Kiedy zacząć zbiór ziarna kukurydzy do zakiszenia w rękawie?
Dlatego też w przypadku kukurydzy przeznaczanej na cele paszowe bardzo dobrym rozwiązaniem wydaje się zakiszanie śrutowanego lub gniecionego ziarna. Zbiór ziarna kukurydzy do zakiszenia można rozpocząć już dwa tygodnie przed planowanym jego dosuszaniem. Zawiera wtedy około 65 % suchej masy. Takie ziarno przed zakiszeniem należy rozdrobnić w celu zniszczenia otoczki szklistej ziarniaków oraz po to, by uwolnić zawartą w nich skrobię. W zależności od procentu suchej masy, wskazane jest gniecenie (poniżej 70% s.m.) lub mielenie (powyżej 70% s.m.). Przygotowane w taki sposób ziarno najlepiej zakiszać w rękawie foliowym. Ta metoda zmniejsza straty drogiego surowca kiszonkarskiego do minimum, a dodatkowo zapewnia bardzo dobrą jakość paszy.
Jakie ziarno najlepiej się zakisi w rękawie?
Ziarno kukurydzy najlepiej zakiszać, gdy jego wilgotność waha się w granicach 35–38%. Zbyt niska lub zbyt wysoka wilgotność zakiszanej paszy może skutkować pogorszeniem jej trwałości. W praktyce, zbiór ziarna kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę przeprowadza się, gdy ziarniaki znajdują się w fazie tzw. czarnej plamki. Tak jak w przypadku kiszonki z całych roślin, nie jest konieczne stosowanie konserwantów, jednak zastosowanie ich zwiększa stabilność tlenową.
Dla bydła najbardziej odpowiednią formą zakiszanego ziarna jest ziarno gniecione, ponieważ jest wolniej rozkładane w żwaczu, co powoduje, że duża część skrobi dostaje się do jelita cienkiego i tam zostaje strawiona. Przyczynia się to do lepszego wykorzystania energii przez zwierzęta.
Oprócz kosztownego kiszenia ziarna kukurydzy w rękawie, można też przeprowadzić jego konserwację w silosach betonowych lub pryzmach, ale wtedy straty zakiszanego materiału są większe. Pryzmę należy dokładnie ugnieść (np. przy wykorzystaniu opon) oraz okryć folią. Umożliwia to wystąpienie warunków beztlenowych, które ograniczają rozwój niepożądanych mikroorganizmów. Przy kiszeniu na pryzmie lub w silosie większego znaczenia nabiera wilgotność, gdyż zbyt wysoka zawartość suchej masy w ziarnie powoduje niewystarczające ugniecenie materiału, wskutek czego uniemożliwione jest uzyskanie warunków beztlenowych oraz następuje rozwój niepożądanych mikroorganizmów. Nadmierna zawartość wody w ziarnie sprzyja zaś zagrzewaniu się kiszonki oraz występowaniu pleśni.
Dlaczego warto żywić krowy mleczne kiszonym ziarnem kukurydzy?
W żywieniu przeżuwaczy kiszone ziarno kukurydzy zapewnia podaż skrobi zarówno tej ulegającej rozkładowi w żwaczu, niezbędnej do syntezy białka mikrobiologicznego, jak również skrobi przechodzącej przez przedżołądki do jelita cienkiego, tzw. by pass lub chronionej. Jest to cenne źródło energii szczególnie w stadach o bardzo dużej wydajności mlecznej, w których mogą występować krowy o ujemnym bilansie energii po wycieleniu. Dzięki temu można powiedzieć, że skarmianie kiszonego ziarna kukurydzy zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia ketozy, ale także i kwasicy żwacza, bo stosunkowo duża część jej skrobi, w porównaniu z tradycyjnie stosowanymi zbożami, jest trawiona dopiero w jelicie cienkim.
Ze względu na ograniczony rozkład skrobi w żwaczu, sama pasza nie zmniejsza drastycznie odczynu pH żwacza i właśnie dzięki temu zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia kwasicy metabolicznej. Krowa w szczycie laktacji może otrzymać w dawce dziennej 8–10 kg kiszonego ziarna kukurydzy. Energia zawarta w 1 kg takiej paszy wynosi około 0,85 JPM (jednostka paszowa produkcji mleka). Taka ilość pokrywa potrzeby produkcyjne prawie 2 litrów mleka krowiego o zawartości tłuszczu 4%. W kiszonym ziarnie kukurydzy wśród frakcji włókna przeważa neutralne włókno detergentowe (NDF), które ma bezpośredni wpływ na smakowitość tej paszy.
Andrzej Rutkowski
Zdjęcia: Andrzej Rutkowski
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 34/2022 na str. 47. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
