Nowe choroby buraka cukrowego. Rolnicy powinni być czujni

SBR i RTD - choroby buraka cukrowego

Syndrom niskiej zawartości cukru lub inaczej syndrom nagłego zamierania buraka (SBR – Syndrome Basses Richesses) to choroba buraków znana od ponad 20 lat, za sprawcę której uważa się proteobakterię Candidatus Arsenophonus phytopathogenicus i jako patogen drugorzędny, fitoplazmę Candidatus Phytoplasma solani. O chorobie IOR – PIB informował już w komunikacie rok temu.

Natomiast choroba korzenia gumowego, zwana też jako kauczukowe buraki (RTD – Rubbery Taproot Disease) jest powodowana tylko przez fitoplazmę Candidatus Phytoplasma solani.

Zobacz też: Zebrali ponad 100 ton buraków z hektara. Radość psuje groźny szkodnik

Objawy SBR i RTD

Syndrom niskiej zawartości cukru (SBR) objawia się przez:

• żółknięcie liści, nieprawidłowy odrost liści (liście lancetowate),
• brązowawe przebarwienie wiązek przewodzących w korzeniach,
• zmniejszoną zawartość cukru (do 50%),
• zmniejszony plon korzeni (do 30%),
• nagłe więdnięcie i zamieranie roślin,
• skrócenie liści i deformacja rośliny.

Objawy kauczukowych buraków (RTD) wg opisu IOR to:

• żółknięcie starszych liści,
• więdnięcie, martwica i obumieranie liści (nieprawidłowy odrost liści),
• zmniejszenie plonu korzeni,
• wtórne infekcje np. grzybem Macrophomina phaseolina będącym sprawcą węglowej zgnilizny korzeni,
• zwiększona transpiracja liści,
• gumowacenie korzeni i ich gnicie.

Co przenosi SBR i RTD?

Wektorami SBR i RTD przenoszącymi mikroorganizmy powodujące obie choroby są pluskwiaki z rodziny szrońcowatych (Cixiidae). Udowodniono, że szroniec zajączek, nazywany też cykadą trzcinową (Pentastiridius leporinus), jest jednym z najefektywniejszych wektorów tych patogenów i występuje w Polsce. Do monitorowania szkodników przydatne są tablice lepowe, ale Identyfikacja konkretnego gatunku jest trudna i wymaga wiedzy eksperckiej.

Jak zwalczać SBR i RTD?

Zwalczanie wektorów jest jedną z najważniejszych metod ograniczania SBR i RTD. Do zwalczania szrońca zajączka zarejestrowane są insektycydy na bazie acetamiprydu. Pomocną w ograniczaniu rozprzestrzeniania wektorów i chorób będzie stosowanie odpowiedniej agrotechniki (mechaniczne niszczenie larw) zwalczanie chwastów, zmiana płodozmianu, używanie nasion certyfikowanych wolnych od infekcji. Ważne jest unikanie uprawy buraka po roślinach, które mogą być rezerwuarem fitoplazmy (pomidor, ziemniak, chwasty psiankowate) oraz unikanie uprawy buraka po pszenicy ozimej.

Jakie straty w uprawie buraka cukrowego powoduje SBR i RTD?

Choroby powodują duże straty w uprawach buraka cukrowego w różnych regionach Europy. Choć w Polsce nie notowano jeszcze strat, to jest to kwestią czasu, bo zmiany klimatyczne sprzyjają wektorom tych chorób. Analizując dane literatury można zauważyć, że z roku na rok obszary zajęte przez SBR i RTD znajdują się coraz bliżej granicy zachodniej Polski.

Zagrożenia są blisko i biorąc pod uwagę opisane objawy warto przyjrzeć się plantacjom buraka cukrowego. Co robić, jeżeli znajdziemy takie podejrzane rośliny o występowanie choroby SBR lub RTD. IOR – PIB informuje, że można, a nawet trzeba, przesłać je do zbadania, do Kliniki Chorób Roślin, należącej do Instytutu.

Marek Kalinowski