Terminy aplikacji nawozów zawierających azot są ściśle określone. Rolnicy muszą ich przestrzegać, podobnie jak innych wymogów określonych w programie azotanowym.
Terminy nawożenia nawozami naturalnymi stałymi
Jak przypomina rolnikom ministerstwo rolnictwa, graniczny termin stosowania nawozów naturalnych stałych (rozumianych jako obornik – mieszanina kału i moczu zwierząt wraz ze ściółką, w szczególności słomą, trocinami lub korą oraz pomiot ptasi – odchody drobiu z bezściołowego systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich) to:
- 31 października na gruntach ornych;
- 30 listopada trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych.
Kiedy rolnik może wywozić na pole gnojowicę?
Natomiast graniczny termin stosowania nawozów azotowych mineralnych i nawozów naturalnych płynnych (rozumianych jako gnojowica – mieszanina kału i moczu zwierząt z domieszką wody oraz gnojówka – odciek z obornika (przefermentowany mocz zwierząt) to:
- 20 października (dla niektórych gmin 15 października albo 25 października) na gruntach ornych;
- 31 października na trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych.
Powyższych terminów nie stosuje się do nawożenia upraw pod osłonami oraz upraw kontenerowych.
Przeczytaj także: Ekspert radzi: kiedy można zrezygnować z przedsiewnego nawożenia zbóż?
Wywóz nawozów azotowych na pole po terminie: kiedy rolnik może to zrobić?
W wyjątkowych sytuacjach stosowanie na gruntach ornych nawozów zawierających w składzie azot możliwe jest w terminie późniejszym. Przepisy programu azotanowego pozwalają rolnikom na elastyczne podejście do jesiennego terminu stosowania nawozów, w tym nawozów naturalnych, w następujących sytuacjach:
- Niekorzystne warunki pogodowe – np. nadmierne uwilgotnienie gleby, wystąpienie suszy – graniczny termin stosowania nawozów to 30 listopada.
- Przepisy programu nie wymagają specjalnego dokumentowania takich przypadków. Rolnik sam określa warunki pogodowe i potrzebę stosowania nawozów w terminie późniejszym niż 31 października.
- Zakładanie uprawy jesienią, po późno zbieranych: buraku cukrowym, kukurydzy, przedplonach lub późnych warzywach – graniczny termin stosowania nawozów to koniec jesieni.
W tym przypadku dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach mineralnych nie może przekroczyć dawki 30 kg N/ha dla zakładanych upraw.
Rolnik jest zobowiązany do szczegółowego udokumentowania: terminu zbioru, daty stosowania nawozu, zastosowanych nawozów oraz ich dawki i terminu siewu jesiennej uprawy.
W jakich warunkach pogodowych nawożenie jest zabronione?
Niekorzystne warunki pogodowe najczęściej występują lokalnie, dlatego producent rolny powinien samodzielnie ocenić – uwzględniając panujące warunki pogodowe – możliwość dokonania jesiennego zbioru i zastosowania nawożenia. Nawożenie w takich sytuacjach nie może być wykonywane później niż do końca listopada.
- Należy również pamiętać, że nawożenie jest zabronione, jeżeli gleba jest zamarznięta, zalana wodą, nasycona wodą lub przykryta śniegiem - przypomina ministerstwo rolnictwa.
Przeczytaj także: Plan nawożenia azotem. Kiedy i jak go opracować?
Wywożenie obornika po terminie: jakie kary dla rolników?
Warto pamiętać, że rolnik, który nie przestrzega terminów i zasad programu azotanowego narażony jest na kary. System kar, przewidziany w Ustawie Prawo wodne, jest uzależniony od zakresu i stopnia naruszenia programu azotanowego. Daje możliwość nałożenia przez Inspekcję Ochrony Środowiska mandatu na rolnika. Maksymalne stawki opłat za naruszenie programu azotanowego aktualizowane są co roku przez ministra infrastruktury. W ostatnich latach mamy styczność z dość znacznymi podwyżkami. Obowiązujące w 2025 roku kary wynoszą:
- 2936,53 zł za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami (wzrost o 300,51 zł)
- 4404,80 zł za przechowywanie nawozów naturalnych niezgodnie z przepisami (wzrost o 450,76 zł)
- 734,13 zł za za prowadzenie dokumentacji realizacji programu azotanowego niezgodnie z przepisami programu azotanowego (wzrost o 75,13 zł)
- 734,13 zł za brak planu nawożenia azotem (wzrost o 75,13 zł).
Dodatkowo należy pamiętać, że za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami rolnicy mogą utracić część dopłat bezpośrednich. Natomiast rolnicy poszkodowani przez wrześniową powódź będą zwolnieni z tych kar do 31 grudnia 2025 r.
Kamila Szałaj
Zuzanna Ćwiklińska
fot. mw/archiwum redakcji
