Koszty odchowu jałówek – dlaczego czas ma znaczenie?
Dlaczego? Bo im więcej energii potrzebują na swój rozwój fizyczny w okresie laktacji, tym mniej energii pozostaje na produkcję mleka. Stąd też, jak najbardziej zalecana jest kontrola masy ciała młodych zwierząt. Jałówki rasy hf osiągają dojrzałość płciową w wieku 6–9 miesięcy. Najważniejsza dla hodowcy jest jednak dojrzałość rozpłodowa, determinowana rozwojem somatycznym, czyli: masą ciała, wiekiem, wysokością w kłębie, kondycją i ogólnym stanem zdrowia.
Pierwsza inseminacja jałówki – ile powinna ważyć?
Powszechnie uznaje się, że waga 400 kg lub wiek 15 miesięcy są wytycznymi dla pierwszej inseminacji jałówek rasy hf. Wielu ekspertów rekomenduje jednak, by ustalić wartości docelowe, które odpowiadają potrzebom konkretnego stada. Za punkt wyjściowy powinny służyć dorosłe krowy w stadzie. W zależności od stada ciężar krów może być bowiem bardzo zróżnicowany, dlatego wytyczne dotyczą konkretnego stada. I tak waga docelowa jałówki (obliczona na podstawie masy ciała dorosłych krów) powinna wynosić 55% masy ciała dorosłej krowy przy pierwszej inseminacji oraz 82% masy ciała dorosłej krowy po pierwszym wycieleniu. Na przykład, jeżeli dorosłe krowy w stadzie ważą średnio 700 kg, to jałówki z tego stada inseminujemy pierwszy raz, gdy osiągną wagę ok. 385 kg. Ale jeśli waga dorosłych krów wynosi np. 750 kg, jałówki powinny być inseminowane po osiągnięciu 413 kg.
Wysokość w kłębie – kluczowy parametr do krycia jałówek
Istotną informacją decydującą o pierwszym kryciu jest również wysokość w kłębie. Przyjmuje się, że minimalna wartość, przy której można kryć jałówkę wynosi 128 cm, przy czym wartością optymalną jest 130 cm w kłębie. Tak wyrośnięta jałówka jako pierwiastka będzie w stanie osiągnąć wysokość zgodną ze wzorcem rasowym, czyli 143–148 cm.
Zbyt wcześnie czy za późno? Skutki błędnego krycia jałówek
Im wcześniej młode bydło osiągnie docelową masę ciała, tym krótszy i odpowiednio tańszy będzie okres odchowu. Jeżeli jałówki zacielimy przed osiągnięciem docelowej masy ciała, będą musiały to później nadrobić, co przełoży się na spadek wydajności mlecznej, jak też niskie parametry mleka. Pamiętać należy również, że zbyt wczesny wiek pierwszego wycielenia skutkuje wzrostem ryzyka wystąpienia komplikacji porodowych oraz urodzenia martwego cielęcia wraz z obniżaniem wieku pierwszego wycielenia rośnie ryzyko urodzenia martwego cielęcia. I na koniec ważna informacja – zacielone po raz pierwszy w odpowiednim czasie jałówki, jako pierwiastki powinny osiągnąć około 80% wydajności starszych krów w stadzie.
Beata Dąbrowska
