciągłej opieki. Dzięki temu można zwiększyć ich przeżywalność oraz w porę zauważyć ewentualne problemy, a przede wszystkim pomóc im w jak najszybszym dotarciu do sutków i pobraniu siary. Dostarczenie za jej pośrednictwem energii sprzyja dalszemu prawidłowemu funkcjonowaniu organizmu. Nic nie ma tak dużego wpływu na przeżywalność prosiąt, jak odpowiednie pobranie pierwszego pokarmu, który dostarcza energii i odporności. Aż 50–75% upadków prosiąt ma miejsce w pierwszych 72 godzinach życia. Ilość siary pobrana przez prosięta i śmiertelność są więc ze sobą ściśle powiązane.

Trudno jest ustalić, ile siary pobrały prosięta, ale można kontrolować taki parametr jak śmiertelność przedodsadzeniowa. Śmiertelność w ciągu 3 pierwszych dni dotyczy 82% prosiąt, które nie wypiły wystarczająco dużo siary. Jeśli prosięta pobiorą mniej niż 200 g, to śmiertelność przedodsadzeniowa wynosi ponad 43%. Jeżeli natomiast pobiorą powyżej 200 g siary, to upadki wynoszą do 7%.

Pobranie siary a przygniecenia

Straty można znacznie zredukować, jeśli podczas porodu i pierwszych dni życia w porodówce będą regularne kontrole. Można wówczas pomóc prosiętom (szczególnie najsłabszym), aby jak najszybciej pobrały siarę. Przebudzanie prosiąt śpiących przy sutku może zachęcić je do picia i pomaga wychwycić, które prosięta mają problemy. Mogą być one wówczas zagrożone przygnieceniem przez lochę lub wychłodzeniem, dlatego powinny zostać przeniesione do gniazda pod promiennik.

Prosięta umiejscowione z tyłu lochy na metalowym ruszcie też z pewnością padną, jeśli im nie pomożemy. Sposobem ułatwiającym pobranie siary małym prosiętom jest umieszczenie większych sztuk w pudełku lub gnieździe w celu zmniejszenia konkurencji. Wcześniej dobrze jest, aby małe prosięta były suche i ogrzane (musimy przenieść je z zimnych rejonów kojca do ciepłych), tak aby miały wystarczająco dużo siły do pobrania siary.

• Czynniki wpływające na pobranie siary
  
  
  Do czynników wpływających a pobranie siary należą:
  
  1. waga urodzeniowa prosiąt;
  2. żywotność prosiąt;
  3. liczebność miotu – w przeciwieństwie do mleka produkcja siary nie zwiększa się wraz ze wzrostem liczebności miotu;
  4. czas od urodzenia do pierwszego ssania;
  5. kolejność rodzenia się prosiąt (niektóre badania sugerują, że kolejność rodzenia się prosiąt nie ma wpływu, jednak inne wskazują na powiązanie z pobieraniem siary i śmiertelnością przedodsadzeniową).

Po pobraniu siary przez prosięta mioty mogą być wyrównywane wagowo i liczebnie. Przesortowanie prosiąt zwiększa szansę odchowu małych i słabych sztuk, które wśród silnych osobników by sobie nie poradziły. Nadliczbowe prosięta mogą być przenoszone także do lochy mamki.

W celu ściślejszej kontroli należy rejestrować datę i czas porodów. Aby mieć pewność, że młodsze prosięta, które przemieścimy do innej lochy wypiły wystarczająco dużo siary, możemy wdrożyć system oznaczania prosiąt, które urodziły się pierwsze, miały dobrą wagę i zaobserwowaliśmy, że piją siarę. Przed zakończeniem dnia takie prosięta mogą być przemieszczane z miotu. Może to zmniejszyć liczbę przygnieceń prosiąt oraz nadmierną konkurencję. Zostawiamy najsłabsze prosięta w miocie i przemieszczamy tylko najsilniejsze. Oczywiście niezależnie od sytuacji wskazane jest, aby ograniczać do minimum konieczność przemieszczania prosiąt.