Czy rodzice, przekazując gospodarstwo jednemu z dzieci, muszą spłacić inne?

Rodzice Pani mają prawo dysponować swoim majątkiem w dowolny sposób. Mogą zatem przekazać go jednemu z dzieci. W związku z tym nie powstaje obowiązek spłaty pozostałych dzieci ani po stronie rodziców, ani po stronie brata, któremu zostanie przekazane gospodarstwo. Taki obowiązek rodzice mogą (ale nie muszą) nałożyć na brata w umowie, na podstawie której zostanie przekazane gospodarstwo.

Po śmierci rodziców brat może być zobowiązany do wypłaty Pani i drugiemu bratu zachowku, ale tylko wówczas, jeżeli gospodarstwo zostało mu przekazane umową darowizny. Wynika to z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących dziedziczenia. Zgodnie z art. 991 k.c., zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się zachowek. Instytucja ta ma zastosowanie przede wszystkim wówczas, gdy zmarły pozostawił testament, w którym swój majątek zapisał jednej lub kilku wybranym osobom. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by przypadał uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni. W innych zaś wypadkach zachowek, to połowa wartości tego udziału.

Art. 993 k.c. przewiduje, że do spadku dolicza się darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty licząc wstecz od otwarcia spadku.