Rolnicy najbardziej zagrożeni skrajnym ubóstwem
Jest lepiej, ale nie wszystkim. Z najnowszych danych GUS wynika, że w 2024 roku zasięg zagrożenia ubóstwem skrajnym spadł (z 6,6% do 5,2% w porównaniu z 2023 rokiem). To dobra wiadomość, ale… No właśnie, otóż nie wszędzie sytuacja wygląda tak samo. Wiele grup społecznych nadal żyje poniżej minimum egzystencji, a wśród nich niezmiennie rolnicy.
Wyjaśnijmy jeszcze, że zagrożenie ubóstwem skrajnym oznacza, że wydatki gospodarstwa domowego są tak niskie, że nie wystarczają nawet na podstawowe potrzeby rodziny. Konsumpcja na tym poziomie nie tylko utrudnia codzienne życie, ale i staje się realnym zagrożeniem dla zdrowia.
Rolnicy są najbardziej narażeni na biedę
GUS jasno pokazuje, że rolnicy są w najtrudniejszej sytuacji. W 2024 roku aż 11,4% mieszkańców gospodarstw rolnych żyło poniżej progu ubóstwa skrajnego. Tuż za nimi znalazły się osoby, które utrzymują się z innych, niezarobkowych źródeł (10,8%). Dla porównania, grupami najmniej zagrożonymi ubóstwem skrajnym, były osoby z gospodarstw domowych, których główne źródło dochodu stanowiła praca na własny rachunek (4,5%) oraz pracowników (4,7%).
Wieś jest zagrożona bardziej niż miasto
Zasięg ubóstwa skrajnego na wsi jest prawie trzy razy wyższy niż w miastach. Na wsi ubóstwo skrajne dotyka 8,8% mieszkańców. Dla porównania, w miastach to tylko 2,7%. Wśród mieszkańców wsi, częściej ubóstwa skrajnego doświadczano na pozaaglomeracyjnych obszarach wiejskich (10,2%) niż aglomeracyjnych obszarach wiejskich (4,3%).
Duże rodziny to większe ryzyko biedy
Im więcej dzieci w gospodarstwie, tym większe ryzyko, że rodzina popadnie w ubóstwo skrajne. Ale najwyższy wskaźnik (7,3%) notuje się w gospodarstwach wielopokoleniowych, czyli takich, gdzie oprócz rodziców i dzieci żyją jeszcze inne osoby na utrzymaniu.
Wykształcenie odgrywa rolę
Edukacja to jak tarcza ochronna przed biedą. W gospodarstwach domowych, gdzie osoba odniesienia, czyli główny ankietowany, ma wykształcenie wyższe, ubóstwo skrajne dotyka jedynie 2,2% osób. Natomiast w rodzinach z wykształceniem zasadniczym zawodowym to aż 8,3%. Najgorzej jednak jest tam, gdzie głowa rodziny ma wykształcenie co najwyżej gimnazjalne (10,8%).
Niepełnosprawni i mężczyźni bardziej narażeni
W gospodarstwach, gdzie zamieszkuje osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności, ubóstwo skrajne osiągało 7%, podczas gdy w pozostałych rodzinach to tylko 4,8%. Ciekawostką jest też różnica między płciami. Otóż mężczyźni częściej żyją poniżej minimum egzystencji aniżeli kobiety.
Gdzie rolnikom najgorzej, a gdzie najlepiej?
Najbardziej zagrożony ubóstwem skrajnym jest makroregion centralny. Najmniej problem dotyczy południowo-zachodniej Polski.
źródło: na podstawie danych GUS
opracowała: Agnieszka Sawicka
