Dlaczego stres cieplny pogarsza wyniki rozrodu loch?
W okresie letnim, szczególnie u pierwiastek, bardzo często obserwuje się wydłużenie okresu pomiędzy odsadzeniem a rują. Długotrwały stres cieplny może spowodować w tej grupie zwierząt bardzo znaczną utratę masy ciała, w wyniku czego może dojść do pogłębienia zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu gruczołów odpowiedzialnych za funkcje rozrodcze. W efekcie dochodzi do nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów odpowiedzialnych za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i występowaniu objawów rujowych.
Niektóre lochy w sezonie letnim w ogóle nie wykazują rui po odsadzeniu, co jest powodem ich całkowitego wycofania z rozrodu. Za ten stan odpowiada wzrost temperatury otoczenia, który osłabiając apetyt, powoduje niedożywienie. To z kolei prowadzi do niedoboru białka, energii oraz hormonów w organizmie karmiącej lochy i przyczynia się do opóźnienia, całkowitego braku lub występowania cichej rui po odsadzeniu prosiąt. Dlatego należy znacznie staranniej obserwować objawy rui oraz poświęcić więcej czasu na krycie czy inseminację.
Świnie bardzo szybko się przegrzewają
Stres cieplny obniża wskaźnik zapłodnień i doprowadza do przerwania wczesnej, a nawet zaawansowanej ciąży u loch. Zakłóca zagnieżdżenie zarodków i obniża ich przeżywalność.
Wczesna śmierć zarodka (pomiędzy 11. a 20. dniem po inseminacji) powoduje u loch i loszek albo ciążę urojoną, albo dłuższy okres bez rui. Jesienią odnotowujemy więc drastyczne obniżenie wskaźnika wyproszeń. Od maja do października z kolei liczba urodzonych i odchowanych prosiąt spada często o 5–10% w porównaniu ze średnią uzyskiwaną w czasie chłodniejszych pór roku (od listopada do kwietnia). Latem lochy też częściej padają. Mniejsza liczba uzyskanych prosiąt wynika przede wszystkim z tego, że lochy prośne i karmiące zjadają mniej paszy, aniżeli wynikałoby to z zapotrzebowania ich organizmu. Wykazano, że już w temperaturze 28°C pobranie paszy przez lochy spada o 40%, a to odbija się na ich mleczności.
Jak wysokie temperatury wpływają na wyniki reprodukcyjne knurów?
W czasie upałów u knurów obserwuje się osłabienie popędu płciowego oraz pogorszenie jakości plemników. Jeśli knur przez 2 tygodnie przebywa w temperaturze powyżej 26°C, zaczyna wytwarzać nasienie gorszej jakości.
Zmiany w budowie morfologicznej plemników powodują, że zwiększa się liczba samic powtarzających ruje, mioty są mniej liczne i występują poronienia. Wzrost temperatury powyżej 29°C wywołuje pogorszenie jakości ejakulatu na 4–6, a nawet 12 tygodni. Nawet kilkudniowe wysokie temperatury mogą negatywnie wpłynąć na jakość wyprodukowanych plemników. Zdarza się, że niektóre osobniki trzeba po upalnym lecie wyeliminować z dalszego użytkowania. Szczególnie niebezpieczne jest połączenie wpływu kilkudniowych bardzo wysokich temperatur z wysoką wilgotnością powietrza.
Które witaminy dla świń są dobre na upał?
W celu zapobiegania pogorszeniu wskaźników rozrodu w okresach intensywnych upałów można stosować w formie dodatku do paszy witaminę C (w ilości 1 g na sztukę).
W celu poprawienia skuteczności krycia na 7–8 dni przed odsadzeniem prosiąt można podawać maciorom także witaminę E i selen.
Również natłuszczanie pasz dla świń jest ważne. Wpływa bowiem na poprawę smakowitości mieszanki oraz wzrost przyswajalności niektórych witamin. Natłuszczonej paszy świnie będą pobierały mniej, ale będzie ona miała zdecydowanie większą koncentrację energii. Dodatek tłuszczu dla loch w trakcie laktacji poprawia nie tylko odchów prosiąt – lochy otrzymujące mieszankę wzbogaconą olejami wcześniej wchodzą w ruję po odsadzeniu. Natłuszczanie (zwiększenie koncentracji energii) wymaga zwiększenia zawartości białka, a w szczególności aminokwasów egzogennych.
Dominika Stancelewska
