Flufenacet - jedna z najważniejszych substancji doglebowych
Flufenacet (FFC) od blisko 30 lat pełni kluczową rolę w ochronie zbóż ozimych. To herbicyd doglebowy z grupy HRAC 15, działający poprzez blokowanie syntezy długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Najsilniej działa na chwasty jednoliścienne zaraz po skiełkowaniu, zanim pojawią się na powierzchni gleby.
Jak działał flufenacet?
- pobierany przez korzenie i hypokotyl kiełkujących chwastów,
- działa systemicznie, przemieszcza się do stożków wzrostu,
- hamuje podziały komórek w merystemach,
- częściowo działa także nalistnie (ok. 20%),
- skuteczność zależy od wilgotności gleby i dobrej struktury wierzchniej warstwy.
Najważniejszy cel: wyczyniec polny
FFC był najskuteczniejszym składnikiem mieszanin doglebowych przeciwko wyczyńcowi - chwastowi, który w wielu regionach Polski wykazuje odporność na herbicydy nalistne.
W jakich uprawach go stosowano?
Występował w ponad 80 herbicydach przeznaczonych do takich upraw jak:
- pszenica ozima, jara, durum i orkisz,
- pszenżyto ozime,
- żyto ozime,
- jęczmień ozimy i jary,
- kukurydza,
- soja,
- ziemniak.
Największe znaczenie miał jednak w zbożach ozimych.
Dlaczego flufenacet znika?
Decyzja zapadła - flufenacet zostanie wycofany z rynku UE. Jak wyjaśnia Tomasz Czubiński:
- Klamka zapadła. Herbicydy zawierające flufenacet (FFC) zostaną skreślone z unijnych rejestrów środków ochrony roślin. Powodem jest ryzyko środowiskowe i zdrowotne związane z wpływem tej substancji i jej metabolitów na hormony tarczycy. 20 maja 2025 r. Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie wykonawcze (UE) 2025/910 o nieodnowieniu zatwierdzenia flufenacetu.
Koniec flufenacetu. Kiedy?
- 15 czerwca 2025 – wygasa zatwierdzenie substancji,
- 10 grudnia 2025 – kraje UE muszą wycofać zezwolenia,
- do 10 grudnia 2026 – maksymalny termin na sprzedaż zapasów, stosowanie, przechowywanie oraz unieszkodliwienie środków zawierających FFC.
Flufenacet będzie można stosować jesienią 2025 oraz najpewniej wiosną 2026. Dalsze stosowanie zależy od interpretacji okresów przejściowych przez państwa członkowskie.
Co zamiast niego na wyczyńca polnego?
Alternatywy dla wyczyńca polnego
Na wyczyńca polnego dostępnych jest kilka mechanizmów zwalczania. Jak podkreśla Tomasz Czubiński:
- Decyzja KE zmienia krajobraz ochrony roślin w uprawach zbóż i kukurydzy, dlatego rolnicy powinni zaplanować stosowanie alternatywnych herbicydów już na nadchodzącą jesień i wiosnę.
-
Najwyżej punktowane grupy substancji wg HRAC:
- 1 (dawniej A) - graminicydy, inhibitory ACC-azy: chizalofop-P etylu, chizalofop-P tefurylu, cykloksydym, fenoksaprop-P etylu, fluazyfop-P butylu, kletodym, pinoksaden, propachizafop,
- 2 (dawniej B) - sulfonylomoczniki, inhibitory ALS: mezosulfuron metylowy, propoksykarbazon sodu, rimsulfuron,
- 3 (dawniej K1) - acetamidy, inhibitory mikrotubuli: propyzamid,
- 4 (dawniej O) - auksyny: halauksyfen metylu,
- 4/29 (dawniej O) - auksyny: chinomerak (często jako komponent mieszanin fabrycznych),
- 0 (dawniej Z/K3) - mechanizm nieznany: napropamid.
-
Grupy o umiarkowanej skuteczności:
- 2 (dawniej B): nikosulfuron (30–40 g/ha),
- 5 (dawniej C2) – inhibitory fotosyntezy PSII: chlorotoluron,
- 12 (dawniej F1) – inhibitory biosyntezy karotenoidów: diflufenikan,
- 15 (dawniej K3) – podobne działanie jak FFC: dimetachlor, metazachlor, prosulfokarb.
Więcej w tym temacie tutaj.
źródła: MRiRW, tygodnik-rolniczy
oprac. Agnieszka Sawicka
