Opaski filcowe z dobroczynkiem gruszowym do zwalczania różnych gatunków przędziorków i szpecieli.
StoryEditorUprawa

Mały dobroczynek skuteczny w walce ze szpecielami i przędziorkami

26.01.2025., 12:00h

To nasz sprzymierzeniec, i to bardzo skuteczny, w walce ze szpecielami i przędziorkami. Warto zauważyć, że im intensywniej zwalczamy przędziorki i szpeciele sięgając po środki chemiczne, tym łatwiej tworzą się rasy odporne na stosowane preparaty. W efekcie problem zamiast zanikać – narasta.

Przędziorki i szpeciele - jakie uszkodzenia powodują?

Przędziorki i szpeciele są mikroskopijnej wielkości pajęczakami. Te wszechobecne szkodniki można spotkać na każdym drzewie, krzewie czy roślinie zielnej. W sadach jabłoniowych występuje np. przędziorek owocowiec, który swoim żerowaniem prowadzi do bielenia blaszek liściowych i ich zasychania, a przy licznym jego wystąpieniu w kolejnym roku zauważalny staje się spadek plonu owoców. Ofiarą pajęczaków, w tym przypadku przędziorka chmielowca, padają także rośliny ozdobne np. róże, astry, a z warzyw fasola, papryka czy ogórki. Oprócz plamek na blaszce liściowej widoczna bywa siateczka pajęczyny. Niewidoczne gołym okiem szpeciele również powodują wiele uszkodzeń. Np. pordzewiacz jabłoniowy żyje na powierzchni roślin a jego żerowanie prowadzi do brązowienia, srebrzenia lub pofałdowania blaszek liściowych a inne pobierając pokarm powodują wzrost tkanek: galasy czy wyrośla jak na liściach orzechów włoskich na skutek żerowania pilśniowca orzechowca.

Co to jest dobroczynek i jakie gatunki wyróżniamy?

Dobroczynek jest drapieżnym roztoczem i naturalnym wrogiem przędziorków, szpecieli, mszyc, chrabąszczy i ich larw oraz mączlików. Dobroczynki (maleńkie roztocza o wielkości ok. 0,5 mm) to grupa drapieżników ściśle powiązana z roślinami i można je spotkać praktycznie wszędzie, na każdym drzewie czy krzewie. W entymologii nazwane zostały ochroniarzami roślin. Dobroczynki różnią się wielkością, wyglądem i miejscem, gdzie mogą występować. Jedną grupę stanowią dobroczynki zasiedlające gładkie blaszki liściowe, drugą zasiedlające liście pokryte kutnerem. Mamy szczególnie skutecznego dobroczynka gruszowego, który zasiedla liście o gładkiej blaszce. Dobroczynek szklarniowy żywi się przędziorkami, które atakują np. pomidory, paprykę czy ogórki i to nie tylko uprawiane pod szkłem. Dobroczynek wielożerny poluje na wiele różnych szkodliwych roztoczy w różnych uprawach, w tym na przędziorki, wciornastki, roztocza karaczanowate. Dobroczynek kalifornijski jest skutecznym drapieżnikiem, który poluje na przędziorki oraz karaczanowate. Przykładem dobroczynka zasiedlającego liście pokryte kutnerem jest m.in. dobroczynek lipowy.

Dobroczynki skuteczne w walce z przędziorkami, szpecielami i wciornastkami

Gdy temperatura wiosną osiąga poziom 10 stopni, dobroczynki wychodzą z zimowej kryjówki i rozpoczynają żerowanie wysysając ciało przędziorków, szpecieli, wciornastków i innych szkodników roślin. Jako przykład można podać, że jedna samica dobroczynka zniszczy około 8 przędziorków w ciągu dnia a 550 w ciągu swojego życia. Jeśli chodzi o szpeciele to ich liczba dochodzi do 300 dziennie, czyli kilka tysięcy w swoim życiu. Dobroczynki dają 4 pokolenia w sezonie a zimują zapłodnione samice podobnie jak przędziorki w szczelinach kory. Są to na tyle sprytne roztocza, że zaczynają żerować na przędziorku nim ten zdąży zaszkodzić roślinie.

O wysokiej skuteczności dobroczynków decyduje szybkie poruszanie się po liściach. Drugim aspektem jest ulubiony pokarm, który stanowią jaja i larwy roślinożernych roztoczy, bo odżywiające się nimi dobroczynki nie pozwalają na rozwój potomstwa. Jako ciekawostkę warto dodać, że rośliny same wysyłają sygnały dobroczynkom, że są zaatakowane przez szkodniki. Wg naukowców, pewne struktury na liściach, czyli kępki włosków, kieszonki w miejscach połączenia nerwów czy uwypuklenia między żyłką liścia a blaszką, służą do wabienia dobroczynków przez rośliny. Wszystkie te sygnały dobroczynki nauczyły się odczytywać i z nich korzystają.

Jak zasiedlić dobroczynki we własnym ogrodzie?

Chcąc zasiedlić dobroczynki we własnym ogrodzie, warto poszukać ich w okolicach na klonach, lipach, grabach, jabłoniach lub jasnocie, kukliku czy pokrzywie. Warto mieć przy sobie lupę, bo gołym okiem trudno je wypatrzyć. Zebrane liście z dobroczynkami wiążemy za ogonki i wkładamy do torebki foliowej (mogą tam przebywać do 3 dni) a następnie pęczki umieszczamy w miejscu żerowania szkodników. Można również nabyć filcowe opaski z zimującymi samicami dobroczynka gruszowca, które zawieszamy w sadach na drzewach owocowych, na których żeruje przędziorek owocowiec. Bardzo ważne jest, by zawieszki umieścić wczesną wiosną, przy pierwszym ociepleniu.

image
Dobroczynki można znaleźć na wielu dziko rosnących roślinach. Można również je nabyć w formie zasiedlonych filcowych zawieszek lub opasek
FOTO: Małgorzata Wyrzykowska

Przeczytaj również:

image
Szkodniki
Szpeciele – groźne szkodniki roślin

Małgorzata Wyrzykowska

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
12. luty 2025 01:45