StoryEditorWiadomości rolnicze

Dlaczego spada białko

12.06.2014., 12:06h
  W okresie letnim producenci mleka skarżą się na (obserwowany szczególnie w czasie wysokich temperatur) spadek zawartości białka w mleku, co oczywiście przekłada się na cenę w skupie. Dlaczego tak się dzieje? Jedną z głównych przyczyn takiego stanu może być stres cieplny spowodowany wysoką temperaturą powietrza i niską jego wilgotnością. Na przegrzanie zwierzęta reagują spadkiem wydajności i obniżeniem procentowej zawartości białka i tłuszczu w mleku. 

Gdy latem, przy żywieniu stada stałymi dawkami pokarmowymi zaobserwujemy niepokojący nas spadek zawartości białka w mleku musimy przede wszystkim dołożyć wszelkich starań, by ograniczyć ryzyko występowania stresu cieplnego. Jak to zrobić? O tym piszemy w bieżącym numerze na stronie VI. Trzeba jednak wiedzieć, że zawartość białka w mleku jest cechą w dużym stopniu uzależnioną od czynników genetycznych. W 50–60% cecha ta zależy od czynników środowiskowych, takich jak: żywienie, pora roku, wiek krowy czy stadium laktacji – wraz ze zmniejszaniem się wydajności mleka wzrasta w nim zawartość białka. 

Należy także pamiętać, że zawartość białka dla krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej kształtuje się zwykle na poziomie 3,0–3,5% i z tego względu nie powinniśmy oczekiwać znacznego wzrostu zawartości tego parametru w mleku. Zazwyczaj mieści się on w zakresie 0,1–0,2% (do 0,5%). 

Do głównych czynników żywieniowych mających wpływ na poziom białka w mleku należą:

  • koncentracja energii w dawce pokarmowej,
  • stosunek pasz objętościowych do treściwych,
  • udział w dawce pasz białkowych, 
  • dodatek aminokwasów chronionych (głównie metioniny i lizyny).

Podstawową i najczęściej spotykaną przyczyną niskiej zawartości białka w mleku jest niedobór energii w dawce pokarmowej (lub niskie jej pobranie). Jeśli żwacz dysponuje dostateczną ilością energii z paszy, dzięki czemu tworzy się w nim wiele białka bakteryjnego, to wykorzystane jest ono później do tworzenia białka mleka. Wyraźnie widać tu wzajemne powiązania między ilością białka a ilością energii w paszy. Szczególną uwagę należy zwrócić na pierwsze 100–120 dni laktacji. Obserwowany wówczas spadek procentowej zawartości białka poniżej 3,0 wynika przede wszystkim z: niewystarczającej dawki paszy treściwej, nadmiernej zawartości węglowodanów strukturalnych (zbyt duży udział słomy, kiszonki z późno zebranych traw, kiszonki z całych roślin zbożowych z niedoboru w dawce skrobi trudno rozkładanej w żwaczu, a dostępnej w jelicie cienkim (np. suszone ziarno kukurydzy) oraz nieumiejętnego stosowania dodatki tłuszczu, szczególnie niechronionego (pełnotłustych nasion rzepaku, soi, oleju roślinnego).

Najpopularniejszym sposobem zwiększenia zawartości białka w mleku jest zwiększenie koncentracji energii w dawce pokarmowej. Ale... z drugiej strony, nieprawidłowe żywienie może w znaczącym stopniu zmniejszyć zawartość białka w mleku, nawet do 0,3–0,5%.

Najprostszym sposobem zwiększenia pobrania energii jest wzrost udziału w dawce energetycznych pasz treściwych np. śrut zbożowych. O wartości energetycznej dawki decyduje także wartość energetyczna pasz objętościowych. 

Wzrost zawartości białka w mleku można również uzyskać poprzez zwiększenie ilości białka spożytego przez krowę. Reakcję takową stwierdza się jedynie wtedy, gdy zwiększa się zawartość białka ogólnego w dawce z 9 do 14% w suchej masie. Reakcje krów na dalszy wzrost zawartości białka w mleku są już bardzo niewielkie. Zwiększenie koncentracji białka w dawce z 17 do 18% nie ma już wpływu na zawartość białka w mleku. Innym sposobem zwiększenia zawartości białka w mleku jest bilansowanie ilości aminokwasów wchłanianych w jelicie. Dla większości dawek pokarmowych metionina i lizyna są głównymi aminokwasami ograniczającymi dla syntezy białka mleka. Wykazano, że przy skarmianiu dawek, których podstawową paszą objętościową jest kiszonka z kukurydzy, uzupełniana poekstrakcyjną śrutą sojową, zawartość białka w mleku oraz dzienna wydajność białka mogą zostać zwiększone przez dostarczenie metioniny. Stosowanie aminokwasów chronionych jest dużo bardziej efektywne niż białek chronionych.

 

Beata Dąbrowska

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
15. grudzień 2024 00:15