Strategia wyboru odpowiedniej mieszanki
Mieszanki międzygatunkowe zbóż wyżej i stabilniej będą plonowały w latach posusznych, z okresowymi niedoborami wody. Jeżeli mamy jednak dobre gleby, w dobrej kulturze, zasobne w wodę i składniki pokarmowe i o uregulowanym odczynie pH – lepsze rezultaty może dać uprawa dobrej odmiany jednego gatunku. Plon taki można będzie ponadto sprzedać w lepszej cenie (ziarno jakościowe) niż ziarno mieszanki (w założeniu paszowe).

- Jęczmień + owies – standard wśród mieszanek i jednocześnie wiernie i stabilnie plonująca kompozycja
Mieszanka powinna składać się z dwóch gatunków
Pamiętajmy komponując własną mieszankę, że gatunek bardziej agresywny zawsze dominuje i po zbiorze plonu udział ziarna tego gatunku może być znacznie większy niż oczekujemy. Mieszanka powinna składać się z dwóch gatunków, a jeśli ma być to mieszanka złożona z trzech gatunków, minimalny udział każdego komponentu powinien wynosić 25%, a podstawą takiej mieszanki zawsze powinien być owies.
Co najmniej jeden gatunek użyty w mieszance powinien mieć wymagania odpowiadające stanowisku, warunkom glebowym i wodnym. Na najsłabszych glebach, w gospodarstwach, gdzie zmianowanie jest wadliwe i występuje duży udział zbóż w strukturze zasiewów, ze względów fitosanitarnych w mieszance powinien występować owies w ilości co najmniej 35% mieszanki siewnej. Gatunek użyty w mieszance i najlepiej plonujący na danym stanowisku powinien stanowić minimum 50% jej składu, ale nie więcej niż 75%.
Kompleks glebowy |
Warianty mieszanek (wysiew ziarna w kg/ha) |
Pszenny dobry |
jęczmień oplewiony (63–68) + pszenica (117–123) |
jęczmień nagoziarnisty (68–72) + pszenica (118–125) |
|
jęczmień oplewiony (40–42) + pszenica (73–76) + owies oplewiony (56–59) |
|
Żytni bardzo dobry i zbożowo-pastewny mocny |
jęczmień oplewiony (66–70) + pszenica (120–126) |
jęczmień nagoziarnisty (72–75) + pszenica (122–127) |
|
jęczmień oplewiony (42–44) + pszenica (78–82) + owies nagoziarnisty (54–58) |
|
jęczmień oplewiony (42–45) + pszenica (76–78) + owies oplewiony (58–62) |
|
pszenica (118–123) + owies oplewiony (96–100) |
|
Żytni dobry i pszenny wadliwy |
jęczmień oplewiony (66–70) + owies nagoziarnisty (88–92) |
jęczmień oplewiony (68–72) + owies oplewiony (95–100) |
|
jęczmień oplewiony (45–47) + owies nagoziarnisty (56–60) + pszenżyto (80–83) |
|
Żytni słaby i zbożowo-pastewny słaby |
jęczmień oplewiony (69–73) + owies nagoziarnisty (90–95) |
jęczmień oplewiony (74–77) + owies oplewiony (101–105) |
|
jęczmień oplewiony (47–50) + owies nagoziarnisty (58–63) + pszenżyto (84–87) |
|
jęczmień oplewiony (47–50) + owies oplewiony (64–68) + pszenżyto (84–87) |
- Tabela 1. Normy wysiewu zbóż w kg/ha w mieszankach zbożowych (Źródło: „Metodyka integrowanej ochrony mieszanek zbożowych)
Ważną rolę plonotwórczą mieszanek spełnia nawożenie
Ważną rolę plonotwórczą spełnia w agrotechnice mieszanek zbożowych nawożenie. W przypadku fosforu i potasu dawki zawsze powinny wynikać z zasobności gleb w te składniki. Biorąc pod uwagę to, że pod mieszanki przeznacza się zwykle gorsze stanowiska, powinniśmy na 1 ha zastosować do 60 kg P2O5 i do 80 kg K2O. Dawka azotu nie powinna być wyższa niż 80 kg N/ha. Za optymalne i efektywne dawki azotu w przypadku mieszanek uznaje się dawki w przedziale 50–70 kg N/ha. Przy czym 60% tej dawki najlepiej jest zastosować przed siewem i resztę w fazie strzelania w źdźbło.
Mieszanka owsa z pszenżytem może dać najwyższy plon
r e k l a m a
Biorąc pod uwagę te dwa swoiste rankingi, mieszanką, która daje wysokie plony i charakteryzuje się zarazem stabilnością plonowania w latach jest owies z pszenżytem. Wadą tego połączenia jest najpóźniejszy ze wszystkich kombinacji termin zbioru. Pamiętajmy jednak, że na stanowisku, na którym problemem jest owies głuchy wykluczyć należy niestety uprawę mieszanek zbożowych z udziałem owsa.

- Pod mieszanki zbożowe rolnicy przeznaczają najczęściej gorsze, mozaikowate stanowiska. A jeżeli tak, to w każdej, zwłaszcza trzyskładnikowej powinien być fitosanitarny owies. Jedyne przeciwskazanie to uprawa na stanowiskach, gdzie zadomowił się owies głuchy
Wady i zalety zbożowych komponentów
- Owies jest najlepszym komponentem w mieszankach na najsłabszych, lekko kwaśnych glebach. Jest ważnym komponentem mieszanek w każdej kombinacji, ale najlepsze warunki wzrostu znajduje przy boku pszenicy – wtedy wykształca dorodniejsze wiechy i ziarno, niż w siewie czystym. W mieszankach z jęczmieniem ustępuje temu gatunkowi – wykształca mniejsze wiechy, ale ziarno dorodniejsze niż w siewie czystym. W sąsiedztwie pszenżyta rośnie dobrze. W warunkach posusznych zawsze ustępuje roślinie towarzyszącej, co wynika z dużego apetytu owsa na wodę.
- Pszenica jara ma niestety największe wymagania glebowe i pokarmowe ze zbóż jarych i dlatego jest komponentem mieszanek o najmniejszym znaczeniu praktycznym. Na glebach średnich można ją uprawiać w mieszance z pszenżytem. Dobrym partnerem jest oczywiście owies, ale pszenica przy jego sąsiedztwie wykształca mniejsze kłosy niż w siewie czystym. Pszenica najgorzej znosi partnerstwo jęczmienia – przegrywa rywalizację o wodę i przestrzeń życiową. Taka mieszanka jest też wadliwa ze względów fitosanitarnych (choroby płodozmianowe).
- Pszenżyto jare dobrze rośnie i plonuje w mieszankach zbożowych. Podstawową wadą tego gatunku jest późne dojrzewanie. Najlepiej uprawiać jest pszenżyto z owsem i pszenicą. Połączenie z jęczmieniem jest dobre, ale bardzo ryzykowne (jęczmień dojrzewa najszybciej ze zbóż jarych, pszenżyto najpóźniej). Decydując się na taki wariant należałoby wybrać najpóźniejsze odmiany jęczmienia i najwcześniej dojrzewające odmiany pszenżyta.
O TYM WARTO PAMIĘTAĆ

Ten produkt może Ciebie zainteresować
Czapka z daszkiem – Tygodnik Poradnik Rolniczy

- Podobnie jak w przypadku uprawy zbóż w czystym siewie, komponentami mieszanek zbożowych powinno być ziarno kwalifikowane dobrych odmian, oczyszczone, odpylone i zaprawione przed wysiewem.
- Mieszanka powinna składać się z dwóch gatunków, a jeśli ma być to mieszanka złożona z trzech gatunków, minimalny udział każdego komponentu powinien wynosić 25%, a podstawą takiej mieszanki powinien być owies.
- Co najmniej jeden gatunek użyty w mieszance powinien mieć wymagania odpowiadające stanowisku, warunkom glebowym i wodnym.
- Na najsłabszych glebach, w gospodarstwach gdzie zmianowanie jest wadliwe i występuje duży udział zbóż w strukturze zasiewów, ze względów fitosanitarnych w mieszance powinien występować owies w ilości co najmniej 35% mieszanki siewnej (pod warunkiem, że stanowisko jest wolne od owsa głuchego).
- Gatunek użyty w mieszance i najlepiej plonujący na danym stanowisku powinien stanowić minimum 50% jej składu, ale nie więcej niż 75%.
- Do opóźnionego siewu najlepiej jest użyć mieszanki jęczmienia z owsem, przy czym udział jęczmienia powinien wynosić 60 do 75% (im późniejszy siew, tym więcej jęczmienia).
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski